Πεπραγμένα και πρακτέα

Από τις δύο πυρηνικές φαντασιακές σημασίες, των οποίων η πάλη καθόρισε τη νεώτερη Δύση, την απεριόριστη επέκταση της ψευδο-ορθολογικής ψευδο-κυριαρχίας και το πρόταγμα της αυτονομίας, η πρώτη φαίνεται να θριαμβεύει εφ' όλης της γραμμής, η δεύτερη να υφίσταται μια παρατεταμένη έκλειψη. Ο πληθυσμός βυθίζεται στην ιδιώτευση, εγκαταλείποντας τον δημόσιο χώρο στις γραφειοκρατικές, διευθυντικές και χρηματιστικές ολιγαρχίες. Ένας νέος ανθρωπολογικός τύπος ατόμου αναδύεται, που καθορίζεται από την απληστία, την αποστέρηση, τον γενικευμένο κομφορμισμό (που στη σφαίρα του πολιτισμού αποκαλούν ωμά μετα-νεωτερικότητα). Όλα αυτά υλοποιούνται μέσα σε δομές βαρύτατες: την τρελή και δυνάμει θανατηφόρα πορεία μιας αυτονομημένης τεχνο-επιστήμης, τον καταναλωτικό, τηλεοπτικό και διαφημιστικό αυνανισμό, την εξατομίκευση της κοινωνίας, την ταχύτατη τεχνική και "ηθική" παλαίωση όλων των "προϊόντων", ενός "πλούτου" που, αν κι αυξάνεται αδιάκοπα, λιώνει ανάμεσα στα δάχτυλα. Ο καπιταλισμός φαίνεται ότι επιτέλους κατόρθωσε να κατασκευάσει τον ανθρώπινο τύπο που του "αντιστοιχεί": διαρκώς περισπασμένο, σε ζάπινγκ από τη μιαν "απόλαυση" στην άλλη, χωρίς μνήμη και χωρίς πρόταγμα, έτοιμο να ανταποκριθεί σε όλες τις προκλήσεις μιας οικονομικής μηχανής που όλο και περισσότερο καταστρέφει τη βιόσφαιρα του πλανήτη για να παραγάγει αυταπάτες αποκαλούμενες εμπορεύματα.

Κορνήλιος Καστοριάδης