Το εγχειρίδιο του πολεμιστή του φωτός

Ο πολεμιστής του φωτός πιστεύει.
Επειδή πιστεύει στα θαύματα,
αρχίζουν να γίνονται θαύματα.

Αν η φασαρία του κόσμου πνίγει την εσωτερική μας φωνή, αυτό σημαίνει πως έφτασε η στιγμή της μάχης: πρέπει να ξυπνήσουμε τον πολεμιστή του φωτός που κοιμάται μέσα στον καθένα μας και να ξεκινήσουμε την πορεία σ' ένα δρόμο διάσπαρτο με κολακείες και πειρασμούς, ένα μονοπάτι όπου το κάθε βήμα μπορεί να κρύβει τις παγίδες ενός ολόκληρου λαβύρινθου, μια διαδρομή όπου η νίκη έχει το ίδιο πρόσωπο με την ήττα. Ποιος, όμως, μπορεί να μας στηρίζει στις δύσκολες στιγμές; Ποιες λέξεις πρέπει ν' ακούσουμε από τις μυριάδες που αντιλαλούν στ' αφτιά μας; Μπορούμε στ' αλήθεια να μοιραστούμε όνειρα και νοσταλγία με τους άλλους; Ο Πάουλο Κοέλο, δάσκαλος ζωής κι ελπίδας, μας παρουσιάζει ένα χάρτη για να φτάσουμε στο νησί όπου θησαυρός είναι η ευτυχία μας.





ΚΡΙΤΙΚΗ



Ο Πάουλο Κοέλο είναι ένας άνθρωπος που πρέπει να τα πηγαίνει πολύ καλά με τον εαυτό του. Γεννημένος πριν από 51 χρόνια στο Ρίο ντε Τζανέιρο, ταξίδεψε για πολλά χρόνια ανά τον κόσμο, έγραψε θεατρικά έργα και στίχους για τραγούδια, έγινε εκδότης περιοδικού και διευθυντής δισκογραφικής εταιρείας και, στα τέλη της δεκαετίας του '80, στρέφεται ψυχή τε και σώματι προς τον χριστιανισμό και προς την πνευματική του διάσταση για να αποφασίσει να γίνει, έπειτα από αυτή την τεσσαρακονταετή οδύσσεια, συγγραφέας.

«Το Εγχειρίδιο του Πολεμιστή του Φωτός», το έκτο βιβλίο του Πάουλο Κοέλο, είναι μια συλλογή από 132 σύντομες βινιέτες-επιφυλλίδες της μιας σελίδας, όπως δημοσιεύθηκαν σε εφημερίδες της πατρίδας του, της Βραζιλίας, και άλλων χωρών, από το 1993 ως το 1996. Πρόκειται για τις αφηγήσεις ενός ανθρώπου που βλέπει τον κόσμο με ηρεμία και χωρίς πίκρα, μέσα από τη φαντασία του, και που περιέχουν διδαχές και κατηχήσεις που αποδέχονται το θαύμα της ζωής, ανοίγοντας την καρδιά τους στο Σύμπαν.

Ο Πολεμιστής του Φωτός τού Κοέλο έχει πολλές αρετές και διασχίζει τη ζωή του χωρίς ποτέ να χάνει από το βλέμμα του τα πράγματα που έχουν διάρκεια. Ξεχωρίζει το παροδικό από το μόνιμο και εκείνο που είναι σημαντικό γι£ αυτόν δεν είναι η μάχη αλλά η έκβαση του πολέμου. Οι άνθρωποι είναι ο καθρέφτης για τον πολεμιστή του φωτός και «ένας πόλεμος που παρατείνεται καταστρέφει ακόμη και τον νικητή». Ακόμη, όταν ο πολεμιστής του Κοέλο δεν νιώθει ευτυχισμένος μπροστά στο ηλιοβασίλεμα, κάτι πάει στραβά, κάποιο λάθος υπάρχει.

Ο Πολεμιστής του Φωτός μελετάει με μεγάλη προσοχή, μας λέει ο Κοέλο, τη θέση που έχει σκοπό να κατακτήσει και προσπαθεί να μάθει πού μπορεί να βασίζεται, γιατί γνωρίζει και τα ελαττώματά του και τα προτερήματά του. Διαθέτει μια μικρή δόση τρέλας ­ «επειδή στον πόλεμο και στον έρωτα δεν είναι δυνατόν να προβλεφτούν όλα» ­ και έχει πάντα την επιμονή και το κουράγιο να αντιμετωπίζει προκλήσεις και απρόβλεπτες δυσκολίες. Χρησιμοποιώντας την πειθαρχία και την αφοσίωση, ο πολεμιστής του φωτός ενθουσιάζεται και, για να πραγματώσει το όνειρό του, αποθηκεύει μέσα του απεριόριστη δυνατότητα φαντασίας και αντοχής.

Αλλά ποιος είναι αυτός ο «Πολεμιστής του Φωτός»; Πολεμιστής, όπως τον περιγράφει ο Κοέλο, μπορεί να γίνει ο καθένας μας, αρκεί να μην αφήνει τον θόρυβο του κόσμου να πνίγει την εσωτερική του φωνή, αρκεί να ξυπνάει μέσα του τον άλλον εαυτό του που κοιμάται ξεχασμένος σε ένα δρόμο διάσπαρτο με κολακείες, πειρασμούς, παγίδες και διαδρομές που βγάζουν σε λαβυρίνθους. Οπότε «πολεμιστές» είμαστε εμείς και οι διπλανοί μας και ο «πόλεμος» που διεξάγεται είναι η συνεχής και αδιάκοπη προσπάθεια να τα πηγαίνουμε καλύτερα με τον εαυτό μας ­ και να τον βελτιώνουμε ­ αλλά και με τους άλλους, προσαρμόζοντας τη ζωή μας στους κανόνες της αρμονίας.

Η γραφή του Κοέλο είναι κατασκευασμένη από τις δικές μας εμπειρίες, τις δικές μας νίκες και ήττες, τα δικά μας είδωλα, τα δικά μας όνειρα, τα δικά μας σύμβολα. Ο Πολεμιστής του Φωτός είναι ο καλός πολεμιστής, ο καλός μαχητής που ξέρει να εξισορροπεί μοναξιά και εξάρτηση, που ξέρει να ακούει το θρόισμα του φοίνικα, που βρίσκει τον χρόνο να ακούσει τον άνεμο που αντηχεί τις επιβεβαιώσεις της ζωής. Ο πολεμιστής του Κοέλο εστιάζει την προσοχή του στα μικρά θαύματα της καθημερινής ζωής και «αν ξέρει να βλέπει ό,τι είναι όμορφο» είναι γιατί «έχει την ομορφιά μέσα του».

Με αποφθέγματα του Λάο Τσε, του Τσουάνγκ Τζου, του Γκάντι και του Αλντους Χάξλεϊ, ο Κοέλο χαρτογραφεί μια διαδρομή αρμονίας που οδηγεί σε ένα θησαυρό ­ στον θησαυρό της ζωής. Είναι σαν να παίρνει τις παλιές χορδές του Αϊ Τσινγκ και να φτιάχνει ένα καινούργιο όργανο που παίζει μόνο τη μελωδία του ουσιώδους, τη μελωδία που περικλείει τον αντίλαλο μιας σοφίας που πλανάται στον αέρα.

Δεν μας προξενεί έκπληξη το γεγονός ότι το τρίπτυχο του Πολεμιστή του Φωτός είναι η πίστη, η ελπίδα και η αγάπη, αρετές που πάνω τους έχει θεμελιωθεί ο χριστιανισμός. Αν δεν έχει αυτά τα τρία εφόδια, ο Πολεμιστής του Φωτός διστάζει πολύ να τραβήξει μπροστά, κλονίζεται στο διάβα του και η ζωή του παραμένει κενή.

Μέσα από τις βινιέτες του Κοέλο αντηχούν οι ψαλμοί του Δαβίδ, η αραβική σοφία και η ανατολίτικη αίσθηση των πραγμάτων. Το πώς τα κατάφερε αυτός, ένας Βραζιλιανός, να αφηγείται σύντομες ιστορίες που έχουν παγκόσμια απήχηση και που δεν έχουν καμία σχέση με την πατρίδα του και τον πολιτισμό της έχει την εξήγησή του: ταξίδεψε πολύ στη Βόρεια Αφρική, στη Μέση Ανατολή και στην Ευρώπη, όπου είδε και έμαθε πολλά αλλά κυρίως εμβάθυνε στα νοήματα της πνευματικής διάστασης του χριστιανισμού.

«Το Εγχειρίδιο του Πολεμιστή του Φωτός» είναι ένα εσωτερικό βιβλίο μαζικής κατανάλωσης που διαβάζεται με απόλαυση ­ είναι σαν να ξεφλουδίζεις ένα ζουμερό πορτοκάλι.



Ντίνος Σιώτης

ΤΟ ΒΗΜΑ, 08-11-1998