Εξουσίες του δικαστηρίου και των διαδίκων στην πολιτική δίκη

Έχουν περάσει ογδόντα και πλέον χρόνια από τότε (1934) που ο αείμνηστος καθηγητής στην έδρα της Πολιτικής Δικονομίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Γεώργιος Θ. Ράμμος συνέγραψε τη μελέτη του με θέμα «Τα Συστήματα της ανακρίσεως και της συζητήσεως εν τη πολιτική δικονομία». Έκτοτε, τα ζητήματα που αφορούν τη σχέση εντάσεως μεταξύ των εξουσιών του δικαστηρίου και των διαδίκων αποτέλεσαν αντικείμενο πολλών μονογραφιών, ιδίως στο πλαίσιο της θεματικής των θεμελιωδών δικονομικών αρχών.

Η μελέτη έχει ως αντικείμενο τη συστηματική κατάταξη των σχετικών προβλημάτων και την αναζήτηση των αντίστοιχων λύσεων, υπό το φως της σύγχρονης τάσεως για επαύξηση της επιδράσεως του δικαστή τόσο στην πορεία της διαδικασίας όσο και στο περιεχόμενο της αποφάσεως. Καλύπτοντας ευρύ φάσμα της διαγνωστικής δίκης, όπως επίσης και της δίκης των ασφαλιστικών μέτρων, προσεγγίζει διαχρονικώς επίκαιρα δογματικά ζητήματα, όπως ενδεικτικά: το επιτρεπτό της συμφωνίας των διαδίκων «να ζητήσουν από το δικαστήριο να μην εκδώσει απόφαση», την αυτεπάγγελτη έκδοση της προσωρινής διαταγής στη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων και στην εκούσια δικαιοδοσία, την αυτεπάγγελτη διάταξη αποδείξεων (άρθρο 107 ΚΠολΔ), με κριτική αποτίμηση των προϋποθέσεων της μαρτυρικής εξετάσεως κατ’ άρθρο 237 § 6 εδ. α΄ ΚΠολΔ υπό το πρίσμα του δικαιώματος αποδείξεως, την αυτεπάγγελτη λήψη υπόψη της παραγραφής κατά του Δημοσίου και των ν.π.δ.δ., την εφαρμογή της αρχής iura novit curia στην αναιρετική δίκη, τον αυτεπάγγελτο έλεγχο των διαδικαστικών προϋποθέσεων (άρθρο 73 ΚΠολΔ), τους αυτεπαγγέλτως εξεταζόμενους λόγους αναιρέσεως (άρθρο 562 § 4 ΚΠολΔ), την ένσταση καταχρηστικής ασκήσεως δικαιώματος (ΑΚ 281) υπό την οπτική του δικονομικού δικαίου, κ.ά.