Το τεκμήριο αθωότητας

Στην εμπεριστατωμένη αυτή μελέτη του, ο συγγραφέας ασχολείται διεξοδικώς με το τεκμήριο αθωότητας και την αρχή περί αμφιβολιών: «in dubio pro reo». Ανατρέχει και στην αλλοδαπή βιβλιογραφία και παραθέτει πλούσια νομολογία. Ανασκοπεί την ιστορική εξέλιξη της δικονομικής θέσης του κατηγορουμένου από την Αγία Γραφή μέχρι τις σύγχρονες διεθνείς συμβάσεις. Περιγράφει πώς αναπτύχθηκαν οι θεωρίες περί των τεκμηρίων και δείχνει γιατί η ρητή αναγνώριση του τεκμηρίου αθωότητας άργησε μέχρι την Γαλλική Επανάσταση. Εντοπίζει την αρχή περί αμφιβολιών ήδη στους Αρχαίους Έλληνες. Εξηγεί την τεχνική λειτουργία του τεκμηρίου αθωότητας και το πότε εφαρμόζεται η αρχή περί αμφιβολιών. Στο σημείο αυτό διαφαίνεται ο συνδετικός κρίκος μεταξύ της αρχής περί αμφιβολιών και του τεκμηρίου αθωότητας. Η παραβίασή τους σημαίνει, κατά κανόνα, την παραβίαση της αρχής περί ενοχής, της αρχής: καμία ποινή δίχως νόμιμη διαδικασία και την ανατροπή του κανόνα περί του βάρους απόδειξης. Μετά από έρευνα συγκριτική του δικαίου, ανατρέπει την ιδέα ότι το τεκμήριο αθωότητας, επειδή βρίσκεται σε πολλά εθνικά νομοθετήματα και διεθνή κείμενα, αποτελεί διεθνές εθιμικό δίκαιο. Ο έλληνας νομοθέτης δεν φαίνεται να έχει πάντα την απαιτούμενη επίγνωση του περιεχομένου του τεκμηρίου αθωότητας, αφήνοντας τον έλεγχο των νόμων στον δικαστή. Στην ελληνική έννομη τάξη, κάθε φορά που τίθεται ζήτημα εφαρμογής του τεκμηρίου, γίνεται επίκληση αποκλειστικά της ΕΣΔΑ. Το τεκμήριο αθωότητας χρησιμοποιείται δίχως επίγνωση του περιεχομένου του, ως όπλο-επιχείρημα, όταν κινδυνεύουν τα δικαιώματα του κατηγορουμένου. Με αυτή τη λέξη-κλειδί επιφέρεται η αλλαγή της νομολογίας των δικαστηρίων και προκαλούνται νομοθετικές μεταρρυθμίσεις. Στα σημεία αυτά γίνεται εμφανής η ανάγκη να προσδιορισθούν τα βασικά στοιχεία του τεκμηρίου αθωότητας στα διεθνή κείμενα. Η παραπάνω μελέτη συμβάλλει κατά τρόπο ενεργή και διεισδυτικά στην έρευνα του περιεχομένου και της λειτουργίας του τεκμηρίου αθωότητας.