Πρόσωπα μιας εικοσαετίας

Στις φωτογραφίες αυτού του βιβλίου εικονίζονται άνθρωποι που έπαιξαν κάποιο ρόλο στη ζωή μου, ή δεν έπαιξαν απολύτως κανένα και με ενδιέφερε απλώς να τους φωτογραφίσω. Ανατρέχω συχνά σ' αυτούς, που ασφαλώς πήρα κάτι από τη θέρμη και την παρουσία τους, τον έρωτα, την ευφυΐα, την πείρα, την ευστροφία, τα ταλέντα ή τη φιλία τους. Οι περισσότεροι ήταν πολύ σημαντικοί για μένα, ίσως να ήμουν κι εγώ σημαντικός γι' αυτούς. Είναι άνθρωποι που στο μεταξύ έχουν αλλοιωθεί, έχουν ωριμάσει, έχουν ανέλθει κοινωνικά, έχουν χαθεί ή έχουν πεθάνει. Μερικοί έχουν μείνει ανάλλαχτοι.
Πολλοί απ' αυτούς είναι ποιητές, συνθέτες, ζωγράφοι, τραγουδιστές ή πανεπιστημιακοί δάσκαλοι. Υπάρχουν και αρκετοί που δεν ασχολούνται με τις τέχνες. Για ορισμένες φωτογραφίες πρέπει να δώσω κάποιες διευκρινήσεις. Τον Χάινερ Μύλλερ τον γνώρισα σ' ένα θεατρικό φεστιβάλ στο Μύλχαϊμ της Γερμανίας το Μάιο του 1986. Η φωτογραφία του Μανόλη Αναγνωστάκη είναι τραβηγμένη σ' ένα ξενοδοχείο του Άμστερνταμ. Στην πόλη αυτή είχαμε πάει με άλλους ποιητές για να διαβάσουμε ποιήματά μας. Όσο για τον νεαρό Τέρλες, δεν θυμάμαι ούτε το όνομα ούτε το επίθετό του. Τον συνάντησα με μια ομάδα προσκόπων στη Μονή Παντοκράτορος το Πάσχα του 1977. Μόλις τον είδα είπα μέσα μου "να ο Τέρλες!" Τότε ήταν δεκαεπτά δεκαοκτώ ετών. Αργότερα γίναμε φίλοι. Τον φωτογράφισα και τον ζωγράφισα πολλές φορές και όταν, πολλά χρόνια αργότερα, το βιβλίο του Μούζιλ κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Ύψιλον, έδωσα για εξώφυλλο μία από εκείνες τις ζωγραφιές. Ήταν ένα παιδί από την Κοζάνη, που ζούσε στη Θεσσαλονίκη. Τώρα θα πρέπει να είναι γύρω στα σαράντα και πιθανόν να έχει οικογένεια και παιδιά. Μπορεί να του έχουν πέσει τα μαλλιά, να φοράει γυαλιά και να έχει στομάχι και κοιλιά. Πάντως, αν πέσει στα χέρια του το λεύκωμα αυτό, θα χαρώ να τον ξανασυναντήσω...
Απόσπασμα από τον πρόλογο του Αλέξανδρου Ίσαρη