Μελέτες βυζαντινής και μεταβυζαντινής αγιολογίας και υμνογραφίας

Η Αγιολογία και η Υμνολογία συνιστούν, ως γνωστόν, συγγενείς κλάδους της θεολογικής επιστήμης, οι οποίοι ιδιαίτερα κατά τις τελευταίες δεκαετίες έχουν προσελκύσει το ενδιαφέρον και πολλών άλλων επιστημόνων των ανθρωπιστικών επιστημών, λόγω της σπουδαιότητάς τους για τη φιλολογική, γλωσσική, ιστορική και αρχαιολογική έρευνα, ακόμη και για τις κοινωνικές και νομικές σπουδές. Είναι, μάλιστα, αρκετά παράδοξο το γεγονός ότι σήμερα παρατηρείται μεγαλύτερο ενδιαφέρον αυτών των επιστημονικών κλάδων για τις αγιολογικές και υμνογραφικές πηγές, απ’ ότι των θεολόγων, δεδομένου ότι τα κείμενα αυτά αποτελούν μάρτυρες της εκκλησιαστικής μας παράδοσης.

Είναι, ωστόσο, παρήγορο ότι τις τελευταίες δεκαετίες η έρευνα και μελέτη, ακόμη και η έκδοση, των αγιολογικών και υμνογραφικών κειμένων έχει ενταχθεί με πιο συστηματικό τρόπο στα προγράμματα σπουδών των Θεολογικών Σχολών της χώρας μας. Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται η διδασκαλία σχετικών μαθημάτων στα θεολογικά μας τμήματα, με προσανατολισμό τόσο τη μελέτη των πηγών ως μαρτύρων της σχετικής αγιολογικής και υμνογραφικής γραμματείας, που κατά κύριο λόγο εκφράζει τη διαμορφωμένη λειτουργική τιμή και μνήμη των αγίων και των εκκλησιαστικών εορτών, όσο και του θεολογικού τους περιεχομένου.

Ο ανά χείρας τόμος αποτελεί μία σταχυολόγηση ένδεκα κειμένων μας που δημοσιεύθηκαν σε ευρύτερες μελέτες μας ή σε επιστημονικά περιοδικά και συλλογικούς τόμους. Πρόκειται για μία επιλεκτική συμπαράθεση κεφαλαίων, άρθρων και εισηγήσεών μας που επικεντρώνεται σε σημαντικούς σταθμούς και εκπροσώπους της βυζαντινής και μεταβυζαντινής Αγιολογίας και Υμνογραφίας. Κύρια στόχευσή μας με τη δημοσίευση του παρόντος συγκεντρωτικού τόμου μελετών μας, οι οποίες, μάλιστα, επανεκδίδονται επικαιροποιημένες σε αρκετά σημεία, πέραν της κάλυψης των σχετικών εκπαιδευτικών αναγκών για τα μαθήματά μας στη Θεολογική Σχολή του ΑΠΘ, συνιστά η προβολή της σπουδαιότητας αυτής της παραθεωρημένης γραμματείας προς τους φοιτητές μας και τους νεότερους ερευνητές, με την ελπίδα ότι θα διακρίνουν σε αυτές ένα αντικείμενο έρευνας και μελέτης που αξίζει και οι ίδιοι να το σπουδάσουν και να το υπηρετήσουν.