IQ-Test. Είσαι πιο έξυπνος από τον Μπετόβεν;

Στο βιβλίο IQ- Test. Είσαι πιο έξυπνος από τον Μπετόβεν;, θα βρείτε ασκήσεις που επανέρχονται με μεγάλη συχνότητα στα τεστ IQ. Δουλεύοντας τις ασκήσεις αυτές, μπορείτε να εξασκήσετε τη φαιά ουσία σας και να την κρατάτε σε φόρμα αν χρειαστεί να περάσετε από ένα τέτοιο τεστ κάτω από πραγματικές συνθήκες. Υπάρχουν τεστ για τις περιοχές της γλωσσικής νοημοσύνης, της λογικής σκέψης, της αριθμητικής, της αντίληψης του χώρου, της κατανόησης τεχνικών ζητημάτων, της αντίληψης και της παρατηρητικότητας.

Φροντίστε να δουλέψετε χαλαρά και χωρίς περισπασμούς, και βάλτε δίπλα σας ένα ρολόι για να μπορείτε να χρονομετρήσετε.
Μετά την επεξεργασία των ασκήσεων μπορείτε να συγκρίνετε τα αποτελέσματά σας με τις λύσεις στο τέλος (σσ. 149-161). Μια γενική κατάταξη των επιδόσεών σας στα μεμονωμένα τεστ είναι η εξής: Στη μέση επίδοση βρίσκεστε αν είναι σωστό τουλάχιστον το 40% των ασκήσεων. Πάνω από τον μέσο όρο βρίσκεστε αν έχετε επιλύσει τουλάχιστον το 70% των ασκήσεων (για τους ενήλικες άνω των 60 ετών, αρκεί εδώ το 60%).

Στο τελευταίο μέρος του βιβλίου έχετε τη δυνατότητα να λύσετε ένα σοβαρό τεστ IQ με 100 ασκήσεις, και να προσδιορίσετε το IQ σας. Καλή επιτυχία λοιπόν –και προπαντός: καλή διασκέδαση!

Από τα εισαγωγικά του βιβλίου:

Νοημοσύνη: τι είναι και πώς μετριέται

Πολλοί πιστεύουν ότι η νοημοσύνη είναι το πιο σημαντικό χαρακτηριστικό του ανθρώπου, και ο υψηλός δείκτης νοημοσύνης έχει αποφασιστική σημασία για την επαγγελματική επιτυχία. Κι ακόμη: πολλοί γονείς εύχονται για τα παιδιά τους, πάνω απ’ όλα, την υψηλότερη δυνατή νοημοσύνη.

Οι απόψεις σχετικά με το τι ακριβώς είναι η νοημοσύνη, δεν συμπίπτουν πάντοτε. Όποιος παίρνει στο σχολείο καλούς βαθμούς, όποιος είναι επαγγελματικά πετυχημένος, όποιος μπορεί να λύσει δύσκολα διανοητικά προβλήματα, όποιος έχει πληθώρα γνώσεων θεωρείται κατά κανόνα άτομο υψηλής νοημοσύνης. Υπάρχουν ωστόσο διάφορα ερωτήματα που επανέρχονται διαρκώς: Η περίφημη «νοημοσύνη» είναι άραγε το κλειδί της επιτυχίας, της ευτυχίας; Μπορούμε πράγματι να μετρήσουμε τη νοημοσύνη με ένα τεστ; Οι άντρες είναι στ’ αλήθεια πιο ευφυείς από τις γυναίκες ή μήπως ισχύει το αντίστροφο; Η νοημοσύνη είναι έμφυτη ή εξαρτάται από τη διαπαιδαγώγηση και την επιρροή του περιβάλλοντος;

Μέχρι σήμερα δεν υπάρχει κάποιος γενικά αποδεκτός ορισμός της νοημοσύνης, και οι σχετικές θεωρίες είναι πολλές, σχεδόν όσοι και οι ερευνητές που ασχολούνται με το θέμα. Ο ψυχολόγος Wilhelm Stern, που καθιέρωσε την έννοια του IQ, όρισε τη νοημοσύνη σαν την «ενγένει ικανότητα του ανθρώπου να προσαρμόζει συνειδητά τον νου του σε νέες απαιτήσεις, σαν την ενγένει πνευματική ικανότητα προσαρμογής σε νέα καθήκοντα και νέους όρους ζωής». Ο αμερικανός ερευνητής David Wechsler ορίζει τη νοημοσύνη ως «την ικανότητα του ατόμου να ενεργεί αποφασιστικά, να σκέφτεται λογικά και να αντιμετωπίζει με επιτυχία το περιβάλλον του».

Επειδή υπάρχουν πολλές και διαφορετικές επιστημονικές απόψεις και συζητήσεις για τη νοημοσύνη και τη μέτρησή της, συχνά υιοθετείται από τους επικριτές της μεθόδου ο εξής ορισμός: «Νοημοσύνη είναι, απλώς, ό,τι μετράει το κάθε τεστ».

Οι περισσότεροι ορισμοί συμπίπτουν πάντως στις βασικές ιδιότητες του νοήμονος, που είναι:

Το ότι κατανοεί τις επιμέρους και τις γενικές σχέσεις των διαφόρων καταστάσεων και καταλήγει σε ανάλογα συμπεράσματα.

Το ότι επιλύει με τον νου του τα προβλήματα και αντιμετωπίζει με την αντίληψή του τις νέες καταστάσεις.
Σύγκλιση υπάρχει και στο ότι η νοημοσύνη συναποτελείται από διαφορετικές πνευματικές ικανότητες, που ενμέρει είναι σχετικά ανεξάρτητες η μία από την άλλη. Γι’ αυτό συνήθως ένα τεστ IQ αποτελείται από διαφορετικά μεμονωμένα τεστ, στα οποία διερευνώνται οι εξής ικανότητες:
- η αντιληπτικότητα
- ο έλεγχος της γλώσσας

- η αναλυτική σκέψη

- η λογική και συγκροτημένη σκέψη

- η αφαιρετική ικανότητα

- η παρατηρητικότητα

- η καλή αντίληψη των αριθμών και η ευχέρεια στις πράξεις της αριθμητικής

- η αντίληψη του χώρου

- η ταχύτητα και η ακρίβεια της αφομοίωσης.

Με τα τεστ δεν μπορούμε να μετρήσουμε απόλυτα τη νοημοσύνη. Για παράδειγμα, οι ικανότητες που αναδεικνύονται σε πρακτικές πλευρές της ζωής ή στην επίλυση καθημερινών προβλημάτων, αλλά και η κοινωνική ευθύνη και η δημιουργικότητα ενός ανθρώπου, είναι περιοχές της νοημοσύνης, με τις οποίες τα συνηθισμένα τεστ ελάχιστα ασχολούνται, ή και καθόλου.

Το κάθε τεστ ανταποκρίνεται στα εκάστοτε πολιτισμικά ζητούμενα. Κάθε φορά εξετάζονται κάποια χαρακτηριστικά, που θεωρούνται σημαντικά από τον συντάκτη του τεστ. Με την επιλογή των ασκήσεων ο συντάκτης του τεστ καθορίζει αυτό που ο ίδιος αντιλαμβάνεται ως νοημοσύνη, κι έτσι κάθε τεστ μετράει και άλλο είδος νοημοσύνης. Όπως είπαμε: Νοημοσύνη είναι, απλώς, αυτό που μετράει το κάθε τεστ.

Συνήθως το αποτέλεσμα ενός τεστ καταλήγει σε έναν αριθμό, που είναι ο δείκτης νοημοσύνης (IQ). Αυτός ο αριθμός αποτυπώνει το σχετικό επίπεδο της νοημοσύνης σε σύγκριση με μια ορισμένη ομάδα αναφοράς. Άνθρωποι όμως με το ίδιο IQ μπορεί να διαφέρουν μεταξύ τους πάρα πολύ ως προς τις πνευματικές τους ικανότητες και τα χαρίσματά τους. Γι’ αυτό και το αποτέλεσμα ενός τεστ νοημοσύνης έχει νόημα μόνο όταν δεν δίνει απλώς τον συνολικό αριθμό του IQ, αλλά παρουσιάζει και τις επιδόσεις σε επιμέρους τομείς, έτσι που να μπορεί να βγει ένα αξιόπιστο συμπέρασμα για τη δομή της νοημοσύνης του υπό εξέταση ατόμου.

Ο δείκτης νοημοσύνης (IQ)

Το πρώτο χρήσιμο τεστ νοημοσύνης πραγματοποιήθηκε από τον ψυχολόγο Alfred Binet, στον οποίο ανέθεσε το γαλλικό υπουργείο παιδείας να ερευνήσει πώς θα έπρεπε να γίνεται το μάθημα στους πιο αδύνατους μαθητές στα δημόσια σχολεία. Ο Wilhelm Stern καθιέρωσε το 1912 την έννοια του δείκτη νοημοσύνης (IQ). Ο Stern χρησιμοποίησε για κάθε ηλικιακή ομάδα ασκήσεις, που γενικά μπορούσαν να τις επιλύσουν άτομα με την αντίστοιχη ηλικία. Τα άτομα που εξετάζονταν ξεκινούσαν από τις ασκήσεις μιας κατώτερης ηλικιακής ομάδας και συνέχιζαν προς τα πάνω, μέχρι να μην μπορούν πια να επιλύσουν τις ασκήσεις. Όταν λοιπόν, π.χ., ένας δεκαπεντάχρονος έφτανε μόνο μέχρι τις ασκήσεις των δωδεκάχρονων, τότε είχε, για την ηλικία του, κάτω από τη μέση νοημοσύνη, ενώ αν έφτανε μέχρι τις ασκήσεις των δεκαοχτάχρονων, τότε είχε πάνω από τη μέση νοημοσύνη. Σαν μέτρο της νοημοσύνης ο Stern εισήγαγε τον δείκτη νοημοσύνης: Διαιρούσε την ηλικία της νοημοσύνης του εξεταζόμενου με την πραγματική του ηλικία, και πολλαπλασίαζε το πηλίκον με το 100.

Δείκτης νοημοσύνης (IQ) = Ηλικία της νοημοσύνης / Πραγματική ηλικία x 100

Αν λοιπόν η ηλικία της νοημοσύνης συμπίπτει ακριβώς με την πραγματική ηλικία, τότε το IQ είναι 100. Από τον υπολογισμό αυτό, με την πάροδο του χρόνου, προκλήθηκαν πολλά προβλήματα, κι έτσι αργότερα το IQ ορίστηκε ως η απόκλιση ενός ατόμου από τη μέση τιμή της ηλικιακής του ομάδας. Η μέση τιμή καθορίστηκε στο 100 και αντιστοιχεί στον αριθμό των ασκήσεων που επιλύονται κατά μέσον όρο σ’ ένα τεστ από μια ομάδα ατόμων.

Η κατανομή των τιμών του IQ στον πληθυσμό αντιστοιχεί στην λεγόμενη γκαουσιανή κατανομή (από τον μαθηματικό C. F. Gauss). Σύμφωνα με την κατανομή αυτή, το 68% περίπου των ανθρώπων έχει ένα μέσο IQ μεταξύ 85 και 115 βαθμών, μόνο το 14% είναι πάνω από τον μέσο όρο, με IQ μέχρι 130, και γύρω στο 2% των ανθρώπων είναι εξαιρετικά ευφυές, με IQ πάνω από 130. Σχεδόν το 16% έχει IQ μικρότερο από 85.