Η «μωρία» του Θεού και η «σοφία» του ανθρώπου

Διαδρομές μεταξύ Θεολογίας και πνεύματος της εποχής

Πρόλογος: Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ.κ. Ιερωνύμου

Στο βιβλίο αυτό ο συγγραφέας καταπιάνεται με θέματα της σύγχρονης κοινωνίας, τη μαστιζόμενη από μια πολυδιάστατη κρίση, όχι μόνο οικονομική αλλά κυρίως κρίση αξιών, πίστεως και ταυτότητος. Το τρισυπόστατο του Θεού, η φύση και οι ενέργειές του, η πτώση του ανθρώπου και η φθαρτότητα της ανθρώπινης φύσης είναι κάποια από τα θέματα που βρίσκονται στο επίκεντρο της σκέψης του και τα οποία αντλεί από την Ορθόδοξη πατερική παράδοση. Θεολογία για το συγγραφέα δεν είναι μια ανθρώπινη αυτόνομη, διανοητική γνώση, αλλά μετοχή στην θεία Ζωή, δηλαδή γνώση που αντλείται από την Πηγή της Ζωής. Εν κατακλείδι καταλήγει ότι θα μπορούσε η Ορθόδοξη πνευματικότητα να αποτελεί την βάση για λύση ή διέξοδο σε απλά ή πολύπλοκα ερωτήματα του σύγχρονου ανθρώπου σε μία πορεία υπέρβασης των δυσκολιών και επαναπροσδιορισμού του ανθρώπου.

Γιατί αυτοί διδάχθηκαν, και με το δίκιο τους, ότι η παρούσα ζωή δεν ήταν εκείνη που είχε χαρίσει από την αρχή ο Θεός στους ανθρώπους, αλλά διδάχθηκαν μυστικά πως ήταν άλλη, θεία και πάντοτε ίδια, και έκριναν ότι κυρίως εκείνη θα πρέπει να είχε ετοιμασθεί αρχικά γι' αυτούς από τον Θεό που είναι αγαθός. Στρέφοντας προς αυτή τα μάτια της ψυχής δια της σοφίας κατά την χάρη του Πνεύματος, όσο ήταν δυνατόν να γίνει στους θνητούς ανθρώπους, και δεχόμενοι στην καρδιά τους τον θείο πόθο, πίστεψαν δικαιολογημένα ότι έπρεπε να εγκαταλείψουν αυτή την παρούσα ζωή, αν θέλουν να επιδοθούν αγνά στην άλλη, κατά τον σωστό τρόπο. Κι επειδή εγκατάλειψη της ζωής δεν γίνεται χωρίς θάνατο, σαν θάνατο της ζωής επινόησαν την αποβολή κάθε σαρκικής στοργής, από την οποία έγινε η είσοδος του θανάτου στην ζωή, ώστε επινοώντας τον θάνατο με τον θάνατο, να σταματήσουν να ζουν μέσω του θανάτου, πεθαίνοντας τον τίμιον θάνατο ενώπιον του Κυρίου, τον αληθινό θάνατο του θανάτου, αυτόν που μπορεί να φθείρει την φθορά και που παρέχει στους αξίους την είσοδό τους στην μακαρία ζωή και αφθαρσία. Γιατί το τέλος αυτής της παρούσας ζωής δεν είναι, νομίζω, δίκαιο ούτε να το ονομάζουμε θάνατο, αλλά απαλλαγή από τον θάνατο και χωρισμό από την φθορά, κι ελευθερία από την δουλεία, και λήξη της ταραχής, και κατασίγαση των πολέμων, και τελείωμα της σύγχυσης, και υποχώρηση του σκότους, και ανάπαυση από τους κόπους, και σιγή του ακατανόητου βουητού, και γαλήνεμα του αναβρασμού, και συγκάλυψη της ντροπής, και αποφυγή των παθών, και αφανισμό της αμαρτίας, και, για να το πω μ' ένα λόγο, περιορισμό όλων των παθών. Οι άγιοι, κατορθώνοντας όλα αυτά με εθελούσια νέκρωση, έδειξαν πως είναι ξένοι και παρεπίδημοι στην παρούσα ζωή.