Μαθήματα φυσικής για τα παιδιά των φίλων μου

Με πρωτοβουλία της Μαρί Κιουρί, μια ομάδα φίλων ανέλαβε να κάνει στα παιδιά τους, ηλικίας περίπου δέκα ετών, μια πρωτότυπη πειραματική διδασκαλία για ένα διάστημα δύο ετών (1907–1908). Οι γονείς μοιράστηκαν τις κύριες διδακτικές ενότητες, με βάση ένα μικρό αριθμό μαθημάτων. Έγινε μια πολύ ξεχωριστή προσπάθεια ώστε η διδασκαλία των επιστημονικών θεμάτων να βασίζεται σε πειράματα που θα εκτελούσαν τα ίδια τα παιδιά.
Το βιβλίο αυτό περιλαμβάνει τις σημειώσεις που κρατούσε η Ιζαμπέλ Σαβάν κατά τη διάρκεια ορισμένων μαθημάτων φυσικής τα οποία δίδασκε η Μαρί Κιουρί. Μας αποκαλύπτει έτσι μια πτυχή της προσωπικότητάς της, ελάχιστα γνωστή μέχρι σήμερα. Αυτή η γυναίκα που είχε αφοσιωθεί στην έρευνα όσο κανένας άλλος, που αγωνιζόταν στις πιο προωθημένες θέσεις της επιστήμης, που ερευνούσε άγνωστα πεδία, αποφάσισε, αφήνοντας για λίγο της πρώτη γραμμή, να βάλει ένα στοίχημα: ότι θα μπορούσε να διδάξει τα βασικά στοιχεία της φυσικής σε παιδιά, και μάλιστα με τρόπο που να τα ανακαλύπτουν από μόνα τους. Μεταμόρφωση μιας επιστήμης κατακόρυφης –καθώς οι γνώσεις μεταφέρονται από τον έναν στο μυαλό του άλλου– σε μια επιστήμη οριζόντια όπου το παιδί, οδηγημένο από το χέρι του μεγαλύτερου, πλησιάζει το πεδίο της γνώσης σαν ίσος προς ίσο. Προφανώς, η φράσηκλειδί της μεταμόρφωσης αυτής είναι η πρακτική εφαρμογή, δηλαδή ο πειραματισμός, και βεβαίως η Μαρί Κιουρί στον τομέα αυτό είναι αυθεντία.
Όποιος ενδιαφέρεται έστω και λίγο για τη συναρπαστική περιπέτεια της μάθησης και τις σύγχρονες προσπάθειες καλλιέργειας της ενεργητικής συμμετοχής των μαθητών, δεν μπορεί να μη βρει εδώ πλούσια προμηνύματα και οραματισμούς.

(Από το Προοίμιο και τα Προλεγόμενα της έκδοσης)



Έγραψαν για το βιβλίο:

Μια δασκάλα με... Νομπέλ! Δεν είναι σύνηθες να συγκινείται κανείς με το που πιάνει ένα βιβλίο προτού καν το διαβάσει. Κι όμως, αυτό συμβαίνει με τα Μαθήματα φυσικής της Μαρί Κιουρί. Με το ξεφύλλισμα και μόνο σε πιάνει η τρυφερότητα, καθώς αντικρίζεις στις αριστερές σελίδες τις καλογραμμένες σημειώσεις μιας μαθήτριας του Δημοτικού. Νιώθεις τη χαρά της για το προνόμιο να έχει δασκάλα «την καλύτερη, την πρώτη», και βλέπεις ότι έκανε ό,τι μπορούσε για να φανεί αντάξια αυτής της τιμής [...] Για τους γονείς που θυμούνται ακόμη το ξύλινο θρανίο χωρίς ενοχές και ιδιαιτέρως για τους φοιτητές που στοχεύουν αύριο να διδάξουν, το βιβλίο αυτό αποτελεί «συλλεκτικό κομμάτι».

ΤΑΣΟΣ ΚΑΦΑΝΤΑΡΗΣ, Το Βήμα