Ο πρώτος εμφύλιος

Η λογοτεχνική παραγωγή του Πότη Κατράκη διακρίνεται για την τεράστια έκτασή της, αφού ξεπερνάει τους τριακόσιους τόμους, ενώ καλύπτει όλα τα είδη του έντεχνου λόγου, είτε αυτά ανήκουν στην πεζογραφία (μυθιστόρημα, διήγημα, δοκίμιο, ταξιδιωτικά), είτε στη δραματουργία, είτε στην ποίηση (παραδοσιακή ή σε ελεύθερο στίχο). Εκείνο που ξαφνιάζει είναι το γεγονός ότι στην εργογραφία του Κατράκη, η ποσότητα δεν αποβαίνει σε βάρος της ποιότητας, καθώς μαρτυρούν τα σημαντικά βραβεία που έχει λάβει. Ωστόσο, ανάμεσα στο πλήθος των έργων του, το ανά χείρας βιβλίο διεκδικεί τα πρωτεία. Στις 350 περίπου σελίδες του, περιλαμβάνονται 8.816 ομοιοκατάληκτοι δεκαπεντασύλλαβοι που αναφέρονται στον πρώτο εμφύλιο πόλεμο, τον Πελοποννησιακό, όπως αυτός εξιστορείται από τον Θουκυδίδη και τον Ξενοφώντα. Με το είδος αυτό της επικής ποίησης ο Κατράκης έχει ασχοληθεί και στο παρελθόν, όταν αφιέρωσε εκτενή στιχουργήματά του στην Άλωση της Πόλης και στο Έπος του ’40, αποσπώντας πάντα επαινετικές κριτικές. Αλλά το τελευταίο έργο του υπερέχει όλων των προηγούμενων, γιατί περιγράφει ένα μακροχρόνιο πόλεμο, 27 ετών, που δεν αφορά μονάχα μία ή δύο πόλεις, ούτε ένα μόνον μέτωπο, αλλά τέσσερα διαφορετικά πολεμικά μέτωπα στην κυρίως Ελλάδα, στη Σικελία, στη Μακεδονία και στη Μικρά Ασία.

Λόγω της πυκνής αλλά γλαφυρής εξιστόρησης των τραγικών γεγονότων, ανανεώνεται αδιαλείπτως το ενδιαφέρον του αναγνώστη, καθώς συνεχώς έρχεται αντιμέτωπος και με ένα νέο συνταρακτικό συμβάν, μέχρι το τέλος του στιχουργήματος. Τέτοια βιβλία απευθύνονται όχι μόνον στον επαρκή αναγνώστη, αλλά και στο ευρύτερο κοινό, ειδικότερα στους μαθητές, αλλά ακόμη και στους πολιτικούς, καθώς τα ανθρώπινα πάθη και οι πόλεμοι έχουν κοινές συνιστώσες ανά τους αιώνες και σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του πλανήτη μας.

ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΖΩΡΑΣ

Καθηγητής της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών