Εναλλακτικές παιδαγωγικές προσεγγίσεις της θρησκευτικής αγωγής στο ελληνικό λύκειο

Το παρόν σύγγραμμα αποτελεί την προσωπική μου αναζήτηση για την καθημερινή πρακτική της διδασκαλίας του μαθήματος των θρησκευτικών (: στο εξής ΜΘ). Βιώνοντας την απαξίωση της θρησκευτικής αγωγής, ειδικά στη βαθμίδα του Λυκείου, καθώς και την αποσύνδεση της από τα άλλα μαθήματα και την καθημερινότητα των μαθητών, εστίασα στη θεωρητική υποστήριξη των μεθόδων διδασκαλίας και προσέγγισης των μαθητικών αναγκών για να μπορέσω να εγκεντρίσω ξανά τη θρησκευτική αγωγή στην εκπαιδευτική διαδικασία.

Η αρνητική διαμορφωμένη αντίληψη των μαθητών για το ΜΘ και το στερεότυπο για το συντηρητισμό και την αρνησικοσμια των θεολόγων εκπαιδευτικών ήταν τα χαρακτηριστικό εμπόδια στην ανάπτυξη της δυναμικής του μαθήματος και άρα κι ο στόχος της παρατήρησης μας.

Η παρατήρηση της θρησκευτικής διδασκαλίας έγινε ακόμη πιο πολύπλοκη τα τελευταία χρόνια εξαιτίας της αοριστίας των υπουργικών εγκυκλίων για την υποχρεωτικότητα ή μη του μαθήματος και τις παρεμβάσεις του Συνηγόρου του Πολίτη καθώς και των γενικόλογων εξαγγελιών / διαρροών για το Νέο Λύκειο και τη θέση του μαθήματος των θρησκευτικών σε αυτό.

Ο πλουραλιστική πολιτισμική σύνθεση των τάξεων του ελληνικού Λυκείου στη νέα πραγματικότητα της Ελλάδας ως μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και παράλληλα ως χώρα υποδοχής μεταναστών ήταν μια πρώτη μεταβλητή που παρατηρήσαμε και μας απασχόλησε σε παλαιότερη εργασία. Όμως, πιστεύοντας στη δυναμική της γνώσης που διαχέεται και υπόκειται σε κοινωνικό διάλογο και κριτική επιχειρήσαμε μια πρώτη παρουσίαση των σχολικών εγχειριδίων του Λυκείου για το ΜΘ, κάτω από το πρίσμα της πολύ-πολιτισμικότητας, στη διημερίδα που πραγματοποιήθηκε στις 8-9 Απριλίου 2005 στην Ιωνίδειο Σχολή Πειραιά.

Το θέμα της διημερίδας ήταν: «Η εικόνα του "ξένου". Η πρόσληψη και η προβολή της στη σχολική και κοινωνική πραγματικότητα» και προσεγγίστηκε από δεκαπέντε εισηγητές - εκπαιδευτικούς της πράξης, όλων των εκπαιδευτικών βαθμίδων, ενώ λειτούργησαν και βιωματικά εργαστήρια. Η δική μας εισήγηση με τίτλο: «θρησκευτική ετερότητα και θρησκευτική αγωγή στο ενιαίο λύκειο» αποτελεί τον κορμό του πρώτου κεφαλαίου της παρούσας έκδοσης. Είναι μια πρώτη καταγραφή της εικόνας του διαφορετικά θρησκεύειν στα εγχειρίδια του ΜΘ του λυκείου και ο ρόλος του μαθήματος στη διαμόρφωση της νεοελληνικής ταυτότητας αλλά και η ένταξη του στα εκπαιδευτικά μοντέλα διαχείρισης της ετερότητας. [...]