Ιανός

Κανένας άνθρωπος δεν είναι νησί: είναι ένα «ολόνιο». Σαν τον Ιανό, τον Ρωμαίο θεό με τις δύο μορφές, τα ολόνια έχουν τη διττή τάση να συμπεριφέρονται σαν ημιαυτόνομα σύνολα, επιβεβαιώνοντας την ατομικότητά τους, αλλά την ίδια στιγμή και σαν ενσωματωμένα μέρη πλατύτερων συνόλων στις πολυεπίπεδες ιεραρχίες της ύπαρξης. Έτσι ένας άνθρωπος είναι, μαζί, ένα μοναδικό άτομο αλλά επίσης και ένα μέρος μίας κοινωνικής ομάδας, που είναι και αυτή μέρος ενός πλατύτερου συνόλου.


Ο «Ιανός» είναι τόσο μια σύνοψη όσο και μια συνέχιση του έργου του Καίσλερ στα τελευταία είκοσι πέντε χρόνια, από τότε που στράφηκε από την πολιτική στις επιστήμες της ζωής - ή, για μεγαλύτερη ακρίβεια, στην «εξέλιξη, δημιουργικότητα και παθολογία του ανθρώπινου νου». Οι αντιλήψεις που κερδήθηκαν σ’ αυτό το μακρύ ταξίδι συγκεντρώνονται εδώ σε μια συνεκτική και περιεκτική σύνθεση, και στο τελευταίο μέρος του βιβλίου μας προσφέρει μια συναρπαστική «ματιά μέσα από την κλειδαρότρυπα» από την υποατομική φυσική ως την μεταφυσική. Μας δείχνει ότι, κάτω από τα φώτα της νέας κοσμολογίας, η αυστηρά ντετερμινιστική, μηχανιστική κοσμοθεωρία του περασμένου αιώνα, που εξακολουθεί να κυριαρχεί σε πολλά πεδία της σύγχρονης επιστήμης, έχει γίνει ένας Βικτωριανός αναχρονισμός. Το μηχανιστικό πρότυπο του σύμπαντος του δέκατου ένατου αιώνα έχει γίνει συντρίμμια, και από τη στιγμή που η ίδια η ύλη εξαϋλώθηκε μέσα στα χέρια του φυσικού, ο υλισμός δεν μπορεί να έχει πια βλέψεις επιστημονικής φιλοσοφίας.