Ηπειρώτικο μοιρολόϊ

Συνηθίζουμε ν’ αντιλαμβανόμαστε τη μουσική σαν μια μορφή ψυχαγωγίας ― σαν μια πολυτέλεια, τελικά σαν κάτι το περιττό. Και πράγματι η μουσική που συνήθως ακούμε αυτόν το σκοπό έχει: να διασκεδάσει. Ποια ήταν όμως η πρωταρχική λειτουργία της μουσικής; Για ποιο λόγο άρχισαν κάποτε οι άνθρωποι να τραγουδούν και να χορεύουν;

Ο Κρίστοφερ Κινγκ, βραβευμένος μουσικός παραγωγός και μανιώδης συλλέκτης δίσκων γραμμοφώνου, υποστηρίζει ότι η μουσική στην πρωταρχική της μορφή είναι ένα γιατρικό για τις πληγές της ψυχής ― κάτι εξίσου απαραίτητο με τον αέρα και την τροφή.

Σταδιακά η μουσική έπαψε να έχει αυτή τη λειτουργία. Τα εύθραυστα πολιτισμικά οικοσυστήματα μες στα οποία η μουσική επιτελούσε το ιαματικό της έργο καταστράφηκαν.

Μ’ εξαίρεση μια απόμερη γωνιά της Ελλάδας, στις εσχατιές της Ευρώπης ― την Ήπειρο. Εδώ, σαν από θαύμα, κρατήθηκε ζωντανός ένας πανάρχαιος τρόπος ζωής που επέτρεψε στη μουσική να διατηρήσει το θεραπευτικό της ρόλο. Ο Κινγκ αναλαμβάνει να μας ξεναγήσει σ’ αυτόν το σκληρό μα μαγικό τόπο, όπου η μουσική γίνεται ένα με την ποίηση, το χορό και τη γιορτή.

Ο Κινγκ γράφει για την ιστορία της Ηπείρου και το μεγαλείο του το­πίου, για τα πανηγύρια, τα τσίπουρα και τους Τσιγγάνους οργανοπαίχτες, για τα συλλογικά βιώματα και τις κοινές αναμνήσεις. Μας μιλά για τη μουσική σαν θρήνο, σαν νανούρισμα και σαν παρηγοριά. Μας μιλά γι’ ανθρώπους που ξέρουν να πενθήσουν και ξέρουν να γλεντήσουν.

Συνδυάζοντας το φιλοσοφικό στοχασμό με την ιστορική περιγραφή, τη μουσικολογική ανάλυση με την ανθρωπολογική ματιά, η παθιασμένη και παιγνιώδης αυτή αφήγηση παίρνει τελικά τη μορφή ενός ερωτικού γράμματος στη μουσική και τους ανθρώπους της Ηπείρου.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΤΗΣ ΑΝΘΟΛΟΓΙΑΣ

1. ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΟ ΜΟΙΡΟΛΟΓΙ ΑΛΕΞΗΣ ΖΟΥΜΠΑΣ
2. ΒΛAXA ΠΛΕΝΕΙ ΣΤΟ ΠΟΤΑΜΙ ΠΕΝΤΕ ΓΛΥΝΙΩΤΕΣ
3. ΣΤΡΩΤΟ ΠΩΓΩΝΙΣΙΟ ΚΙΤΣΟΣ ΧΑΡΙΣΙΑΔΗΣ
4. ΣΕΛΦΟΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΧΑΛΚΙΑΣ
5. ΠΑΛΑΙΟ ΖΑΓΟΡΙΣΙΟ ΜΙΧΑΛΗΣ ΧΑΡΙΣΗΣ
6. ΜΠΙΛ ΜΠΙΛ ΑΛΕΞΗΣ ΖΟΥΜΠΑΣ
7. ΣΚΑΡΟΣ ΚΙΤΣΟΣ ΧΑΡΙΣΙΑΔΗΣ
8. ΚΑΛΟΚΑΙΡΑΚΙ ΝΙΚΟΣ ΤΖΑΡΑΣ & ΣΙΔΕΡΗΣ ΑΝΔΡΙΑΝΟΣ
9. ΠΟΙΟΣ ΠΛΟΥΣΙΟΣ ΑΠΕΘΑΝΕ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΧΑΛΚΙΑΣ
10. ΚΛΕΦΤΕΣ (ΤΣΑΜΙΚΟΣ) ΑΛΕΞΗΣ ΖΟΥΜΠΑΣ
11. ΣΑΜΑΝΤΑΚΑΣ ΜΑΝΘΟΣ ΧΑΛΚΙΑΣ
12. ΕΣΕΙΣ ΠΑΙΔΙΑ ΒΛΑΧΟΠΟΥΛΑ ΧΡΗΣΤΟΣ ΜΠΑΝΙΑΚΑΣ
13. ΑΡΒΑΝΙΤΙΚΟ ΚΙΤΣΟΣ ΧΑΡΙΣΙΑΔΗΣ
14. Ο ΜΕΝΟΥΣΗΣ ΠΕΝΤΕ ΑΝΩΝΥΜΟΙ ΑΛΒΑΝΟΙ ΤΡΑΓΟΥΔΙΣΤΕΣ
15. ΓΕΝΟΒΕΦΑ ΜΑΝΘΟΣ ΧΑΛΚΙΑΣ
16. ΜΟΙΡΟΛΟΪ ΝΙΚΟΣ ΧΑΛΚΙΑΣ
17. ΣΤΗΣ ΔΕΡΟΠΟΛΗΣ ΤΟΝ ΚΑΜΠΟ ΠΟΛΥΦΩΝΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ ΑΠΟ ΤΗ ΒΟΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟ
18. ΦΡΑΣΙΑ ΚΙΤΣΟΣ ΧΑΡΙΣΙΑΔΗΣ
19. ΤΖΑΜΑΡΑ ΑΡΒΑΝΙΤΙΚΟ ΑΛΕΞΗΣ ΖΟΥΜΠΑΣ

Είπαν για το βιβλίο:

«Η οδύσσεια αυτή θα λειτουργήσει μεταμορφωτικά σε οποιονδήποτε ενδιαφέρεται για τη δύναμη της μουσικής ― από πνευματική, πολιτιστική, ιστορική ή πολιτική σκοπιά. Μέσω μιας ανθρωπολογικής αστυνομικής ιστορίας, ο Κρίστοφερ Κινγκ αποκαλύπτει με μαεστρία λεπτομέρειες και υπόρρητες συνάφειες που προσωπικά δεν είχα ποτέ μου καν φανταστεί. Συναρπαστικό».

Jim Jarmusch


«Αυτό το συναρπαστικό, εμπεριστατωμένο και ιδιότυπο βιβλίο δεν είναι απλώς ένα πόνημα μουσικοκριτικής ούτε μονάχα μια φιλοσοφική εξερεύνηση σχετικά με το νόημα της μουσικής ― είναι επίσης ένα ταξιδωτικό ημερολόγιο, στο οποίο ο συγγραφέας βυθίζεται στην κουλτούρα του τόπου που επισκέπτεται».

New York Review of Books


«Απολαύστε την υπνωτιστική καθαρότητα του τοπίου ― φυσικού, ανθρώπινου και μουσικού― που φιλοτεχνεί [ο Κινγκ]. Το βάθος και η φρεσκάδα [της Ηπείρου] είναι αδιαμφισβήτητα, και ευχαριστώ τον κ. Κινγκ που μου πρόσφερε μια γουλιά».

Wall Street Journal


«Η κορύφωση της αφοσίωσης του Κινγκ στη μουσική αυτής της περιοχής και των δεσμών της με της χαμένες παραδόσεις της αμερικανικής δημώδους μουσικής… Όταν αφήνεις το βιβλίο, έχοντας διαβάσεις τις χυμώδεις περιγραφές των μουσικών κομματιών που αγαπά, η δική σου συλλογή θ’ αρχίσει ξαφνικά να λάμπει με μια παράξενη νέα δύναμη».

Oxford American


«Ένα βιβλίο που πρέπει να διαβαστεί απ’ όλους όσοι ενδιαφέρονται για τη μουσική, ακόμη κι αν το δικό τους χωριό το χωρίζει απέραντη απόσταση από την Ήπειρο… Ο Κινγκ μελετά τη μουσική ως μια πανίσχυρη μορφή επικοινωνίας, ως ένα εργαλείο με σκοπό τη γιατρειά ή ακόμη και την επιβίωση, ως ένα κοινό βίωμα της κοινότητας».

The National Herald