Πυθέας ο Έλληνας

Πριν από 2.300 χρόνια ή και περισσότερο, ξεκίνησε, από την ελληνική αποικία της Μασσαλίας, μια εκπληκτική αποστολή με επικεφαλής τον Πυθέα για να εξερευνήσει τις μυθικές χώρες της Βόρειας Ευρώπης που ενέπνεαν τον τρόμο: μια μυστηριώδη περιοχή, την οποία θεωρούσαν κατά το μεγαλύτερο τουλάχιστον μέρος της φανταστική και όπου, λόγω του φοβερού ψύχους, ήταν αδύνατο να ζουν άνθρωποι σύμφωνα με τις επικρατούσες επιστημονικές απόψεις της εποχής.

Ο Πυθέας ήταν ο Κολόμβος της αρχαιότητας. Ήταν ο πρώτος πολιτισμένος άνθρωπος που πάτησε ποτέ το πόδι του στα βρετανικά νησιά, τις γερμανικές ακτές και τις Εβρίδες, που ταξίδεψε στην Ισλανδία και στις παρυφές των παγόβουνων. Το πιο εντυπωσιακό είναι το γεγονός ότι δεν υπήρξε συνέχεια σ‘ αυτό το ταξίδι. Κανείς μετά από αυτόν δεν εξερεύνησε τη Βρετανία μέχρι την εποχή που ο Ιούλιος Καίσαρας και οι λεγεώνες του αποβιβάστηκαν στο νησί μετά από 300 χρόνια.

Ο Barry Cunliffe ίσως να γνωρίζει περισσότερο από τον καθένα τον κόσμο τον οποίο διέσχισε ταξιδεύονταος ο Πυθέας για να μας παρουσιάσει το μεγάλο Έλληνα θαλασσοπόρο και στον κόσμο στον οποίο έζησε. Ό,τι γνωρίζουμε από αυτό ταξίδι είναι από δευτερεύουσες πηγές (ο απολογισμός που έγραψε ο ίδιος ο Πυθέας δεν έχει διασωθεί, μάλλον κάηκε κατά την πυρκαγιά που κατέστρεψε τη Μεγάλη Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας) αλλά, μελετώντας διεξοδικά τα αρχαιολογικά ευρήματα και τις γραπτές μαρτυρίες, ο συγγραφέας αναπλάθει αυτό το καταπληκτικό ταξίδι.

Σαν τον διαστημικό δορυφόρο που πετάει δίπλα από κάποιο μακρινό πλανήτη, τα σήματα που στέλνει ο Πυθέας στη σύγχρονη εποχή μας, όσο ασθενή ή ασαφή κι αν είναι, μεταδίδουν τα απώτατα όρια της εμπειρίας του πολιτισμένου ανθρώπου για τις βόρειες περιοχές του πλανήτη μας. Αυτό το βιβλίο μας επιτρέπει να νιώσουμε κάτι από τον ενθουσιασμό και την έκπληξη του Πυθέα, τη στιγμή που, όρθιος στο πλοίο του, θα ατένισε τη μυθική Έσχατη θούλη και τον Αρκτικό Ωκεανό.