Καιρός

Tα κείμενα, που συμπεριλαμβάνονται σε αυτό το βιβλίο, απαρτίζουν το πρώτο μέρος του δεύτερου τόμου της σειράς «Τα σταυροδρόμια του λαβυρίνθου» και κυκλοφόρησαν για πρώτη φορά στην Ελλάδα το 1987. Αυτά τα σύντομα και συχνά συνδεδεμένα με την άμεση πραγματικότητα κείμενα έχουν έναν εισαγωγικό χαρακτήρα που διευκολύνει την πρόσβαση στα εκτενέστερα και ίσως δυσκολότερα γραπτά του έργου του Κορνήλιου Καστοριάδη. Οι αναγνώστες θα μπορέσουν έτσι να εξοικειωθούν με έναν τρόπο σκέψης που είναι στην ουσία του ο ίδιος, είτε πρόκειται για ψυχανάλυση, είτε για φιλοσοφία, είτε για τις φιλοσοφικές συνέπειες της σύγχρονης επιστήμης, είτε για το πρόβλημα της δημοκρατίας στις χώρες του Τρίτου Κόσμου. Θα μπορέσουν επίσης να
ελέγξουν, σε συγκεκριμένα θέματα, τη σημασία και γονιμότητα των ιδεών που αναπτύσσονται στα πιο θεωρητικά κείμενα.

«Το πρόταγμα της αυτονομίας, που γεννήθηκε στην Ευρώπη, πολύ απέχει από το στάδιο της πραγμάτωσής του: γι’ αυτό το να αποκαλούμε τις δυτικές κοινωνίες “δημοκρατικές” αποτελεί γλωσσικό αμάρτημα ή εξαπάτηση. Οι “ευρωπαϊκές” κοινωνίες παραμένουν κοινωνίες μεικτές, με δυαδική θέσμιση, όπου ο κοινωνικός καταμερισμός, η κυριάρχηση από τον γραφειοκρατικό καπιταλισμό και ο ιμπεριαλισμός προς τον Τρίτο Κόσμο συνυπάρχουν με τα δημοκρατικά στοιχεία που οι αγώνες των λαών κατάφεραν να επιβάλλουν στη θέσμιση της κοινωνίας. Αποτελούν, ας μιλήσουμε με ακρίβεια,
φιλελεύθερες ολιγαρχίες. Μα το πρόταγμα της αυτονομίας εξακολουθεί να τις ζυμώνει και να τις έχει κιόλας ουσιαστικά μεταμορφώσει. Οι θεσμοί και τα δικαιώματα που επιτρέπουν στα άτομα να ζουν λίγο πολύ τη ζωή τους όπως νομίζουν, και να δρουν πολιτικά αν το θέλουν· η ίδια η ύπαρξη ατόμων που μπορούν να αμφισβητήσουν την αρχή, να αντιταχθούν στις εξουσίες, να πολεμήσουν την αδικία ακόμη κι αν δεν τους
θίγει προσωπικά – όλα αυτά δεν είναι “τυπικά” στοιχεία, συνιστούν βαθιά διαφορά ως προς την ίδια την υφή της κοινωνίας. Κι όλα αυτά δεν ξεφύτρωσαν από τη γη ούτε δόθηκαν από τον Θεό – κι ούτε πάλι παραχωρήθηκαν από τον καπιταλισμό. Αποτελούν το προϊόν μακραίωνων αγώνων, το έπαθλο βουνών από πτώματα και ωκεανών αίματος. Αυτό δεν κάνει τις “ευρωπαϊκές” κοινωνίες ιδεώδεις ούτε αυτόνομες· μα τις καθιστά εξαιρετικά πολύτιμο ιστορικό υπόβαθρο –πολύτιμο γιατί είναι λίγο πιθανό και εύθραυστο– στο οποίο μπορεί να χτιστεί κάτι άλλο».


ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ


Εισαγωγικό σημείωμα για την ελληνική έκδοση
Μετάβαση
Η βιομηχανία του κενού
Ψυχανάλυση και κοινωνία Ι
Ας αφήσουμε τις αυταπάτες
Το πιο σκληρό και πιο εύθραυστο καθεστώς
Πολωνία, η δική μας ήττα
Το ρωσικό καθεστώς θα διαδεχτεί τον εαυτό του
Ο Μάρξ σήμερα
Ποια Ευρώπη; Ποιες απειλές; Ποια υπεράσπιση;
Ψυχανάλυση και κοινωνία ΙΙ
Τρίτος κόσμος, τριτοκοσμικός και δημοκρατία
Η «αριστερά» το 1985
Πέντε χρόνια μετά