Αλβανιτόβλαχοι και Γραικόβλαχοι

Πρόλογος - εισαγωγή- σημειώσεις- επιμέλεια: Γιώργης Έξαρχος

Ο Ν.Κ. Κασομούλης (1795-1872) θεωρείται ο πλέον αντικειμενικός όλων των απομνημονευματογράφων αγωνιστών της Επανάστασης του 1821 και ένας από τους τιμιότερους αγωνιστές της Παλιγγενεσίας. Το έργο του στην έκδοση του Γιάννη Βλαχογιάννη (ΓΒ) εκτιμάται από τους σύγχρονους ιστορικούς ως αλλοιωμένο και στρεβλά δοσμένο από τον εκδότη του, σε σημείο που να ακυρώνει την αξιοπιστία και το αληθινό του νόημα. Τούτο το γεγονός θέτει επιτακτικά το ζήτημα της εκ νέου μελέτης και έκδοσης του σημαντικού αυτού έργου από επιστημονική ομάδα του καιρού μας.
Ο ανά χείρας τόμος περιέχει το Α΄ Μέρος του Τόμου Α΄, της έκδοσης του 1939, ήτοι την Ιστορία του Κλεφταρματολισμού, σε μεταγραφή, χωρίς τις αυθαίρετες προσθήκες του Γιάννη Βλαχογιάννη. Αυτή αποτελεί ουσιαστικά έναν ύμνο προς τους Γραικοβλάχους και Αλβανιτοβλάχους (κατά την έκφραση του ΝΚΚ) αγωνιστές και πρωταγωνιστές πριν, κατά και μετά την Ελληνική Επανάσταση του 1821, κάτι που προκύπτει αβίαστα από το κείμενο του ενθυμηματογράφου και από τις καταχωρισμένες πληροφορίες του για τις μεταξύ των αγωνιστών αιματοσυγγένειες ή συγγένειες αυτών εξ αγχιστείας.
Συνάμα, από τους τρεις τόμους ανθολογούνται όλα σχεδόν τα εδάφια και χωρία που σχετίζονται με άμεσες ή έμμεσες αναφορές για τους «Βλάχους» (έτσι όπως τους ορίζει ο ΝΚΚ), χωρίς τις στρεβλωτικές παρεμβάσεις του ΓΒ.
Χρήσιμες υποσημειώσεις και νέα στοιχεία για τα βιογραφικά του ΝΚΚ, καθώς και ενδιαφέρον εικονογραφικό υλικό, αλλά και κατάθεση αποδεικτικών μαρτυριών-εγγράφων (πρωτογενών πηγών), ολοκληρώνουν την όλη «αφήγηση» του καλού αγωνιστή και τεκμηριώνουν τις θέσεις του υπογράφοντος, του οποίου η «επωδός» του για την ιστορική έρευνα είναι ότι «οι πρωτογενείς πηγές μαρτυρούν, δεν ψεύδονται και ούτε ψευδομαρτυρούν...».