Το φονικό καλοκαίρι

1955, σε μια γαλλική κωμόπολη. Μια γυναίκα πέφτει θύμα βιασμού από τρεις άγνωστους άντρες. Είκοσι χρόνια μετά, η κόρη της, γνωστή ως «Εκείνη», σχεδιάζει να εκδικηθεί.
Ένα υποδειγματικό ψυχολογικό θρίλερ από τον σπουδαίο Γάλλο συγγραφέα και σεναριογράφο.

Από τον εκδότη του βιβλίου

ΚΡΙΤΙΚΗ



Το νέο γαλλικό αστυνομικό μυθιστόρημα γεννήθηκε στις αρχές της δεκαετίας του '70, όταν ο Ζαν-Πατρίκ Μανσέτ (1942-1995) ασχολήθηκε με το είδος, αξιοποιώντας τα διδάγματα και τα οράματα του Μάη του '68. Ο ανήσυχος ριζοσπάστης δεν δημιούργησε μόνο μια καινούργια γενιά συγγραφέων, μα επηρέασε και ορισμένους παλαιότερους ομοτέχνους του, όπως τον Σεμπαστιέν Ζαπριζό (Μασσαλία 1931 - Βισί 2003), συγγραφέα και σεναριογράφο, ο οποίος όσο ζούσε ευτύχησε να δει τα περισσότερα έργα του να μεταφέρονται με επιτυχία στο κινηματογράφο: Διαμέρισμα δολοφόνων, Ο ταξιδιώτης της βροχής, Οι ατέλειωτοι αρραβώνες. Ανάμεσα σε αυτά περιλαμβάνεται και Το φονικό καλοκαίρι (σε σκηνοθεσία του Jean Becker με πρωταγωνίστρια την Ιζαμπέλ Αντζανί), μια ιστορία εκδίκησης που διαδραματίζεται το 1975 και καταλήγει σε εφιάλτη. Πρόκειται για την ιστορία μιας νεαρής κοπέλας, της Ελιάν, η οποία σχεδιάζει να εκδικηθεί τον βιασμό της μητέρας της που διαπράχθηκε πριν από είκοσι χρόνια από τρεις άγνωστους άνδρες. Η Ελιάν που η παράλογη εμμονή για εκδίκηση την αναγκάζει να υποδυθεί την «εύκολη» για να γοητεύσει τον ανδρικό πληθυσμό μια γαλλικής κωμόπολης στα μέσα του '70, ανάμεσά τους και τους θεωρούμενους από την ίδια βιαστές της μητέρας της, καταστρώνει ολόκληρο σχέδιο δράσης που όταν μπαίνει σε εφαρμογή αναστατώνει την περιοχή. Για να φθάσει σε αυτούς τους τρεις έχει ελάχιστα στοιχεία, το εξής ένα: μια παλιά, ξεχασμένη λατέρνα.

Ολα άρχισαν το 1945, στα χρόνια της ήττας της Γερμανίας, όταν ένας επιστρατευμένος γάλλος εργάτης επέστρεψε σπίτι του, σε μια γαλλική κωμόπολη κοντά στη Μασσαλία, έχοντας μαζί του μια φτωχή κοπέλα, θύμα του πολέμου και των συνεπειών του, η οποία έφευγε από το Βερολίνο για να σωθεί από τους βομβαρδισμούς των συμμάχων. Η κοπέλα ήταν έγκυος από κάποιον άγνωστο και έπειτα από λίγο γέννησε μια κόρη, την Ελιάν. Την ιστορία της Ελιάν αφηγούνται τέσσερα διαφορετικά πρόσωπα, η ίδια η ηρωίδα, ο Φλοριμόν, ή Πεν-Πον (ονομάζεται Φιοριμόντο Μοντετσάρι, είναι δηλαδή ιταλικής καταγωγής, όπως ο συγγραφέας), ο σύζυγός της, η κουφή θεία του και η Γερμανίδα (Αυστριακή στην πραγματικότητα), μητέρα της Ελιάν, η αποκαλούμενη χλευαστικά και «Εύα Μπράουν». Ο Φλοριμόν αρχίζει την εξιστόρηση με την παράθεση όλων των χρήσιμων στον αναγνώστη στοιχείων της υπόθεσης και την κλείνει με την κατάληξή της, μια τραγωδία, ένα καυτό καλοκαίρι που «ο ήλιος καίει τα μάτια». Οι αφηγητές εμπλέκονται σοβαρά σε αυτήν, χωρίς όμως να γνωρίζουν τα μυστικά και τα σχέδια των υπόλοιπων, κάτι που επιτρέπει στον συγγραφέα να δημιουργεί συνεχείς ανατροπές. Και οι τέσσερις αναφέρονται στον εαυτό τους, στις σκέψεις και στα συναισθήματά τους, μα μιλάνε και για την κοινωνία στην οποία ζουν. Ο Φλοριμόν αγαπάει υπερβολικά την Ελιάν, την αποκαλεί Εκείνη, κάποια στιγμή την παντρεύεται, είναι περήφανος γι' αυτήν, για χάρη της μπορεί να φτάσει στο έγκλημα. Αφού μιλήσει για την οικογένεια, τα αδέλφια, τους συγχωριανούς του, πάντα σε σχέση με την Ελιάν, δίνει τη δική του εκδοχή για την υπόθεση, που δεν είναι όσο απλή φαίνεται.

Από τη μεριά της, η αγνώστου πατρός Ελιάν αφηγείται την ιστορία του βιασμού της μητέρας της και εξηγεί για ποιον λόγο επέλεξε για σύζυγο τον Φλοριμόν: νομίζει πως οι βιαστές ήταν συγγενείς του, οπότε μπορούσε να εκδικηθεί μέσω αυτού. Παράλογο; Ναι, όμως έτσι σκέφτεται. Η ψυχική της ισορροπία είναι διαταραγμένη, το σχέδιο εκδίκησης έχει θολώσει το μυαλό της, λειτουργεί πλέον με βάση τα ένστικτα και όχι τα αισθήματα ή τη λογική. Η μητέρα της πάλι μιλάει για την τρομερή σκηνή ανάμεσα σε αυτήν και τους άγνωστους, τη σχέση του άνδρα της με την κόρη της, που δεν είναι καθόλου ειδυλλιακή, μα και για τις συνθήκες των προσφύγων στη μεταπολεμική Γερμανία.

Ο συγγραφέας αναδεικνύεται μετρ του σασπένς. Ισως δεν είναι τυχαίο που ο Ζαπριζό αποκλήθηκε «Γκράχαμ Γκριν της Γαλλίας». Οι ιστορίες που αφηγείται έχουν ιστορικό και πολιτικό υπόβαθρο, ωστόσο αυτός ενδιαφέρεται περισσότερο για την ψυχολογία των ηρώων του, οι οποίοι κυρίως αγωνίζονται να τιθασεύσουν τις ορμές τους και να δαμάσουν τα ερωτικά τους ένστικτα μέσα σε μια εχθρική επαρχιακή κοινωνία. Υπάρχουν κι εδώ οι ενοχές των ηρώων, χωρίς όμως θρησκευτική χροιά, υπάρχουν οι εμμονές και οι κρίσεις συνείδησης. Υπάρχει επίσης η νοσταλγία για τη χαμένη νεότητα, διά στόματος Φλοριμόν, η νοσταλγία για την εποχή, για τη δεκαετία του '60, μέσα από ταινίες του κινηματογράφου, τον Μάρλον Μπράντο, τη Μέριλιν Μονρόε, τον Τζέρι Λιούις, μα κι εκείνη του '70, εποχή ενηλικίωσης των ηρώων.



Φίλιππος Φιλίππου (συγγραφέας)

Το ΒΗΜΑ, 16/09/2007