0
Your Καλαθι
Εκδρομή στο Τίνταρι
Μια υπόθεση για τον επιθεωρητή Μονταλμπάνο
Έκπτωση
40%
40%
Περιγραφή
Μια τριπλή ανθρωποκτονία είναι η υπόθεση που πρέπει να διαλευκάνει αυτή τη φορά ο Μονταλμπάνο - ενός νέου που ζούσε ξοδεύοντας περισσότερα απ' όσα θα του επέτρεπαν οι οικονομικές του δυνατότητες και ενός ζευγαριού ηλικιωμένων που περνούσαν τη ζωή τους κλεισμένοι μέσα στο σπίτι τους, μέχρι τη στιγμή που αποφάσισαν να κάνουν μια εκδρομή στο Τίνταρι.
Το μόνο γεγονός που μοιάζει να συνδέει τον νέο με το ζευγάρι είναι το ότι έμεναν στην ίδια πολυκατοικία. Ο Μονταλμπάνο όμως κουβαλάει μια κατάρα, ξέρει να διαβάζει τα πανάρχαια σημάδια που υπάρχουν ακόμη στη Σικελία.Στην έρευνα για τη διαλεύκανση της υπόθεσης τον βοηθάνε, εκτός από την ομάδα των συνεργατών του, μια γέρικη ελιά με στριφτό κορμό, η Σουηδέζα Ίνγκριντ, ένα βιβλίο του Κόνραντ κι ένας αμετανόητος
ΚΡΙΤΙΚΗ
Ενας τριπλός φόνος -τρεις νεκροί, που δεν τους συνδέει τίποτε άλλο πέρα από το γεγονός ότι, όσο ζούσαν, έμεναν στην ίδια πολυκατοικία- ένα τριπλό έγκλημα που απαιτεί την εξιχνίασή του. Αυτός είναι ο άξονας γύρω από τον οποίο ο Καμιλέρι εκτυλίσσει αυτή τη φορά την αφήγησή του, με φόντο, όπως πάντα, το οικείο του σικελικό τοπίο και τη δική του, υποθετική, πόλη, τη Βιγκάτα.
Ο Καμιλέρι είναι μια ιδιότυπη εκδοτική περίπτωση, άρχισε να βγάζει τα πρώτα του βιβλία σε προχωρημένη ηλικία, γύρω στα εξήντα, και αμέσως γνώρισε μεγάλη εμπορική επιτυχία. Οχι άμοιρος λογοτεχνικών αρετών, εκπροσωπεί ένα είδος που δεν γνωρίζει μεγάλη απήχηση στη χώρα μας, αυτό της λαϊκής λογοτεχνίας, που έχει μερικά πολύ συγκεκριμένα χαρακτηριστικά: μια ρέουσα και εύκολα προσλήψιμη αφήγηση (συχνά όμως ανυποψίαστη αφηγηματολογικά), στέρεους χαρακτήρες και πυκνή δράση (δίχως όμως να μπορεί να νοήσει τη μυθιστορηματική αφήγηση χωρίς αυτά τα δύο στοιχεία, περιορίζοντας το μυθιστόρημα στη βασανιστική, μέσα στην κοινοτοπία της, εξίσωση: χαρακτήρες+πλοκή= μυθιστόρημα), ευρεία απήχηση, συνήθως, στο πλατύ κοινό (που στο όνομά της όμως έχουν επινοηθεί όλες οι, κοινόχρηστες πια, συνταγές των μπεστ σέλερ). Μια λογοτεχνία, εντέλει, ψυχαγωγική, που σπάνια καταφέρνει να καταλογογραφηθεί στα κατάστιχα της ιστορίας της λογοτεχνίας, η οποία, σχεδόν αποκλειστικά, δείχνει να προτιμά τη λόγια συνιστώσα της.
Ο Καμιλέρι όμως, όσο και αν χρησιμοποιεί ο ίδιος ορισμένα από τα κλισέ της, ανήκει στην καλή εκδοχή αυτής της λαϊκής λογοτεχνίας: στη ρέουσα αφήγηση προσθέτει την αφηγηματολογική υποψία και, κάποτε κάποτε, το διανοητικό παιχνίδι, στους στέρεους χαρακτήρες και την πυκνή δράση παρεμβάλλει το στοχασμό και την ειρωνεία, στη δε ευρεία απήχησή του (είναι ο συγγραφέας με τις υψηλότερες πωλήσεις στην Ιταλία) συμβάλλουν περισσότερο η αφηγηματική του φλέβα, η κατακτημένη τεχνική του και η λαϊκή θεματογραφία του, παρά η υποταγή στους κανόνες της μπεστσελερίστικης δοσοληψίας.
Ο Μονταλμπάνο πληροφορείται την ύπαρξη του πτώματος του νεαρού Νενέ Σανφιλίπο. Αφού δώσει τη συνήθη μάχη του στο εσωτερικό της αστυνομίας για να αναλάβει την υπόθεση, επιχειρεί να εξιχνιάσει τη δολοφονία και, κυρίως, να τη συσχετίσει με την εξαφάνιση ενός ζευγαριού ηλικιωμένων, των Γκρίφο, που μένουν στην ίδια πολυκατοικία. Με τον Αουτζέλο και τον Φάτσιο, όπως πάντα, πιστούς συνεργάτες του, έρχεται αντιμέτωπος, εκτός των άλλων, και με καινούρια παρακλάδια της περιώνυμης σικελικής Μαφίας, αλλά και με το παραδοσιακό κομμάτι της, το οποίο μένει πιστό στις παλιομοδίτικες τακτικές του, τον εκβιασμό και τη φυσική εξόντωση των αντιπάλων του.
Εδώ όμως πρέπει να ειπωθεί ότι ο Καμιλέρι, αν και εκπροσωπεί αυτό το είδος λογοτεχνίας, δεν διστάζει να χρησιμοποιήσει τρόπους του νεότερου μυθιστορήματος, όπως η εισαγωγή στοιχείων του μη πραγματικού ή η διακειμενικότητα. Αυτοί οι τρόποι, που χαρακτηρίζουν ασφαλώς μια λογιότερη λογοτεχνία, είναι διαρκώς παρόντες στο έργο του Καμιλέρι, ίσως για να μας θυμίσουν ότι στις μέρες μας δεν υπάρχουν καθαρά μυθιστορηματικά είδη ή, καλύτερα, πως το σύγχρονο μυθιστόρημα τρέφεται από τις στάχτες όλων των -ισμών του 19ου και του 20ού αιώνα, αυτοκαθοριζόμενο, αυτοτροφοδοτούμενο και προτείνοντας το ίδιο την πορεία και εξέλιξή του.
Σε ό,τι αφορά τη διακειμενικότητα, εδώ ο Καμιλέρι δεν καταφεύγει στον Φόκνερ, όπως έκανε στο «Αρωμα της Νύχτας», αλλά στον Κόνραντ, ενώ δεν αποφεύγει μια μάλλον δυσοίωνη πρόβλεψη για τη λογοτεχνική του υστεροφημία.
Οσο για τη Βιγκάτα του, την πόλη όπου διαδραματίζονται όλα σχεδόν τα μυθιστορήματά του, αυτή είναι μια πόλη εντελώς επινοημένη και φανταστική, εντεθειμένη ωστόσο στο απολύτως απτό και πραγματικό σικελικό τοπίο, «τόσο ψεύτικη όσο και αληθινή», και μας αποκαλύπτει μια «σικελικότητα» πολύ πιο πραγματική απ' όσο όλες οι πραγματικές πόλεις της ιταλικής μεγαλονήσου.
Στη συνέχεια, ο επιθεωρητής Μονταλμπάνο ακολουθώντας το δικό του, ιδιότυπο, τρόπο σκέψης και δράσης, που τον συνθέτουν η εμπειρία του και η ικανότητά του να συνδέει γεγονότα παντελώς άσχετα μεταξύ τους, καταφέρνει, αφού πρώτα συναντηθεί με τον αρχηγό ενός από τους κλάδους της ντόπιας Μαφίας, να λύσει το αίνιγμα. Κατά τη διαδρομή προς τη λύση ο δρόμος του θα διασταυρωθεί με ένα κύκλωμα εμπορίας ανθρώπινων οργάνων μέσω Διαδικτύου, ενώ ταυτόχρονα παρεμβάλλεται ως δευτερεύουσα δράση -προσφιλής τεχνική του Καμιλέρι- το σασπένς σε σχέση με το αν θα φύγει ή όχι ο Αουτζέλο από τη Βιγκάτα. Και όλα αυτά συμβαίνουν με έναν φορτισμένο αφηγηματικό ρυθμό, απ' όπου δεν λείπουν ούτε η συναισθηματική συμμετοχή του αναγνώστη ούτε ο συγγραφικός στοχασμός, ο οποίος, εδώ, έχει πάρει τη μορφή του στριφτού κορμού μιας σχεδόν ομιλούσης ελιάς.
Το ερώτημα που θέτει η μυθιστοριογραφία του Καμιλέρι είναι ώς πού μπορούν να φτάσουν τα όρια μιας τέτοιας γραφής. Ο ειδοποιημένος αναγνώστης μένει κάπως αμήχανος μπροστά στο έργο του· από τη μια, η αναγνωστική απόλαυση τον συνοδεύει μονίμως σε όλο το μήκος του βιβλίου, ενώ, από την άλλη, ψάχνει να βρει το βάθος της λογοτεχνικής σύμβασης, που, όπως παραδέχεται, με άλλα λόγια, ο ίδιος ο Ιταλός συγγραφέας, δεν είναι πολύ μεγάλο.
Στο τέλος, όμως, το κέρδος δεν είναι μικρό, ο αναγνώστης έχει απολαύσει ένα εξαιρετικό δείγμα λαϊκής λογοτεχνίας, χωρίς αφηγηματικές αφέλειες, όσο για το ελλείπον βάθος, αυτό το έχει αναπληρώσει η καυστική σάτιρα του συγγραφέα και η αψιμυθίωτη σκιαγράφηση της ιδιόρρυθμης κοινωνίας και πολιτισμού του σικελικού Νότου.
Η μετάφραση της Φωτεινής Ζερβού ρέει χωρίς προβλήματα, παρά την -κατά τόπους έμμονη- χρήση του σικελικού ιδιώματος εκ μέρους του συγγραφέα.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΞΕΝΑΡΙΟΣ
ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ - 01/10/2004
Το μόνο γεγονός που μοιάζει να συνδέει τον νέο με το ζευγάρι είναι το ότι έμεναν στην ίδια πολυκατοικία. Ο Μονταλμπάνο όμως κουβαλάει μια κατάρα, ξέρει να διαβάζει τα πανάρχαια σημάδια που υπάρχουν ακόμη στη Σικελία.Στην έρευνα για τη διαλεύκανση της υπόθεσης τον βοηθάνε, εκτός από την ομάδα των συνεργατών του, μια γέρικη ελιά με στριφτό κορμό, η Σουηδέζα Ίνγκριντ, ένα βιβλίο του Κόνραντ κι ένας αμετανόητος
ΚΡΙΤΙΚΗ
Ενας τριπλός φόνος -τρεις νεκροί, που δεν τους συνδέει τίποτε άλλο πέρα από το γεγονός ότι, όσο ζούσαν, έμεναν στην ίδια πολυκατοικία- ένα τριπλό έγκλημα που απαιτεί την εξιχνίασή του. Αυτός είναι ο άξονας γύρω από τον οποίο ο Καμιλέρι εκτυλίσσει αυτή τη φορά την αφήγησή του, με φόντο, όπως πάντα, το οικείο του σικελικό τοπίο και τη δική του, υποθετική, πόλη, τη Βιγκάτα.
Ο Καμιλέρι είναι μια ιδιότυπη εκδοτική περίπτωση, άρχισε να βγάζει τα πρώτα του βιβλία σε προχωρημένη ηλικία, γύρω στα εξήντα, και αμέσως γνώρισε μεγάλη εμπορική επιτυχία. Οχι άμοιρος λογοτεχνικών αρετών, εκπροσωπεί ένα είδος που δεν γνωρίζει μεγάλη απήχηση στη χώρα μας, αυτό της λαϊκής λογοτεχνίας, που έχει μερικά πολύ συγκεκριμένα χαρακτηριστικά: μια ρέουσα και εύκολα προσλήψιμη αφήγηση (συχνά όμως ανυποψίαστη αφηγηματολογικά), στέρεους χαρακτήρες και πυκνή δράση (δίχως όμως να μπορεί να νοήσει τη μυθιστορηματική αφήγηση χωρίς αυτά τα δύο στοιχεία, περιορίζοντας το μυθιστόρημα στη βασανιστική, μέσα στην κοινοτοπία της, εξίσωση: χαρακτήρες+πλοκή= μυθιστόρημα), ευρεία απήχηση, συνήθως, στο πλατύ κοινό (που στο όνομά της όμως έχουν επινοηθεί όλες οι, κοινόχρηστες πια, συνταγές των μπεστ σέλερ). Μια λογοτεχνία, εντέλει, ψυχαγωγική, που σπάνια καταφέρνει να καταλογογραφηθεί στα κατάστιχα της ιστορίας της λογοτεχνίας, η οποία, σχεδόν αποκλειστικά, δείχνει να προτιμά τη λόγια συνιστώσα της.
Ο Καμιλέρι όμως, όσο και αν χρησιμοποιεί ο ίδιος ορισμένα από τα κλισέ της, ανήκει στην καλή εκδοχή αυτής της λαϊκής λογοτεχνίας: στη ρέουσα αφήγηση προσθέτει την αφηγηματολογική υποψία και, κάποτε κάποτε, το διανοητικό παιχνίδι, στους στέρεους χαρακτήρες και την πυκνή δράση παρεμβάλλει το στοχασμό και την ειρωνεία, στη δε ευρεία απήχησή του (είναι ο συγγραφέας με τις υψηλότερες πωλήσεις στην Ιταλία) συμβάλλουν περισσότερο η αφηγηματική του φλέβα, η κατακτημένη τεχνική του και η λαϊκή θεματογραφία του, παρά η υποταγή στους κανόνες της μπεστσελερίστικης δοσοληψίας.
Ο Μονταλμπάνο πληροφορείται την ύπαρξη του πτώματος του νεαρού Νενέ Σανφιλίπο. Αφού δώσει τη συνήθη μάχη του στο εσωτερικό της αστυνομίας για να αναλάβει την υπόθεση, επιχειρεί να εξιχνιάσει τη δολοφονία και, κυρίως, να τη συσχετίσει με την εξαφάνιση ενός ζευγαριού ηλικιωμένων, των Γκρίφο, που μένουν στην ίδια πολυκατοικία. Με τον Αουτζέλο και τον Φάτσιο, όπως πάντα, πιστούς συνεργάτες του, έρχεται αντιμέτωπος, εκτός των άλλων, και με καινούρια παρακλάδια της περιώνυμης σικελικής Μαφίας, αλλά και με το παραδοσιακό κομμάτι της, το οποίο μένει πιστό στις παλιομοδίτικες τακτικές του, τον εκβιασμό και τη φυσική εξόντωση των αντιπάλων του.
Εδώ όμως πρέπει να ειπωθεί ότι ο Καμιλέρι, αν και εκπροσωπεί αυτό το είδος λογοτεχνίας, δεν διστάζει να χρησιμοποιήσει τρόπους του νεότερου μυθιστορήματος, όπως η εισαγωγή στοιχείων του μη πραγματικού ή η διακειμενικότητα. Αυτοί οι τρόποι, που χαρακτηρίζουν ασφαλώς μια λογιότερη λογοτεχνία, είναι διαρκώς παρόντες στο έργο του Καμιλέρι, ίσως για να μας θυμίσουν ότι στις μέρες μας δεν υπάρχουν καθαρά μυθιστορηματικά είδη ή, καλύτερα, πως το σύγχρονο μυθιστόρημα τρέφεται από τις στάχτες όλων των -ισμών του 19ου και του 20ού αιώνα, αυτοκαθοριζόμενο, αυτοτροφοδοτούμενο και προτείνοντας το ίδιο την πορεία και εξέλιξή του.
Σε ό,τι αφορά τη διακειμενικότητα, εδώ ο Καμιλέρι δεν καταφεύγει στον Φόκνερ, όπως έκανε στο «Αρωμα της Νύχτας», αλλά στον Κόνραντ, ενώ δεν αποφεύγει μια μάλλον δυσοίωνη πρόβλεψη για τη λογοτεχνική του υστεροφημία.
Οσο για τη Βιγκάτα του, την πόλη όπου διαδραματίζονται όλα σχεδόν τα μυθιστορήματά του, αυτή είναι μια πόλη εντελώς επινοημένη και φανταστική, εντεθειμένη ωστόσο στο απολύτως απτό και πραγματικό σικελικό τοπίο, «τόσο ψεύτικη όσο και αληθινή», και μας αποκαλύπτει μια «σικελικότητα» πολύ πιο πραγματική απ' όσο όλες οι πραγματικές πόλεις της ιταλικής μεγαλονήσου.
Στη συνέχεια, ο επιθεωρητής Μονταλμπάνο ακολουθώντας το δικό του, ιδιότυπο, τρόπο σκέψης και δράσης, που τον συνθέτουν η εμπειρία του και η ικανότητά του να συνδέει γεγονότα παντελώς άσχετα μεταξύ τους, καταφέρνει, αφού πρώτα συναντηθεί με τον αρχηγό ενός από τους κλάδους της ντόπιας Μαφίας, να λύσει το αίνιγμα. Κατά τη διαδρομή προς τη λύση ο δρόμος του θα διασταυρωθεί με ένα κύκλωμα εμπορίας ανθρώπινων οργάνων μέσω Διαδικτύου, ενώ ταυτόχρονα παρεμβάλλεται ως δευτερεύουσα δράση -προσφιλής τεχνική του Καμιλέρι- το σασπένς σε σχέση με το αν θα φύγει ή όχι ο Αουτζέλο από τη Βιγκάτα. Και όλα αυτά συμβαίνουν με έναν φορτισμένο αφηγηματικό ρυθμό, απ' όπου δεν λείπουν ούτε η συναισθηματική συμμετοχή του αναγνώστη ούτε ο συγγραφικός στοχασμός, ο οποίος, εδώ, έχει πάρει τη μορφή του στριφτού κορμού μιας σχεδόν ομιλούσης ελιάς.
Το ερώτημα που θέτει η μυθιστοριογραφία του Καμιλέρι είναι ώς πού μπορούν να φτάσουν τα όρια μιας τέτοιας γραφής. Ο ειδοποιημένος αναγνώστης μένει κάπως αμήχανος μπροστά στο έργο του· από τη μια, η αναγνωστική απόλαυση τον συνοδεύει μονίμως σε όλο το μήκος του βιβλίου, ενώ, από την άλλη, ψάχνει να βρει το βάθος της λογοτεχνικής σύμβασης, που, όπως παραδέχεται, με άλλα λόγια, ο ίδιος ο Ιταλός συγγραφέας, δεν είναι πολύ μεγάλο.
Στο τέλος, όμως, το κέρδος δεν είναι μικρό, ο αναγνώστης έχει απολαύσει ένα εξαιρετικό δείγμα λαϊκής λογοτεχνίας, χωρίς αφηγηματικές αφέλειες, όσο για το ελλείπον βάθος, αυτό το έχει αναπληρώσει η καυστική σάτιρα του συγγραφέα και η αψιμυθίωτη σκιαγράφηση της ιδιόρρυθμης κοινωνίας και πολιτισμού του σικελικού Νότου.
Η μετάφραση της Φωτεινής Ζερβού ρέει χωρίς προβλήματα, παρά την -κατά τόπους έμμονη- χρήση του σικελικού ιδιώματος εκ μέρους του συγγραφέα.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΞΕΝΑΡΙΟΣ
ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ - 01/10/2004
Κριτικές
Δεν βρέθηκαν δημοσιεύσεις
