Διπλή ταυτότητα

Ο Μπεν Μπράντφορντ, ερασιτέχνης φωτογράφος κι πατέρας δύο παιδιών, θα έπρεπε να είναι ο πιο ευτυχισμένος άνθρωπος του κόσμου. Δεν είναι όμως! Βρίσκεται σε προσωπικό και επαγγελματικό αδιέξοδο, και η σχέση με τη γυναίκα του είναι κυριολεκτικά ανύπαρκτη. Τυχαία ανακαλύπτει ότι εκείνη έχει δεσμό μ' ένα γείτονα, ένα φωτογράφο, και αποφασίζει να πάρει την κατάσταση στα χέρια του. Οι εξελίξεις είναι απρόβλεπτες όσο και συγκλονιστικές.
Ο Μπεν εξαφανίζεται από προσώπου γης! Το ένα φέρνει το άλλο σαν ένα τεράστιο ντόμινο, σαν μια φωτιά που δεν μπορεί ν σταματήσει πουθενά πρά μόνο αφού καταστρέψει τα πάντα στο πέρασμά της.
Ένα δυνατό μυθιστόρημα με κίνηση κινηματογραφική και εξέλιξη από σελίδα σε σελίδα. Κρατά αδιάπτωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη και διαπνέεται από σκωπτικό χιούμορ και μεγάλη φαντασία!




Αυτή είναι η υπόθεση του μυθιστορήματος Διπλή ταυτότητα (πρωτότυπος τίτλος The Big Picture) του Ντάγκλας Κένεντι (Νέα Υόρκη, 1955), ενός συγγραφέα που χρησιμοποιεί τους γρήγορους ρυθμούς, τις ανατροπές, την κινηματογραφική πλοκή ­δεν είναι τυχαίο ότι τα δικαιώματα του βιβλίου αγοράστηκαν από τη Fox ώστε να μεταφερθεί στη μεγάλη οθόνη­ για να γοητεύσει τον αναγνώστη. Με λίγα λόγια, το παρόν ανάγνωσμα δεν είναι υψηλή λογοτεχνία και φυσικά η γραφή του Κένεντι πόρρω απέχει από το να συγκριθεί με εκείνην του Τζέιμς Ελρόι ή του Φίλιπ Ροθ, δύο από τους σημαντικότερους σύγχρονους αμερικανούς συγγραφείς που στέκονται κριτικά πάνω σε ό,τι έχει αποκληθεί «αμερικανικό όνειρο».


Ωστόσο και αυτός επιχειρεί να ρίξει την κριτική ματιά του πάνω στη σημερινή αμερικανική κοινωνία σχολιάζοντας και καυτηριάζοντας τα κακώς κείμενα μέσω του θρίλερ. Στη Διπλή ταυτότητα υπάρχουν όλα τα γνωρίσματα του είδους και κάτι παραπάνω: μια περιπλάνηση στη Νέα Υόρκη στην αρχή και μια στην αμερικανική επαρχία, συγκεκριμένα στην πολιτεία της Μοντάνας (στην άλλη άκρη των Ηνωμένων Πολιτειών, στα σύνορα με τον Καναδά), στη συνέχεια. Ο συγγραφέας παρουσιάζει τη Νέα Υόρκη ως πόλη τριτοκοσμική, κάτι που βεβαίως δεν αφίσταται της πραγματικότητας. Μπορεί ο ήρωας, η γυναίκα και τα παιδιά του να ζουν άνετα (κατοικούν σε ξύλινο διώροφο σε στυλ Νέας Αγγλίας, με τέσσερις κρεβατοκάμαρες, κήπο πέντε στρεμμάτων, κούνια για τα παιδιά από μαόνι, που χρονολογείται από το 1782, κουνιστή πολυθρόνα που κάποτε βόλεψε τον μωρουδίστικο πισινό του Ναθάνιελ Χόθορν, συγγραφέα του Αλικου γράμματος, ντιβάνι στο οποίο έκανε έρωτα ο πρόεδρος Τόμας Τζέφερσον, χειροποίητο χαλί του 1775 που κάποτε ανήκε στον πρόεδρο Τζον Ανταμς, ειδικό χώρο για γυμναστική, 1.200 CD με κλασική μουσική, κυρίως όπερα, κατάλληλη για την ώρα που ο ήρωας γυμνάζεται, και έργα του Μπαχ), αλλά μεγάλο τμήμα του πληθυσμού ζει κάτω από τα όρια της φτώχειας.


Οι εικόνες της μεγαλούπολης που δημοσιοποιεί ο συγγραφέας, καθόλου υπερβολικές για τους κατοίκους της και όσους την έχουν επισκεφθεί, είναι μάλλον ζοφερές: ζητιάνοι μπροστά στα πολυκαταστήματα του Μανχάταν, μεθυσμένοι στο Γκρίνουιτζ Βίλατζ, αλήτες, πόρνες, προαγωγοί, άτομα του περιθωρίου γενικά, στην Τάιμς Σκουέαρ, ταξιτζήδες που δεν ξέρουν πάνω από δέκα αγγλικές λέξεις, φουκαράδες που πουλάνε μολύβια στους δρόμους, άστεγοι σε αλάνες. Αντίθετα στην άσημη πόλη της Μοντάνας οι ρυθμοί είναι διαφορετικοί, σε αυτήν καταφεύγουν οι αποτυχημένοι των μεγαλουπόλεων, εκεί όλοι γνωρίζονται μεταξύ τους, επικρατεί γαλήνη, οι εκκωφαντικοί θόρυβοι απουσιάζουν, η ησυχία είναι συνώνυμη της αρετής και της ανάγκης.


Ο Ντάγκλας Κένεντι ανατέμνει την αμερικανική κοινωνία της εποχής των Ρόναλντ Ρέιγκαν και Τζορτζ Μπους (πατρός), δηλώνει πως το πιο χαρακτηριστικό αμερικανικό ρήμα είναι το «πετυχαίνω», ο βασικότερος στόχος των Αμερικανών είναι το «χοντρό χρήμα» και το δημοφιλέστερο σύνθημα «το χρήμα είναι ελευθερία». Η επαγγελματική και κοινωνική επιτυχία όμως, τονίζει, έχει τεράστιο κόστος, απαιτεί διαρκή επαγρύπνηση και παντοειδείς θυσίες: το πρώτο τίμημα είναι το καθημερινό άγχος, που καταπολεμείται με ποικίλα χάπια (από κορεάτικο τζινσένγκ για την τόνωση του οργανισμού και καροτίνη Β μέχρι ηρεμιστικά και αγχολυτικά), και το δεύτερο η χαλάρωση των συζυγικών δεσμών, που οδηγεί στο μίσος, στην απιστία και, τέλος, στη διάλυση του γάμου ­ ενίοτε και σε κάποιον φόνο.


Τελικά τούτο το μυθιστόρημα που απευθύνεται σε όλη την αμερικανική οικογένεια έχει χάπι εντ, όπως πρέπει να έχει κάθε λογοτεχνικό έργο (ή κινηματογραφική ταινία) που στοχεύει στο ταμείο. Το βιβλίο διασκεδάζει συγχρόνως και διδάσκει. Κάνει την κριτικούλα του στο σύστημα προσφέροντας ψυχαγωγία καλής ποιότητας, έστω κι αν κοψοχολιάζει για λίγο τον αναγνώστη με τους κινδύνους στους οποίους εμπλέκει τον κεντρικό ήρωα, τον οποίο στο τέλος στέλνει στο κρεβατάκι του για να κοιμηθεί χωρίς εφιάλτες.

Φίλιππος Φιλίππου, «ΤΟ ΒΗΜΑ», 06-05-2001