Τα ημερολόγια 1910-1923

Όταν το σκέφτομαι, οφείλω να παραδεχτώ πως η ανατροφή μου με έβλαψε πολύ, κατά κάποιον τρόπο. Γιατί δεν ανατράφηκα κάπου απόμερα, σε κάνα ερείπιο στα βουνά - αν είχε γίνει έτσι, δεν θα μπορούσα να πω ούτε λέξη, δεν θα μπορούσα να κατηγορήσω κανέναν. Με κίνδυνο να μην μπορεί να το καταλάβει αυτό ολόκληρη η σειρά των παλιών μου δασκάλων, θα μου άρεσε, θα προτιμούσα να ήμουν εκείνος ο μικρός κάτοικος των ερειπίων που θα τον έκαιγε ο ήλιος, που θα με έλουζε ανάμεσα από τα ερείπια απ' όλες τις πλευρές, πάνω στον χλιαρό κισσό, ακόμα κι αν στην αρχή ήμουν αδύναμος κάτω από την πίεση των καλών μου ιδιοτήτων, που θα ξεφύτρωναν από μέσα μου με τη δύναμη των ζιζανίων. Οι γονείς που περιμένουν ευγνωμοσύνη από τα παιδιά τους (υπάρχουν μάλιστα και γονείς που την απαιτούν) είναι σαν τους τοκογλύφους: διακινδυνεύουν ευχαρίστως το κεφάλαιο αρκεί να πάρουν τους τόκους. Ένα πλεονέκτημα του να κρατάς ημερολόγιο είναι ότι συνειδητοποιείς με απόλυτη, καθησυχαστική σαφήνεια τις αλλαγές που υφίστασαι διαρκώς, στις οποίες και βέβαια πιστεύεις, τις οποίες μαντεύεις και ομολογείς, αλλά αργότερα πάντα τις αρνείσαι ασυνείδητα όταν πρόκειται να αντλήσεις ελπίδα ή ηρεμία από μια τέτοιου είδους ομολογία.