Το τροπάριο της Κασσιανής

Η Κασσιανή ξεχωρίζει ως μοναδική περίπτωση γυναίκας ποιήτριας στα βυζαντινά χρόνια (9ος αι. μ.Χ.), η οποία έγινε περισσότερο γνωστή από άλλους ομοτέχνους της χάρη στο ιδιόμελο τροπάριο που ψάλλεται το βράδυ της Μεγάλης Τετάρτης (εκκλησιαστικώς στον όρθρο της Μεγάλης Τετάρτης) «Κύριε η εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα γυνή». Η έκφραση «σήμερα είναι της Κασσιανής» που ακούγεται από φιλακόλουθους και μη χριστιανούς, μαρτυρεί την εξέχουσα θέση που κατέχει το συγκεκριμένο τροπάριο στις καρδιές των πιστών και στην κατάνυξη της Μεγάλης Εβδομάδας. Οι πολλές αποδόσεις του στη νέα ελληνική και ποιητικές διασκευές από ανώνυμους και επώνυμους (ενδεικτικά αναφέρω Κωστή Παλαμά, Στέλιο Σπεράντζα, Ιωάννη Πολέμη, Φώτη Κόντογλου κ.ά.) δείχνουν την ποιητική του δύναμη.
Γιατί το ποίημα της Κασσιανής συγκινεί τόσο κόσμο; Ποια είναι τα δυνατά του σημεία;
Πρώτα και κύρια η δραματική έκφραση της αμαρτωλότητας, η συντριβή της αμαρτωλής γυναίκας, από την οποία συγκινείται κάθε άνθρωπος. Ο «έλεος» και ο «φόβος» που προκαλεί το θέαμα της ανθρώπινης οδύνης. Το αίσθημα της ενοχής, οι τύψεις που ταλανίζουν κάθε άνθρωπο. Αυτά όλα, που ονόμασε «κασσιανισμό» στην ποίησή του ο Κωστής Παλαμάς, είναι ακριβώς η επικρατέστερη πρόσληψη του ποιήματος της Κασσιανής.
Σε δεύτερο επίπεδο, το θεολογικό βάθος. Στο τροπάριο εντυπώνεται με περισσή δύναμη η μετάνοια του ανθρώπου που «γνωρίζει», «αισθάνεται» τον Θεό. [...]