Η τέχνη σήμερα ως λόγος εξουσίας

«Η πραγματική ζωή της εταίρας Μαργαρίτας Γκωτιέ, υπήρξε πηγή έμπνευσης για ένα πασίγνωστο μυθιστόρημα από το οποίο στην συνέχεια προήλθαν μια πασίγνωστη όπερα και μια πασίγνωστη κινηματογραφική ταινία. Η γοητεία που άσκησαν οφείλεται στο γεγονός πως ο μύθος τους συνδυάζει τον ρεαλισμό (αφού η ιστορία, όχι μόνο αναφέρεται σε πρόσωπα που υπήρξαν, αλλά και - άσχετα από αυτό - είναι πιθανοφανής) με την μαγεία που αναδίδεται στην ατμόσφαιρα από το θέμα του Μεγάλου Έρωτα. Άλλωστε, κατά βάθος, είναι γι’ αυτόν τον τελευταίο που ο μέσος θεατής του 20ου αιώνα πηγαίνει στο σινεμά, και διαβάζει μυθιστορήματα: επιδιώκει να υποκαταστήσει την έλλειψη του βιώματος (δηλαδή του Μεγάλου Έρωτα) με το θέαμα του. Όμως και έτσι ακόμη, σαν θέαμα, η ιστορία της «Κυρίας με τας καμέλιας» θα μπορούσε να δράσει καταλυτικά, υποβάλλοντας και επιβάλλοντας την αλήθεια που παραμένει απωθημένη: το βίωμα του Μεγάλου Έρωτα δεν μπορεί να κερδηθεί εξ αιτίας της τύχης, όπως κερδίζεται ο πρώτος λαχνός του λαχείου · απαιτεί πάθος και ψυχικό κό­στος: είναι η σύγκρουση με την συμβατικότητα. Αν οι θεατές του 20ου αιώνα μπορούσαν να αντιληφθούν πόσο μειονεκτεί η πεζή ζωή τους συγκρινόμενη με το μεγαλείο μιας πόρνης του 19ου αιώνα, το πιο πιθανό είναι πως στις εξόδους κάθε κινηματογράφου και κάθε όπερας όπου αναπαρίσταται η ιστορία της, θα σημειώνονταν μαζικές αυτοκτονίες. Μόνο που αυτό δεν γίνεται γιατί - χωρίς καν να χρειασθεί να απαγορευθεί ο έρωτας από κάποιον Μπιγκ Μπράδερ - η κοινωνία μας με την επιβολή της μοντέρνας τέχνης και της σύγχρονης αισθητικής έχει δημιουργήσει τους απαραίτητους μηχανισμούς ασφαλείας. Εκείνοι που, επειδή δεν μπορούν να μην κάνουν τίποτα, κάνουν το τίποτα «ταινίες», «μυθιστορήματα» και «μουσική» αναδείχθηκαν σε μορφές της τέχνης και οι «δημιουργίες» τους σε σημεία αναφοράς. Τώρα, με βάση την κενότητα του τίποτα που δεν ενοχλεί τίποτα και κανέναν, μπορούμε να κρίνουμε ό,τι μας πληγώνει με την ομορφιά του προκαλώντας μας σε δύσκολους δρόμους και να το χαρακτηρίζουμε σαν «ρομαντικό», «ψευτορομαντικό», «κλασικό», «ψευτοκλασικό», «παρωχημένο» κλπ. Έτσι, όλα πάνε καλά, η ζωή συνεχίζεται κανονικά και οι κοινωνικές αρρυθμίες αποφεύγονται.»