Η δραστικότητα της δικαστικής απόφασης στην πολιτική δίκη

Αντικείμενο της διδακτορικής αυτής διατριβής είναι τα υποκειμενικά όρια του δεδικασμένου. Με βάση τη σκέψη ότι το δικαίωμα δικαστικής ακρόασης αποτελεί το θεωρητικό υπόβαθρο των περιορισμένων υποκειμενικών ορίων του δεδικασμένου, εξετάζεται το θεμελιακό δικονομικό δικαίωμα για έννομη ακρόαση ενώπιον των δικαστηρίων και ιδίως η οριοθέτηση των υποκειμένων του δικαιώματος αυτού.

Στη συνέχεια, η έρευνα αναπτύσσεται στο δίπτυχο, αφενός των υποκειμενικών ορίων του δεδικασμένου σε περίπτωση διεξαγωγής της δίκης από μη δικαιούχο ή μη υπόχρεο διάδικο (π.χ. στην περίπτωση ειδικής διαδοχής κατά τη διάρκεια της εκκρεμοδικίας) και, αφετέρου, της επέκτασης των υποκειμενικών ορίων του δεδικασμένου συνεπεία ουσιαστικής εξάρτησης (π.χ. επέκταση του δεδικασμένου στον μετά την επέλευση του δεδικασμένου επιγενόμενο διάδοχο). Στις δυο αυτές ενότητες εντάσσονται και εξετάζονται οι διατάξεις του θετικού μας δικαίου, που επεκτείνουν το δεδικασμένο έναντι τρίτων (άρθρα 325-329 ΚΠολΔ).

Με αφετηρία και πάλι την προβληματική που προκαλεί το δικονομικό δικαίωμα για έννομη ακρόαση, καθώς και η αντιπαλότητα ανάμεσα σ’ αυτό και το επίσης θεμελιακό δικαίωμα για δραστική έννομη προστασία του νικητή διαδίκου, εξετάζονται οι διατάξεις του θετικού δικαίου που καθιερώνουν ισχύ του δεδικασμένου έναντι όλων (άρθρα 613 και 618 ΚΠολΔ).

Στο πλαίσιο του προβληματισμού για το επιτρεπτό ή μη της επέκτασης του δεδικασμένου έναντι προσώπων, στα οποία δεν είχε δοθεί η δυνατότητα να ακουστούν κατά τη διάρκεια της εκκρεμοδικίας προβάλλονται τρεις θεωρίες που αποσκοπούν στην κατασκευή υποκατάστατων του δεδικασμένου δεσμεύσεων των τρίτων από την δικαστική απόφαση: η θεωρία της τριτενέργειας του δεδικασμένου, η θεωρία της πολιτειακής ισχύος της απόφασης και η θεωρία της «δραστικότητας» της δικαστικής απόφασης.