Οι απείθαρχοι

Στη διάρκεια της μεταπολεμικής περιόδου, σε μια εποχή ανάπτυξης και πρωτοφανούς
για τα ευρωπαϊκά δεδομένα ευημερίας, η ανάδυση από τα μέσα της δεκαετίας του ’50
μιας νεολαίας που στα μάτια των ενηλίκων φάνταζε «απείθαρχη» και παράλογα «δυσφορούσα» υπήρξε από τις πλέον σημαντικές εξελίξεις του μεταπολεμικού κόσμου. Όχι μόνο γιατί στις δεκαετίες που ακολούθησαν αποτέλεσε τον προνομιακό φορέα μιας αμφισβήτησης που άλλαξε συθέμελα τον τρόπο ζωής και την καθημερινότητα στον δυτικό κόσμο προς μία, όπως θα έλεγαν οι παλαιότεροι, «προοδευτική κατεύθυνση», αλλά και γιατί προοιωνίστηκε τις συγκλονιστικές αλλαγές που έκτοτε συντελέστηκαν και εντάσσονται σε ό,τι σήμερα –κάπως ασαφώς– αποκαλούμε «παγκοσμιοποίηση». Άλλωστε, η διάδοση της νεανικής κουλτούρας τη δεκαετία του ’60 τι άλλο ήταν παρά το πρώτο ισχυρό κύμα παγκοσμιοποίησης που ενοποίησε συμπεριφορές, επιθυμίες και (ενίοτε ουτοπικά) νεανικά αιτήματα; Στο βιβλίο επιχειρείται η ψηλάφηση όψεων της νεανικής αμφισβήτησης τη μεταπολεμική περίοδο, από τα τέλη της δεκαετίας του ’40 έως και τα τέλη της δεκαετίας του ’90, οι μεταμορφώσεις της και η εξέλιξή της στη διάρκεια περίπου πενήντα χρόνων.
Χουλιγκάνοι και μοτοσικλετιστές, «ανήθικες» ΕΠΟΝίτισσες και νεαρές εκδιδόμενες κοπέ-
λες, τοξικομανείς, πανκ και καταληψίες μαθητές στην εποχή των εκπληρωμένων αιτημάτων, θαμώνες των «σφαιριστηρίων», εραστές των φλίπερ. Φαινομενικά ανομοιογενείς ως προς το ιστορικό αποτύπωμά τους νεανικές συνομαδώσεις και συλλογικότητες ή απλώς δυστυχείς (όπως συμβαίνει με τις εκδιδόμενες) νεαρές υπάρξεις, είχαν ως κοινό παρονομαστή τη μετωπική σύγκρουσή τους με την κυρίαρχη ιδεολογία και ηθική της εποχής τους. Ακαθόριστα αμφισβητίες, τουλάχιστον με την πολιτική σημασία του όρου, αλλά οπωσδήποτε αναιδείς, σόκαραν τους ενήλικες «δείχνοντάς» τους με περίσσιο θράσος τη γλώσσα, απαιτώντας έναν καλύτερο και συχνά δικαιότερο κόσμο.



«Κείμενα για την ιστορία της νεανικής αναίδειας τη μεταπολεμική περίοδο» είναι ο υπότιτλος του συλλογικού αυτού τόμου που προήλθε από τις ομιλίες σχετικού συνεδρίου. Ταιριάζει και έρχεται ως συμπλήρωμα και στην μελέτη των Βαμβακά – Παναγιωτόπουλου για την Δεκαετία του ΄80. Οι αρθρογράφοι εκτείνουν τις μελέτες τους σε ένα ευρύ πεδίο πολιτισμού που σημάδεψε τις νεανικές κουλτούρες από την πριν την δικτατορία εποχή έως το τέλος του αιώνα με επίκεντρο τις «προνομιακές» δεκαετίες ΄60 και ΄80. Τα θέματα των μελετητών αντλούνται από την καθημερινότητα όπως αυτή εμφανίζεται στον περιοδικό τύπο και τις εφημερίδες, την τηλεόραση και το ραδιόφωνο αλλά και από ζωντανές συνεντεύξεις. Αναφέρονται στις ομάδες των οπαδών διαφόρων ειδών μουσικής, τα σφαιριστήρια, στον αθλητικό οπαδισμό αλλά και στις ηθικές επικρίσεις όπως διατυπώνονται σε ταινίες και βίντεο, στην σεξουαλικότητα, στις μαθητικές καταλήψεις και σε άλλες εκφάνσεις μιας νεολαίας που διαμαρτύρεται, απειθαρχεί, ονειρεύεται και οργανώνει ένα διαφορετικό τρόπο ζωής μέσα στους δικούς της κύκλους. Ένα απάνθισμα της υπο- κουλτούρας (subculture) που χαρακτήρισε τις δύο δεκαετίες 60 και ΄80, τις πιο ενδιαφέρουσες μιας και οι δύο αυτές εποχές βγαίνανε από προηγούμενες «σκοτεινότερες» (τον εμφύλιο η πρώτη, την υπερπολιτικοποίηση η δεύτερη).
Γιάννης Ν. Μπασκόζος