Ο θεσμός του επιθεωρητή πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης και η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών

Το ζήτημα της αξιολόγησης των εκπαιδευτικών κάθε βαθμίδας αποτελεί ένα από τα "αγκάθια" της ελληνικής εκπαίδευσης, εγείροντας ποικίλες αντιδράσεις στο χώρο των εκπαιδευτικών αλλά και του ευρύτερου κοινωνικού συνόλου.

Ο θεσμός του επιθεωρητή πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, που διατηρήθηκε μέχρι και το 1981, αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα κεφάλαια της νεοελληνικής εκπαίδευσης. Παρόλα αυτά, δεν έχει διερευνηθεί σε βάθος από τους ιστορικούς της εκπαίδευσης, ώστε να διαμορφωθεί μια ολοκληρωμένη εικόνα για αυτή τη διαδικασία και να αντληθούν χρήσιμα συμπεράσματα για έναν σύγχρονο σχεδιασμό της αξιολόγησης των εκπαιδευτικών.

Το βιβλίο του Αθανάσιου Τ. Καραφύλλη αποτελεί μια συμβολή στον τομέα της ιστορίας της εκπαίδευσης και συνάμα ένα φόρο τιμής στους δασκάλους που διώχτηκαν άδικα από τους επιθεωρητές. Η Θράκη ως γεωγραφική περιοχή λειτούργησε σαν ένα επιπλέον έναυσμα για την πραγματοποίηση της έρευνας, αφού επί σειρά ετών αποτέλεσε χώρο "εκτοπισμού" των διαφωνούντων με την εκάστοτε πολιτική ηγεσία.

Στο πρώτο μέρος του βιβλίου παρουσιάζεται η θεσμική-νομοθετική εξέλιξη από το 1895, οπότε άρχισε ουσιαστικά η αξιολόγηση των δασκάλων, ως το 1982, χρονιά κατά την οποία καταργήθηκε ο θεσμός. Τη σχετική νομοθεσία χαρακτηρίζει ο ασφυκτικός μηχανισμός που επικρατούσε στην ελληνική εκπαίδευση για τον έλεγχο των δασκάλων τόσο στην ενδοσχολική όσο και στην εξωσχολική τους δραστηριότητα.

Στο δεύτερο μέρος αναλύονται οι εκθέσεις αξιολόγησης που συνέτασσαν οι επιθεωρητές για τους δασκάλους στην περιοχή της Θράκης. Διαπιστώνεται ότι η εκπαιδευτική δραστηριότητα του δασκάλου δεν αρκούσε για τη θετική αξιολόγησή του, αλλά προσμετρούνταν και η εξωσχολική του δράση, η οποία έπρεπε να ήταν σύμφωνη με τα προστάγματα και τις αρχές των εκάστοτε
κυβερνώντων.