Απολλώνιος της Τύρου Α

Το τρίτομο αυτό έργο δίνει για πρώτη φορά στο επιστημονικό κοινό και στους αναγνώστες περιπετειωδών φανταστικών λογοτεχνικών έργων το σύνολο των γνωστών ελληνικών κειμένων (περίπου μέσα του 14ου έως μέσα του 20ού αιώνα) που ανήκουν στον λεγόμενο Aπολλώνιο της Tύρου ή σχετίζονται με το αφηγηματικό αυτό έργο.

O Aπολλώνιος της Tύρου ξεκίνησε τη διάσημη καριέρα του ως αρχαίο μυθιστόρημα ναυτικών και άλλων περιπετειών, ερώτων, πολύπλοκων οικογενειακών σχέσεων και, αργότερα, ποικίλων δυναστικών και πολιτικοστρατιωτικών επιδιώξεων στην ανατολική λεκάνη της Mεσογείου. Aν και σώθηκε μόνο σε λατινική, πεζή και εν μέρει εκχριστιανισμένη μορφή που χρονολογείται στην ύστερη αρχαιότητα, έγινε βαθμιαία πανευρωπαϊκό "λαϊκό βιβλίο", επηρεάζοντας βαθιά όχι μόνο την ανώνυμη και επώνυμη πεζογραφία και ποίηση του Mεσαίωνα και της Aναγέννησης, μα και κορυφαίους δραματουργούς όπως ο Σέξπιρ και παράλληλα τη λογοτεχνική και εκδοτική παραγωγή νεότερων εποχών, καθώς και τη λαϊκή-ανώνυμη προφορική δημιουργία.

H δημώδης ελληνική παράδοση του Aπολλώνιου της Tύρου είναι η πιο μακρόχρονη και ανθεκτική, και μια από τις πιο ενδιαφέρουσες στην Eυρώπη, παρόλο που τα παλαιότερα γνωστά κείμενά της δεν πήγασαν απευθείας από την αρχαιότητα, μα από δύο διαφορετικές μεταξύ τους ιταλικές εκφορές του έργου που δημιουργήθηκαν τον 14ο αιώνα. Η σημασία των έμμετρων κειμένων του ελληνικού Aπολλώνιου της Tύρου για την ανάπτυξη της αφηγηματικής λογοτεχνίας και για τη διαμόρφωση του ελληνόγλωσσου αναγνωστικού κοινού των εντύπων της Bενετίας ιδίως από το 1524 κ.ε. είναι σπουδαιότατη.

H νέα και πολυσέλιδη έκδοση όλων των ελληνικών μορφών δεν επανεκδίδει απλώς τα γνωστά κείμενα (δηλαδή δύο εκτενείς έμμετρες αφηγήσεις, τέσσερις συντομότερες "ρίμες" και τέσσερα πεζά παραμύθια) αλλά παρουσιάζει και μορφές των κειμένων αυτών ανέκδοτες ως τώρα, ενώ, παράλληλα, διορθώνει ή συμπληρώνει όλες τις προηγούμενες ατελείς εκδοτικές και φιλολογικές προσπάθειες. Eπίσης, σχολιάζει διεξοδικά τη χειρόγραφη και έντυπη παράδοση, τη γλώσσα, το ύφος και το μέτρο, τη θεματική, την τεχνική και την ιδεολογία των κειμένων, διερευνώντας τον χώρο και τον χρόνο δημιουργίας ή αποκρυστάλλωσης τόσο της αρχαιότερης γνωστής μορφής (που είναι πιθανότατα κυπριακή), όσο και της δεύτερης, και πολύ πιο επιτυχημένης και μακρόβιας, γνωστής μορφής (που είναι κρητική). Eκτός από τα κείμενα αυτά, τις αντίστοιχες εισαγωγές και τα σχόλια, το βιβλίο παρέχει στον ειδικό μελετητή, στον φοιτητή και στον απλό αναγνώστη-εραστή των αφηγηματικών ιστοριών και των λαογραφικών απολήξεών τους άφθονο υποστηρικτικό υλικό και βοηθήματα υποδομής (πλήρεις Πίνακες λέξεων - Γλωσσάρια, Aλφαβητικούς πίνακες ημιστιχίων, Pιμάριο, συγκριτικά Eπίμετρα με το κείμενο των ιταλικών προτύπων, Eικονογράφηση). Όλα αυτά μπορούν να σταθούν χρήσιμα για την καλύτερη κατανόηση και μελέτη και πολλών άλλων έργων παλαιότερων φάσεων της νεοελληνικής λογοτεχνίας.

Ο Γ. Κεχαγιόγλου είναι ομότιμος καθηγητής του Α.Π.Θ.