Αρνητική αναγνωριστική Αγωγή

Ιδιαίτερη θέση ανάμεσα στα ένδικα βοηθήματα κατέχει η αρνητική αναγνωριστική αγωγή του άρθρ. 70 ΚΠολΔ. Η παρούσα μελέτη σκοπό έχει να αναδείξει την ετερότητα του θεσμού σε κομβικά ζητήματα που διατρέχουν το δικονομικό δίκαιο καθ` όλου, υπό το πρίσμα της τελολογικής μεθόδου. Η πάροδος σχεδόν ενός αιώνα από το κλασικό έργο του αοιδίμου ακαδημαϊκού Γεωργίου Μητσοπούλου (Η αναγνωριστική αγωγή κατά το ελληνικόν δικονομικόν δίκαιον, Αθήνα 1947), η εν τω μεταξύ θέση σε ισχύ του ΚΠολΔ και η ανάδυση του νεοπαγούς κλάδου του ευρωπαϊκού δικονομικού δικαίου, δικαιολογούν την απόπειρα μιας νέας προσέγγισης του θεσμού της αρνητικής αναγνωριστικής αγωγής, ενταγμένου στη σύγχρονη ουσιαστική και δικονομική πραγματικότητα. Η αρνητική εκδοχή της αναγνωριστικής αγωγής, ως έκφανση της συνταγματικώς κατοχυρωμένης αξίωσης έννομης προστασίας για έκδοση απόφασης επί της ουσίας κατ’ άρθρ. 20 Σ, 6 ΕΣΔΑ (δικαίωμα προς αγωγή), συνιστά τη μόνη περίπτωση, κατά την οποία δεν ανυψώνεται σε αντικείμενο της δικονομικής αξίωσης ένα ουσιαστικό δικαίωμα του ενάγοντος. Ιδιαίτερη έμφαση δίδεται στη διάκριση μεταξύ κατά κανόνα νομιμοποίησης και των περιπτώσεων ανάδυσης της νομιμοποιητικής λειτουργίας του εννόμου συμφέροντος, καθώς και στην απόρριψη της αγωγής για το βαρύτερο ελάττωμα, όταν το ίδιο στοιχείο επιδρά ταυτοχρόνως στο παραδεκτό και τη βασιμότητα της αγωγής (θεωρία των διπλώς ενεργούντων γεγονότων). Υπό το φως της ουσιαστικώς αμυντικής ιδιοπροσωπίας του ενδίκου βοηθήματος, η θεωρία του συγκεκριμένου προσδιορισμού (ΚΠολΔ 216, 322, 324) κάμπτεται, όταν σε ιστορική βάση της αγωγής ανυψώνεται άρνηση, σε αντιδιαστολή με την περίπτωση κατά την οποία θεμέλιο της αγωγής αποτελεί ένσταση. Μελετώνται, περαιτέρω, οι δικαιοδοτικές βάσεις του άρθρ. 7 σημ. 1 (δικαιοδοτική βάση της σύμβασης) και 7 σημ. 2 (δικαιοδοτική βάση της αδικοπραξίας), του άρθρ. 24 (αποκλειστικές βάσεις δικαιοδοσίας) του Κανονισμού 1215/2012 με ειδικότερη επικέντρωση στις οριοθετήσεις του πεδίου ισχύος επί αρνητικών αναγνωριστικών αγωγών. Αντικείμενο έρευνας συνιστούν και οι περιπτώσεις εφαρμογής των Κανονισμών 2201/2003 και 4/2009 επί αρνητικών αναγνωριστικών αγωγών, καθώς και ζητήματα ευρωπαϊκής εκκρεμοδικίας, με έμφαση στο λεγόμενο φαινόμενο της «τορπίλης» (torpedo action).