Λουίτζι Πιραντέλο

Τι μπορεί να προκύψει από τη συνάντηση δύο διάσημων Σικελών, ανθρώπων του θεάτρου και συγγραφέων, οι οποίοι όμως έζησαν με διαφορά σχεδόν ενός αιώνα; Ο Αντρέα Καμιλέρι συνθέτει το μυθιστόρημα της ζωής του Λουίτζι Πιραντέλο, του σημαντικότερου ιταλού δραματουργού του 20ού αιώνα. Μια ζωή σημαδεμένη από τη δύσκολη σχέση με τον πατέρα του, ένα χαρακτηριστικό που θα σημαδέψει την ύπαρξή του ως ανθρώπου, ως συζύγου, ως πατέρα και θα οδηγήσει την πορεία του ως συγγραφέα. Μια αφήγηση με πάθος που εκτυλίσσεται γύρω από το θέμα της ταυτότητας, θεμέλιο αυθεντικό και αναπόφευκτο για τη ζωή και το έργο του Πιραντέλο, το οποίο ο Καμιλέρι ερευνά με βλέμμα ανθρώπινο και αυστηρό.




"Πιραντέλο, ένα πρόσωπο που βρήκε το σηγγραφέα του".

Gazetta di Parma

"Ο συνδυασμός Πιραντέλο-Καμιλέρι είναι έξοχος".

Il Tempo

ΚΡΙΤΙΚΗ



Συντοπίτης του Λουίτζι Πιραντέλο, ομότεχνος, ενδεχομένως και συγγενής ιδιοσυγκρασιακά, ο Αντρέα Καμιλέρι ασχολείται με το βίο του νομπελίστα συγγραφέα με τη θέρμη της βαθιάς κατανόησης. Ξέρει τι σημαίνει να είσαι Σικελός, ξέρει πώς επηρεάζει η κλειστή κοινωνία τη ζωή των ανθρώπων, ξέρει τη δύναμη που μπορεί να έχουν οι μύθοι και οι θρύλοι στη διαμόρφωση μιας προσωπικότητας. Το «νεραϊδόπαιδο» του λαϊκού παραμυθιού, με το οποίο θα ταυτιστεί ο Πιραντέλο στην παιδική και την εφηβική του ηλικία, το παιδί που αισθάνεται πως δεν ανήκει πουθενά, πως η οικογένειά του δεν του αξίζει, πως οι πραγματικοί του γονείς βρίσκονται κάπου μακριά, θρηνώντας το χαμό του (αναπαράγοντας, εν αγνοία του, το γνωστό θέμα του «οικογενειανού ρομάντζου» κατά Φρόιντ), θα γίνει, στην ωριμότητά του, ο κατεξοχήν συγγραφέας της θρυμματισμένης ταυτότητας, του διχασμένου εαυτού, του ακραίου σχετικισμού. Αναμειγνύοντας μαρτυρίες συγχωριανών τού Πιραντέλο, οικογενειακές θύμησες, σπαράγματα αλληλογραφίας και κυρίως αποσπάσματα από το θέατρο, την πεζογραφία και την ποίηση του μεγάλου συγγραφέα, ο Καμιλέρι συνθέτει, με τη σειρά του, το συναρπαστικό μυθιστόρημα μιας ολόκληρης ζωής που σημαδεύτηκε από τη δυστυχία, αλλά κατάφερε να την υπερβεί μέσα από την τέχνη.

Είναι ενδιαφέρουσες οι σελίδες που αφιερώνει ο συγγραφέας στη δύσκολη σχέση του Πιραντέλο με τον πατέρα του, συγκλονιστικές εκείνες που περιγράφουν την τρέλα της γυναίκας του, τα δηλητηριασμένα χρόνια που έζησε κοντά της, την ενοχή που δεν τον εγκατέλειψε στιγμή, αφού, καθώς θα εκμυστηρευτεί στο φίλο του Ούγκο Ογέτι, σε μια επιστολή του με ημερομηνία 10 Απριλίου 1914, «Η τρέλα της γυναίκας μου είμαι εγώ», αλλά ακόμα πιο σπαρακτικές είναι αυτές που καταδεικνύουν πόσο καταδικασμένος είναι κανείς να επαναλαμβάνει, σε βάρος των αγαπημένων του, τα ολέθρια στερεότυπα που τον ταλάνισαν μιαν ολόκληρη ζωή, το είδος των σχέσεων από τις οποίες πάλεψε σκληρά να αποδεσμευτεί. Γιατί ο Πιραντέλο, από καταπιεσμένος γιος, θα γίνει αυταρχικός πατέρας ο ίδιος. Οσο για τα θέματα της παράνοιας, του κατακερματισμού, της αποξένωσης και της σκληρότητας που θα σφραγίσουν το έργο του και θα του δώσουν τη φιλοσοφική του διάσταση, είναι αυτά που έδωσαν τον τόνο στην ζωή του την ίδια.

Πολλοί θεωρητικοί της λογοτεχνίας θα ενοχλούνταν από τη στενή αλληλεξάρτηση γραφής και ζωής που διαβλέπει ο Καμιλέρι και την οποία υποστηρίζει με τη βιογραφία του.

Ομως, στην περίπτωση του Πιραντέλο δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τέχνη και ζωή ήταν αξεδιάλυτα δεμένες. Ο Καμιλέρι επικεντρώνει τη γοητευτική του αφήγηση γύρω από το θεμελιώδες, για τον Πιραντέλο, θέμα της ταυτότητας, γράφοντας με συμπάθεια, με τόλμη, με αυστηρότητα μερικές φορές, πάντοτε όμως με σεβασμό. Ως αναγνώστες απολαμβάνουμε καταγοητευμένοι τη συναρπαστική του αφήγηση -μολονότι θα ήμασταν ευτυχέστεροι αν ο Ελληνας μεταφραστής έδειχνε μεγαλύτερη επιμέλεια και φροντίδα στην απόδοση όχι μόνο του θερμού κειμένου του Καμιλέρι, αλλά κυρίως των πιραντελικών αποσπασμάτων, που αδικούνται κατάφωρα.



ΒΙΡΓΙΝΙΑ ΜΑΝΤΑ

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ - 25/06/2004