Κλασικοί γερμανοί ποιητές

Η πρώτη μου επαφή με τον Γκαίτε ήταν στα μέσα της δεκαετίας του '50, όντας μαθητής στις τελευταίες τάξεις γυμνασίου που έπεσε στα χέρια μου όλως τυχαία το πολυμεταφρασμένο, ερωτικό μυθιστόρημά του τα "Πάθη του "Βέρθερου" και είναι αλήθεια πως με επηρέασε βαθύτατα. Λίγα χρόνια αργότερα φοιτητής πια στη Γερμανία σε φιλοσοφική σχολή φυσικό ήταν να ενδιαφερθώ περισσότερο για την ποίηση του μεγάλου Γερμανού ποιητή. Διάβασα από το πρωτότυπο φυσικά το πρώτο μέρος του Φάουστ, αλλά και πολλά ποιήματά του, ωστόσο δεν είχα επιχειρήσει να μεταφράσω ποίησή του. Ομολογουμένως πάρα πολύ με δυσκόλευε ο πυκνά δομημένος ποιητικός του λόγος, τουναντίον υπήρξε πιότερο εφικτό να μεταφέρω στα ελληνικά ποίηση των: Μαίρικε, Νοβάλις, Μπρεντάvο, Μπρεχτ, Χάινε και φυσικά Χέλντερλιν...

Πριν λίγα χρόνια σε στιγμές ευφορίας στο Καζίμιερζ Ντόλνυ της Πολωνίας μπήκα στον πειρασμό και καταπιάστηκα με τη μεταφορά στα ελληνικά πολλών ποιημάτων του Γκαίτε. Ανάμεσα τους επέλεξα να παραθέσω στο βιβλίο μου αυτό μερικά ολιγόστιχα- τα λεγόμενα κι Ανακρεόντεια, αλλά και πάλι δεν μπορώ να πω πως είμαι πολύ ικανοποιημένος με αυτό το εγχείρημα, θαρρώ όμως πως αξίζει τον κόπο, αφού αυτά τα ποιήματα, από όσο είμαι σε θέση να γνωρίζω, δεν έχουν μεταφερθεί στη γλώσσα μας, ενώ αντίστοιχα ο Φάουστ έχει μεταφραστεί από πολλούς Έλληνες ποιητές, για να αναφέρω την τελευταία-πάρα πολύ καλή, εννοώ αυτή του Π. Μάρκαρη.
Το ίδιο θα έλεγα και για τον σχεδόν συνομήλικό του μεγάλο ποιητή- κύρια δραματουργό- φίλο του και συνοδοιπόρο, Φρειδερίκο Σίλερ, που τόσο νωρίς, στα 46 του χρόνια έφυγε και θαρρώ ότι δεν πρόλαβε να ολοκληρώσει το έργο του, ωστόσο κι αυτό που μας άφησε τον κατατάσσει ως τον μέγιστο δραματουργό της γερμανόφωνης ποίησης κι όχι μόνο. Να σημειώσω πως φέτος εορτάζεται στις γερμανόφωνες χώρες η επέτειος των 250 χρόνων από τη γέννησή του κι ας θεωρηθεί η παρούσα έκδοση ελάχιστη συμβολή συμμετοχής σε ένα τόσο μεγάλης σημασίας γεγονός. Άλλωστε μεγάλο μέρος του σημερινού γραφτού μου γράφτηκε ειδικά ως επετειακό σημείωμα σε επαρχιακή εφημερίδα το 2005 για τα διακόσια χρόνια από το θάνατό του(1805).
Αξίζει νομίζω να αναφερθεί επίσης εδώ, πως η δεκαετία 17951805, υπήρξε η σημαντικότερη προσφορά των δυο μεγάλων Γερμανών ποιητών, όλων των εποχών στη γερμανόφωνη γραμματολογία, εκείνη που σημάδεψε καταλυτικά τη Δημοκρατία της Βαϊμάρης, ωστόσο υπήρξε μεγάλη απώλεια για την Ευρωπαϊκή δραματουργία και ποίηση ο θάνατος του Φρειδερίκου Σίλερ.

Η περίπτωση του μεγάλου φιλλέληνα-Aπoλλωνoχτυπημένoυ ελληνολάτρη ποιητή, Φρειδερίκου Χέλντερλιν υπήρξε ιδιαίτερα αγαπημένη πνευματική μου καταφυγή, που κάπως έτσι την καταθέτει ο έξοχος "καταραμένος" ποιητής μας Κώστας Καρυωτάκης "Η ποίηση είναι το καταφύγιο που φθονούμε" Πάντα ως φοιτητής εκείνα τα δύσκολα χρόνια της Γερμανίας, αλλά και συνεχώς ως τώρα που γράφω αυτές τις γραμμές, ο Χέλντερλιν υπήρξε για μένα ο ποιητής των ποιητών, όπως χαρακτηριστικά επιμένει ο συμπατριώτης του φιλόσοφος Μάρτιν Χάιντεγκερ, στη δοκιμιακή του μελέτη για την ποίηση. Αυτή μου την αγάπη ή λατρεία αν θέλετε θα την βρείτε διάχυτη στο βιβλίο μου.

Όσο για τον Χάινριχ φον Κλάιστ θα πω απερίφραστα πως, η περίπτωσή του με είχε αναστατώσει βαθιά, εκείνη η τραγική του κατάληξη στην λίμνη Βάνζεε (Wannsee, Potsdam) στις 21 Νοεμβρίου 1811, όντας έστελνε στον... άλλο κόσμο πρώτα τη φίλη του και μετά στόχευσε και τη δική του κεφαλή, εκεί που έκρυβε τον πεισιθανάτιο κατατρεγμό της μοίρας του, χαρίζοντάς του έτσι την αθανασία, όπως την είχε προμαντεύσει στο σπουδαίο του δράμα: Prinz von Homburg:

"...Nun, ο Unsterblichkeit, bist du gαnz mein!"

" .. .Λοιπόv, ω αθανασία, εσύ είσαι ολοδικιά μου!"



Σωτήρηs Ε. Γυφτάκηs