Το ελληνικό κράτος και οι μουσουλμάνοι της Δυτικής Θράκης 1903-1928

Τις περισσότερες φορές οι εθνικιστές και των δύο πλευρών αντιτέθηκαν σχεδόν με τα ίδια επιχειρήματα σε κάθε πρωτοβουλία που βοηθά την ένταξη της μειονότητας στην ελληνική κοινωνία, αποδεικνύοντας για μια ακόμα φορά ότι ο εθνικιστικός λόγος ως εγγενής καπηλεία του φυσιολογικού -και ιερού- αισθήματος του ανήκειν σε μια κοινότητα ήταν και είναι αμετανόητος εχθρός όχι μόνο του Άλλου αλλά και της ίδιας της ιδέας που κατά τα άλλα υπερασπίζεται, δηλαδή του Έθνους. Για να το πούμε κάπως αφοριστικά, αλλά απολύτως αληθινά, οι πλέον επικίνδυνοι για τα συμφέροντα του Έθνους είναι οι εθνικιστές.

Σήμερα στη Θράκη εμφανίζεται μια καινούργια γενιά που έχει φοιτήσει στα δημόσια σχολεία και έχει σπουδάσει στα δημόσια πανεπιστήμια της χώρας μας. Αυτή η γενιά θα αποτελέσει μια νέα ελίτ που θα ηγηθεί της μειονότητας. Προς τα πού θα οδηγήσει τα πράγματα; Θα μπορέσει να επιτύχει εκεί που απέτυχαν οι γονείς τους; Θα μπορέσει να δημιουργήσει τη νέα ή τις νέες ταυτότητες του Θρακιώτη μουσουλμάνου, που πέρα από εθνοτικές καταγωγές ή ατομικούς εθνικούς αυτοπροσδιορισμούς είναι πρώτα απ' όλα ένας υπερήφανος πολίτης της Ελλάδας; Αυτό είναι το μεγάλο στοίχημα και για τη μειονότητα και για την ελληνική πολιτεία.

Η ελληνική πολιτεία οφείλει να δώσει στους μουσουλμάνους της Θράκης την ευκαιρία -και την ευθύνη- να αποδείξουν τι μπορούν να πετύχουν, πόσο ψηλά μπορούν να φτάσουν και τι μπορούν να κάνουν εκείνοι για το κράτος του οποίου είναι πολίτες. Τι μπορούν και τι θέλουν να κάνουν για την κοινή μας πατρίδα. Η δικαιολογημένη καχυποψία δε θα εκλείψει αν κάποιος δεν κάνει την αρχή. Στις δημοκρατίες, αυτή την αρχή οφείλει να την κάνει με συνέπεια, σχέδιο και επιμονή η πολιτεία.

Όμως, μια νέα ρηξικέλευθη πολιτική για τη μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς καλή γνώση του παρελθόντος. Η ανά χείρας μελέτη προσπαθεί να συνεισφέρει προς αυτή την κατεύθυνση.