Νίκος Αρτέμης - Nikos Artemis Opera di Bestia

«Αναρωτιέμαι συχνά γιατί η δουλειά του Νίκου Αρτέμη μού φαίνεται ερμητική (άρα και ανοιχτή στην ερμηνεία). Δεν με βοηθά να αισθανθώ πιο σίγουρος γι’ αυτά που σκέφτομαι και άρα περιορισμένος από κάτι, σε κάτι, ούτε το ότι τον γνωρίζω πολλά χρόνια, κι έχουμε περάσει πολλές ώρες συζητώντας, ούτε το ότι ο ίδιος δεν κρύβει τις αναφορές του αλλά τις εκθέτει στις ευχαριστίες του. Δεν με βοηθά ούτε καν το ότι αυτούς που βάζει στις ευχαριστίες του θα τους έβαζα ευχαρίστως κι εγώ για όλα όσα έχω αισθανθεί ότι μου έχουν δώσει. Αναφέρω ενδεικτικά: Laurie Anderson, David Bowie, Lewis Carroll, Franz Kafka, Stanley Kubrick, David Lynch, Vladimir Nabokov, The Residents. Από τον εικαστικό χώρο: Αλέξης Ακριθάκης, Marcel Duchamp, Martin Kippenberger, Mike Kelley, Dennis Oppenheim, Bruce Nauman. Ούτε κι αυτά τα τελευταία ονόματα με βοηθούν να προχωρήσω σε βάθος και να διατυπώσω κάτι που να έχει νόημα για τη δουλειά του καλλιτέχνη. Οι συνδέσεις που νιώθω ότι υπάρχουν, όταν δεν είναι επιφανειακές, δεν είναι ευθείες, είναι νήματα που διασχίζουν τα μέσα έκφρασης (βιβλία, μουσικές, ταινίες και αντικείμενα) και γίνονται κουβάρι, στο μυαλό μου τουλάχιστον. Αν ήθελα να το ξεμπερδέψω και αφορούσε απλώς τη μουσική θα κατέληγα σε διατυπώσεις του τύπου: ακούω Satie στους ήχους των Duran Duran γιατί γνωρίζω καλά τη μουσική των Japan. Μαθαίνω για την ινδιάνικη κουλτούρα από το Kaw-Liga στην εκδοχή των Residents μέσω των οποίων ανακάλυψα, όταν πλέον ήμουν έτοιμος, τον Hank Williams. Η πολυπλοκότητα πολλαπλασιάζεται λόγω των μέσων: μουσική, χορός, βίντεο, κατασκευές. Μια πρώτη επομένως απάντηση στο ερώτημα περί ερμητικότητας δίνει ο χαρακτήρας του έργου του που (όπως ξαναέγραψα στην αρχή) υπερβαίνει τις γνωστές στεγανές κατηγορίες μεταξύ των ειδών. Από την άποψη αυτή μου φαίνεται εξαιρετικά ενδιαφέρον (και απολύτως ταιριαστό) το γεγονός ότι η κεντρική μορφή του γορίλα μπορεί να φέρει στο μυαλό μια τισιανικής έμπνευσης καρικατούρα του συμπλέγματος του Λαοκόοντα που αποδίδεται στον Niccolo Boldrini, χρονολογείται κάπου στα τέλη του 16ου αιώνα και στην οποία ο H. W. Janson είχε αφιερώσει μια κλασική μελέτη το 1946. Εκεί τρία πιθηκοειδή παλεύουν με τα φίδια υιοθετώντας πιστά όλες τις κινήσεις τραγικού μεγαλείου των τριών μορφών του γνωστού συμπλέγματος. Το ενδιαφέρον που βρίσκω, ανεξαρτήτως της ερμηνείας αυτής τής, πατροκτονικών τάσεων, καρικατούρας, είναι ότι ένας άλλος Λαοκόων, γραπτός αυτός, ο Λαοκόων του G.E. Lessing που κυκλοφορεί το 1766 θεωρείται ως η επιτομή της υπεράσπισης της καθαρότητας των μέσων. Ένα έργο σαν αυτό του Νίκου Αρτέμη που διασχίζει συστηματικά τα όρια μεταξύ των τεχνών εμφανίζεται με θυροφύλακα (περισσότερα γι’ αυτό στη συνέχεια) έναν θεματοφύλακα της καθαρότητας.»

Κώστας Ιωαννίδης

Καλλιτέχνης: Αρτέμης, Νίκος