Το σκοτεινό μίσος μέσα σου

Κατ' αρχάς, ούτε ένα αστέρι στην ομάδα επιμέλειας του εκδοτικού οίκου. Πέραν από την παραφωνία στο εξώφυλλο με το ονοματεπώνυμο της συγγραφέως, σα να υπήρχε πρόβλημα χειρισμού του επεξεργαστή κειμένου, τα ίδιο το κείμενο περιέχει αρκετά συντακτικά και νοηματικά λαθάκια. Η συγγραφέας προφανώς έραβε και ξήλωνε κομμάτια κειμένου, οπότε λογικό ήταν να της ξέφυγαν κάποια λάθη, αλλά ήταν δουλειά της ομάδας επιμέλειας κειμένου να ελέγξουν και να διορθώσουν. Κρίμα που δεν το έκαναν, γιατί χαλάει την αναγνωστική εμπειρία κατά πολύ. Έτσι αντιλαμβάνεται κανείς πόσο σημαντικό ρόλο παίζει η επιμέλεια κειμένου, λοιπόν, ειδικά όταν αυτή δεν γίνεται.
Όσο για την ίδια την ιστορία, για να πω την αλήθεια, ήταν από τις σπάνιες φορές που δεν έχω συμπαθήσει κανέναν χαρακτήρα σε βιβλίο. Αυτό ενδεχομένως οφείλεται στο ότι η συγγραφέας, ούσα η ίδια μάλλον όχι παραπάνω από 25 χρονών όταν έγραφε το βιβλίο, προσπάθησε να γράψει την ιστορία μέσα από το μυαλό και τα μάτια ενός άνδρα κάπου στα 45 του, κάτι που είναι σχεδόν ακατόρθωτο εγχείρημα. Ο Φάνης, ο πρωταγωνιστής, κατά τα γραφόμενα και τις σκέψεις του (καθώς και εξαιτίας του γεγονότος ότι κρατά ημερολόγιο) μοιάζει για 21χρονο παλικάρι που περνάει μετεφηβική κρίση, που σοκάρεται από τη σκληρότητα αυτού του κόσμου, παρά για μεσήλικα άνδρα με δυο παιδιά και εμπειρία ζωής στο ενεργητικό του και, υποτίθεται, με κεκτημένη έστω κάποια ικανότητα χειρισμού καταστάσεων και ανθρώπων. Διακρίνω, επίσης, πρόβλημα στην αντίληψη που έχει ο Φάνης για τη ζωή και τον κόσμο, η οποία είναι πολύ δυαδική και ολίγον τι αφελής για την υποτιθέμενη ηλικία του. Για παράδειγμα, σε κάποια σημεία διακρίνεται ότι ο Φάνης έχει το δίλημμα μεταξύ καλοσύνης και αθωότητας αφενός και σκληρότητας κι απανθρωπιάς αφετέρου. Άνδρας που έχει μεγαλώσει δυο παιδιά και έχει δουλέψει 20 χρόνια τουλάχιστον (κατά την ιστορία στο βιβλίο πάντα), δεν αντιλαμβάνεται τον κόσμο τόσο δυαδικά και μαξιμαλιστικά, εκτός αν πρόκειται για εντελώς απροσάρμοστη προσωπικότητα. Ένα ακόμα στοιχείο ότι τον χαρακτήρα του Φάνη τον έχτισε γυναίκα είναι το γεγονός ότι παρατηρεί αμέσως τα πάντα τόσο λεπτομερώς στους άλλους (π.χ. χρώμα μαλλιών, χρώμα ρούχων, παπούτσια), ακόμα και σε κάποιον τυχαίο περαστικό, κάτι που κάνει μπαμ ότι δεν πρόκειται για "ανδρικό εγκέφαλο" (εκτός αν ο Φάνης δούλευε στυλίστας πριν).
Κάτι τελευταίο που μου κάνει εντύπωση για το Φάνη είναι ότι, όταν ο ίδιος περιγράφει μια κατάσταση που του συμβαίνει, τότε αναφέρει, για παράδειγμα, κάτι σαν "τα καστανά μου μάτια που γίνονται μελιά στην αχτίδα φωτός." Για να σκέφτεται κάποιος έτσι, πρέπει είτε να κρατάει καθρεφτάκι όλη την ώρα ή να έχει μεγάλο έρωτα για τον εαυτό του, και ο Φάνης σίγουρα δεν κάνει ούτε το ένα ούτε το άλλο. Γενικώς, περιγραφές χρώματος ματιών, μαλλιών ή άλλων έμφυτων χαρακτηριστικών σε πρώτο πρόσωπο καλό είναι να αποφεύγονται (π.χ. όχι "τα καστανά μου μάτια δάκρυσαν" ή "ένιωσα το σταρένιο δέρμα του προσώπου μου να τσιτώνει") γιατί μοιάζει πολύ ναρκισσιστικό και μη-ρεαλιστικό. Θέλει προσοχή αν θέλουμε να αποδώσουμε χαρακτηριστικά κάποιου χαρακτήρα σε πρώτο πρόσωπο. Ένας τρόπος είναι αυτά να αναφέρονται μετά από παρατήρηση σε αντανάκλαση, όπως για παράδειγμα: "μετά από την άυπνη νύχτα που κοιτάχτηκα στον καθρέφτη, τρόμαξα με την γκριζωπή απόχρωση στο κατά τ' άλλα σταρένιο δέρμα μου."
Ένας άλλος χαρακτήρας που δυστυχώς επίσης δεν συμπάθησα, όσο κι αν προσπαθούσα, ήταν και η Ζωή, η κόρη του Φάνη. Ενώ παινεύεται πως είναι έξυπνη κι αντιλαμβάνεται πολλά περισσότερα απ' όσα αφήνει να φανεί, μου κάνει αρνητική εντύπωση που, αντί να βοηθάει όσο μπορεί οικονομικά τους γονείς της, μιας και ζουν όλοι μαζί στα όρια της ανέχειας, βρίσκοντας δουλειά ή σκαρφιζόμενη κάποιον άλλον τρόπο να βγάλει χρήματα, ζει στον κόσμο της με τα βιβλία της, τις ιστορίες της και τα τσαγάκια της. Υποτίθεται ότι είναι τελειόφοιτη, οπότε κοπέλα 21 χρονών και όχι 15. Αυτό σημαίνει ότι θα μπορούσε ν' ανταποδώσει το χρέος προς τους γονείς της που τη μεγάλωσαν χωρίς να της λείπει τίποτα και τώρα τα βρίσκουν δύσκολα και θα βοηθούσε ακόμα και το επιπλέον δεκάευρω την εβδομάδα. Κάποιος θα πει "μα είναι σκληρό, η κοπέλα κοντεύει ν' αποφοιτήσει και θα την έστελναν οι γονείς της να δουλέψει;" Μα δεν θα έχανε πολλά. Θα εργαζόταν part-time Σαββατοκύριακα (τόσες καφετέριες και μαγαζιά στη Θεσ/νικη, οπωσδήποτε κάτι θα έβρισκε) ή θα έφευγε καλοκαίρια σε νησί σε ξενοδοχείο. Στο κάτω-κάτω, τελειόφοιτη Νομικής ήταν, οπότε, μεταξύ μας, ποια η διαφορά αν αποφοιτήσει και δεν βρει δουλειά στο αντικείμενό της στα 4 έτη ή στα 5 έτη;
Για τον Χάρη, το γιο του Φάνη, δεν θα αναλύσω πολύ, μιας κι είναι τέρμα αντιπαθής χαρακτήρας που, αντί να δουλεύει ή να σπουδάζει ή έστω να κάνει τη θητεία του, προτιμά να ξοδεύει ό,τι χρόνο και όποια εναπομείνουσα φαιά ουσία έχει σε συγκεντρώσεις αναρχικών, να κάνει λίμπα το ενοικιαζόμενο φοιτητικό διαμέρισμα (για το οποίο οι γονείς του δεν μπορούν να πληρώσουν ούτε το νοίκι), καθώς και να ασκεί λεκτική και σωματική βία στους γονείς του, χωρίς να υφίσταται ο ίδιος καμία συνέπεια. Κι από την άλλη, πώς αλλιώς θα μπορούσε να μεγαλώσει ο Χάρης αν ο πατέρας του, χαμένος στα ημερολόγια και τις αναπολήσεις, δεν μπόρεσε να του διδάξει να είναι υπεύθυνος άνδρας και κουβαλητής του σπιτιού, καθώς και να του κάνει σαφές πως κάθε λόγος και πράξη έχουν συνέπειες;
Για το μόνο χαρακτήρα, για τον οποίον μπορεί να νιώσει κανείς μια κάποια συμπόνοια είναι η Ελπίδα, η οποία φαίνεται να τρέφει πλέον χλιαρά αισθήματα προς το Φάνη. Οι δυο τους μοιάζουν συνάδελφοι που προσπαθούν να σώσουν μια ζημιογόνα επιχείρηση μεν, αλλά να μην έχουν τις σχέσεις ενός παντρεμένου ζευγαριού όπου επικρατεί αγάπη κι αλληλοσεβασμός. Δικαιολογημένα, λέω εγώ. Η Ελπίδα βρίσκεται αναγκασμένη να δουλεύει μεταμεσονύκτιες ώρες σε ταβερνάκι, μαγειρεύει στο σπίτι και προσπαθεί να βρει τρόπους να αποκτήσει ή έστω να δανειστεί χρήματα απ' όπου μπορεί. Σηκώνει αγόγγυστα όλα τα πρακτικά προβλήματα της οικογένειας, σα να είναι μόνο δικά της. Για μένα, αυτή έπρεπε να ήταν ο κεντρικός χαρακτήρας και το βιβλίο να λέγεται "Η Μαύρη Μετάνοια για τον Ατυχή Σου Γάμο" και να διηγείται την ιστορία μιας γυναίκας που παντρεύτηκε στα νιάτα της συνομήλικό της από έρωτα και από αυτό που νόμιζε για αγάπη, αλλά στη μέση ηλικία της καταλήγει παγιδευμένη στο βιοπορισμό με έναν σύζυγο ο οποίος δεν έχει ούτε χρήμα, ούτε σθένος και πυγμή, ούτε κι έχει προσαρμόσει τον τρόπο σκέψης του. Αντ' αυτού, όποτε ο ίδιος δεν δουλεύει, είναι είναι ένας "πέρα βρέχει" τύπος και πίνει τσαγάκι με την κόρη του υποδυόμενος μαζί της τον κο. και την κα. Πρέσβη (άλλο και τούτο). Για μένα η Ελπίδα είναι η μόνη λογική γυναίκα εν μέσω των παράξενων κι απροσάρμοστων πρωταγωνιστών. Έτσι όπως είμαι, ειλικρινά, θα έγραφα στο πι και φι την ιστορία από τη δική της σκοπιά με happy ending κιόλας.
Γενικώς, δεν μου άρεσε σαν μυθιστόρημα. Κάπου μου έδωσε την εντύπωση πως επρόκειτο για απόπειρα αντιγραφής στοιχείων από Stephen King, και συγκεκριμένα της Λάμψης, εκεί που ένας κατά τ' άλλα λογικός χαρακτήρας καταλαμβάνεται από κάτι και του σαλεύει σε σημείο που γίνεται τέρας ο ίδιος, μόνο που εκεί ο άνδρας πρωταγωνιστής (διηγημένο από άνδρα στην ηλικία του) είναι πειστικότατος και ρεαλιστικός. Προσωπικά, για τα δικά μου γούστα, Το Σκοτεινό Μίσος Μέσα Σου καταλήγει ολίγον τι εκνευριστικό σε κάποια σημεία. Στην τελική, είμαι πεπεισμένη ότι οι νέοι στη σημερινή Ελλάδα έχουμε πιο πολλή ανάγκη από βιβλία αυτοβοήθειας συγγραφέων όπως του Robert Kiyosaki, του Grant Cardone ή του T. Harv Eker παρά να διαβάζουμε για την εξαθλίωση που ήδη μας περιβάλλει, διαιωνίζοντας τη φτώχεια στον τρόπο σκέψης μας. Το σκοτεινό μίσος, λοιπόν, μπορεί να βρίσκεται μέσα σου, αλλά πρωτίστως η φτώχεια είναι στο μυαλό σου. Αυτό να θυμάσαι, αγαπητέ αναγνώστη, και να φροντίζεις να κάνεις level up όπου κι αν βρίσκεσαι.