Διδακτική γεωπονικών επιστημών

Η συγγραφή βιβλίων διδακτικής, ιδιαίτερα για την τεχνική επαγγελματική εκπαίδευση, δεν αποτελεί πολύ συνηθισμένο φαινόμενο στη χώρα μας. Ωστόσο, η ανάγκη ενός κοινού οδηγού για τη διδασκαλία των 40 περίπου θεωρητικών και εργαστηριακών μαθημάτων της τεχνικής επαγγελματικής γεωργικής εκπαίδευσης με την ποικιλία των διδακτικών τεχνοτροπιών, αντιλήψεων και επιπέδων δυσκολίας, επέβαλε τη συγγραφή ενός τέτοιου βιβλίου.

Ο βασικός στόχος του βιβλίου είναι η στήριξη της παρουσίας, της επαγγελματικής αξιοπρέπειας και της άνετης εκπλήρωσης των καθηκόντων του εκπαιδευτικού, καθώς και η εδραίωση υψηλού επαγγελματικού ήθους και αγωγής στον μαθητή. Αυτό επιδιώκεται όχι με άσκοπη και βαρετή περιπλάνηση σε ατέλειωτες και αμφίβολης εφαρμογής θεωρίες από τις οποίες συνήθως υποφέρουν τα βιβλία του είδους, αλλά με μια παράταξη απόλυτα αναγκαίων και πρακτικών πληροφοριών για την πράξη της διδασκαλίας, ώστε να αποδώσει στο μέγιστο δυνατό και για τον εκπαιδευτικό και για τον μαθητή. Ούτε επιδιώκεται η πιστή αντιγραφή τους από τον εκπαιδευτικό, αλλά προσφέρεται η δυνατότητα επιλογής από διάφορες εναλλακτικές λύσεις, καθώς και αυτοσχεδιασμού και ανάληψης πρωτοβουλίας με βάση τα πολυάριθμα υποδείγματα και παραδείγματα που υπάρχουν.

Σε όλη σχεδόν την έκταση του βιβλίου κυριαρχεί το "γιατί" και "πώς", ενώ μεγάλη έμφαση δίνεται όχι μόνο στον εκπαιδευτικό, αλλά και στη δυνατότητα αυτοβελτίωσης του μαθητή, μια και για να αποδώσει η διδασκαλία τα αναμενόμενα, πρέπει και οι δύο αυτοί παράγοντες ή πρωταγωνιστές της διδασκαλίας, να αναπτύσσονται παράλληλα και να βοηθούνται αμοιβαία. Επίσης δεν αναμένεται από τον εκπαιδευτικό να ακολουθήσει όλα όσα αναπτύσσονται στο βιβλίο. Και ένα ελάχιστο όμως μέρος από τις ιδέες του (εφόσον του ελκύουν το ενδιαφέρον ή τις αγνοεί) εάν εφαρμόσει, το βιβλίο θα έχει εκπληρώσει τον σκοπό του.

Συνολικά, το περιεχόμενο του βιβλίου περιλαμβάνει τα πιο πρόσφατα στοιχεία της επιστήμης, η συλλογή των οποίων είναι αποτέλεσμα κυρίως των προσωπικών σημειώσεων του γράφοντα στη Σχολή Επαγγελματικής Εκπαίδευσης του πανεπιστημίου Wisconsin-Madison HΠΑ, καθώς και της επίπονης αναζήτησης στα πιο προηγμένα εκπαιδευτικά συστήματα της εποχής μας.
Η επιλογή των θεμάτων έγινε με βάση τη διεθνή βιβλιογραφία σε συνδυασμό με τις ελληνικές ανάγκες και δυνατότητες και με την προσθήκη ορισμένων άλλων καινοτομιών των οποίων κατά τη γνώμη μας, πρέπει να αποκτήσει αντίληψη ο Έλληνας εκπαιδευτικός, όπως π.χ. η χρήση της βιβλιοθήκης, η μετάβαση του μαθητή από το σχολείο στην εργασία, η αποδοτική μελέτη, η μέθοδος της έρευνας κ.ά.. Για την καλύτερη κατανόηση των αρχών και μεθόδων της διδακτικής, το βιβλίο συνοδεύεται από πλήθος παραδειγμάτων. Ακόμη θεωρήθηκε σκόπιμο κάθε σύστημα που προβάλλεται στο βιβλίο αυτό να συνοδεύεται ταυτόχρονα από ερωτηματολόγια αξιολόγησης που συμπληρώνουν την υπόλοιπη θεωρία, τονίζουν τη σημασία της και προσφέρουν τη δυνατότητα για προσδιορισμό των ελλείψεων και αδυναμιών της εκπαιδευτικής πράξης. Μερικές μάλιστα από τις παραπάνω πρωτοπόρες καινοτομίες και ιδέες, άγνωστες μέχρι πρόσφατα στην Ελλάδα, ακόμη και η ιδέα της συγγραφής βιβλίων παιδαγωγικής για την τεχνική επαγγελματική εκπαίδευση, χρησιμοποιήθηκαν αργότερα και από άλλους συγγραφείς, μια και το βιβλίο αυτό είναι κατατεθειμένο από το 1991 στην Εθνική Βιβλιοθήκη, στη βιβλιοθήκη της Βουλής και στη βιβλιοθήκη του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου και η πρόσβαση σ΄αυτό είναι ελεύθερη.

Με αυτή τη θεώρηση η κατανομή των κεφαλαίων έγινε ως εξής: Το πρώτο κεφάλαιο αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο και δικαιολογεί την ύπαρξη της τ-ε γεωργικής εκπαίδευσης. Τα τρία επόμενα κεφάλαια τοποθετούν τις συνιστώσες της εκπαιδευτικής πράξης μέσα στην αίθουσα διδασκαλίας στις σωστές τους διαστάσεις για μια μέγιστη απόδοση, ενώ το 4ο κεφάλαιο μέσα στο εργαστήριο, στο χώρο δηλαδή όπου υλοποιείται η θεωρία. Τα τελευταία τέσσερα κεφάλαια συμπληρώνουν τα προηγούμενα κατά το ότι μπορούν να βοηθήσουν αποφασιστικά στην εκπλήρωση των σκοπών τους. Ιδιαίτερα, τόσο ο θεσμός της εναλλασσόμενης εκπαίδευσης, καθιερωμένης προ πολλού στις προηγμένες κοινωνίες, όσο και της ουσιαστικής και συνεχιζόμενης εκπαίδευσης των καθηγητών, αποτελούν βασικές προϋποθέσεις σήμερα για την εκπλήρωση αυτή. Αλλά και η εκπαίδευση των ενηλίκων αγροτών έχει τη θέση της στο σύστημα της τ-ε γεωργικής εκπαίδευσης και πρέπει να τύχει ιδιαίτερης προσοχής και γι΄αυτό σκιαγραφούμε τις αρχές που τη διέπουν, ανεξάρτητα από τον φορέα που την παρέχει. Έτσι, η αλληλουχία των κεφαλαίων οδηγεί τελικά στην υλοποίηση των φιλοσοφικών αρχών που εκτίθενται στο πρώτο κεφάλαιο.

Ελπίζουμε το βιβλίο να εκπληρώσει σε ικανοποιητικό βαθμό τον σκοπό του και να βοηθήσει στη μετάδοση μιας ελάχιστης δόσης ενθουσιασμού και υπερηφάνειας για την τέχνη και ιδέα της διδασκαλίας, ενώ ο αναγνώστης να το διαβάσει με ενδιαφέρον και καλοπροαίρετη κριτική διάθεση. Η τελευταία με τη μορφή υποδείξεων και παρατηρήσεων είναι ιδιαίτερα επιθυμητή για τη συνεχή βελτίωσή του.

(από τον πρόλογο του συγγραφέα)