Νίκη Καραγάτση

Κρίσεις



"Φυλλομετράς το βιβλίο και τα έργα αναδίνουν μια θέρμη που μόνο η ανθρώπινη επιδερμίδα αναδίδει. Καμία ρητορεία στη χρήση του χρώματος, στην οπτική γωνία, στη θεματολογία. […] Δωμάτια δίχως καμία ανθρώπινη παρουσία, οι άδειες παραλίες και τα πορτραίτα παιδιών ήταν τα αγαπημένα θέματα της Καραγάτση. Αλλά και η νυχτερινή Χαλκίδα και το Πασαλιμάνι, το Μεταξουργείο και το Κερατσίνι, όψεις πολυκατοικιών στην Ξενοκράτους, εσωτερικά καφενείων, φωτογραφείων, προθήκες μαγαζιών και όσο περνούν τα χρόνια, όλο και περισσότερες νεκρές φύσεις: κουτιά γεμάτα χρώματα και φυλαχτά, ένα μπουκάλι άρωμα πλάι σ' ένα κολιέ και σε βότσαλα… Έργα σαν λιγόστιχα πυκνά ποιήματα. Ζωγραφική μεγάλης έντασης, εντελώς σπάνιας ευαισθησίας ― φοβάται κανείς τις λέξεις και σταματά".

Γιάννης Ξένος, περ. Γυναίκα, Αύγουστος 1997



"…υπακούσασα στο δυνατό καλλιτεχνικό της ένστικτο, μαςπαρουσιάζει τον κόσμο των πλουσίων συναισθημάτων της ολοένα εις μεγαλύτερο βάθος, δια του χρώματος, μα και δια της οξύτητος της καθαράς οράσεώς της, και μολονότι αγαπά την επίπεδο ζωγραφική, δεν περιορίζεται μόνο σε περίτεχνα απλώματα εγχρώμων επιφανειών, αλλά φέρνει την πυκνότητα και την γεύσι του βάθους, σε κάθε χρωματική επανωσιά ασχέτως θέματος, διότι η Νίκη Καραγάτση έχει, εις μέγα βαθμόν, την ικανότητα του οραματισμού και την οξύτητα της ισχυράς διασθήσεως, άνευ των οποίων δεν ημπορεί κανείς να φθάση ποτέ στα ποιητικά αποτελέσματα που χαρακτηρίζουν εντόνως την ζωγραφική της."

Ανδρέας Εμπειρίκος, από τον κατάλογο της έκθεσης στην Γκαλερί Ώρα, 1973



"Η ζωγραφική της ήταν απλή, αλλά η συνάντησή της με τα πράγματα ήταν μοναδική. Ζωγράφιζε την πρώτη συνάντηση με τα πράγματα και απέδιδε τη γοητεία τους που είναι η βάσις της ζωγραφικής και κάθε βαθειάς πίστης. 'Εδινε την εντύπωση πως ζωγράφιζε λίγο, γιατί έδινε μεγάλη σημασία στο να αποδώσει μια συνάντηση συγκλονιστική με τα πράγματα. Απευθύνεται σ' αυτούς που καταλαβαίνουν τη μυστηριώδη γοητεία της ζωγραφικής".

Γιάννης Τσαρούχης, καλοκαίρι 1987



"Ξαφνιάζεσαι μπροστά σε τέτοια ειλικρίνεια, μα και σε τέτοια συνθετική πρωτοτυπία την οποία, σημειωτέον, πετυχαίνει με τα ευτελέστερα μέσα: τη ράχη μιας γεροδεμένης υπηρέτριας στο νεροχύτη, έναν παρατημένο εκσκαφέα στην άκρη της θάλασσας και μερικούς εργάτες, έναν ψαρά σε βραδυνή προβλήτα… δυο παιδάκια σε σμαράγδινη ακτή. Κάθε πίνακας είναι και μια ιστορία ξεχωριστή, λυρικό σχεδίασμα, χρονογράφημα, παραμύθι, εξομολόγηση, …περίπατος, εμπειρία, άινιγμα…

[…] Μνήμες στο έργο της από τους Βυζαντινούς και τη λαϊκή μας παράδοση, το γαλλικό ρεαλισμό και εμπρεσσιονισμό, τον Corot, τον Boudin, τον Manet, τους Nabis, τον Vuillard, τον Bonnard, τον Matisse…"

Στρατής Πασχάλης, καλοκαίρι 1987



"Για το βιβλίο τα είπαμε: υποδειγματικό, με γερή τεκμηρίωση (ζωντανεύει μια εποχή και το πνευματικό της κλίμα), καλά κείμενα, άψογη (κλασική) σελίδωση, στέλνει στη σκόνη τα coffee table books που μας κατακλύζουν αυθάδικα".

Ν.Γ. Ξυδάκης, Αθηνόραμα, 30/5-5/6, 1997




"Ο τόμος είναι πολύτιμο τεκμήριο… Τα κείμενα του Άγγελου Δεληβοριά, Βασίλη Βασιλικού, Αγάπης Καρακατσάνη και το Σχεδίασμα Βιογραφίας που ετοίμασε η Μαρίνα Καραγάτση, συντάσσονται με το έργο που ξετυλίγεται σ' όλον του τον πλούτο από την αρχή ώς το τέλος της πορείας· τα έργα δημιουργούν το κλίμα και τα κείμενα ενορχηστρώνονται μ' αυτό. Ανοίγοντάς το νιώθεις σα να μπαίνεις στο χώρο που έχτισε για πάνω από σαράντα χρόνια η Καραγάτση…".

Αντώνης Κωτίδης, Καθημερινή, 16-9-1997





Βιογραφικά στοιχεία



Η Νίκη Καρυστινάκη-Καραγάτση γεννήθηκε στην Άνδρο το 1914 από οικογένεια καπεταναίων και πλοιοκτητών. Πέθανε στην Αθήνα το 1986. Στα δεκαεπτά της εγγράφεται για σπουδές ζωγραφικής στην Α.Σ.Κ.Τ. και έχει την τύχη να μαθητεύσει για μια χρονιά στο εργαστήρι του Παρθένη. Αργότερα θα παρακολουθήσει, για ένα χειμώνα, τα μαθήματα χαλκογραφίας του Γιάννη Κεφαλληνού. Στα εικοσιένα της παντρεύεται τον συγγραφέα Μιχάλη Καραγάτση. Το πρώτο χρονολογημένο έργο της είναι του 1943. Η ίδια τοποθετεί την αρχή της ζωγραφικής της το 1945. Παρουσίασε την πρώτη ατομική της έκθεση στην Αίθουσα "Πέην". Άλλες ατομικές εκθέσεις: το 1963 στο "Ζυγό", το 1973 και το 1978 στην "Ώρα". Συμμετείχε σε πέντε Πανελλήνιες εκθέσεις (1952, 1963, 1965, 1967, 1975) και στις παρακάτω ομαδικές: "Στάθμη" (1951), Μπιεννάλε της Αλεξάνδρειας (1965), Βουλγαρία (1966), Ρουμανία, Pistoia Ιταλίας [με θέμα ο Χορός] και "Ώρα" [με τους Γ. Μανουσάκη, Α. Φωκά, P. Tarlowe] (1969), Εταιρεία Τέχνης Θεσσαλονίκης (1973), Αίθουσα Τέχνης Αθηνών και γκαλερί "Σταυρακάκη" Ηρακλείου Κρήτης (1982), Αίθουσα Τέχνης Υάκινθος [με τους Μ. Γεωργά, Γ. Μανουσάκη, Α. Φωκά] (1983). Το καλοκαίρι του 1988 το " Ίδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή" οργάνωσε στην Άνδρο μεγάλη αναδρομική έκθεση που τον επόμενο χειμώνα μεταφέρθηκε και στην Εθνική Πινακοθήκη.

Έργα της Νίκης Καραγάτση βρίσκονται στην Εθνική Πινακοθήκη, στις Πινακοθήκες Ιωαννίνων, Κύπρου, Ναυπλίου και στην Πινακοθήκη Κουβουτσάκη.