Κοινωνική και συναισθηματική αγωγή στο σχολείο

Η σύγχρονη αντίληψη για το ρόλο του σχολείου ως πλαισίου που νοιάζεται και φροντίζει, που προάγει όχι μόνο τη μάθηση, αλλά και την ψυχοκοινωνική ανάπτυξη και προσαρμογή των παιδιών, έχει προσδώσει μια νέα προοπτική στο πάγιο αίτημα για ποιοτική εκπαίδευση και ψυχοκοινωνική στήριξη των παιδιών στο σχολικό περιβάλλον. Φιλοδοξία, λοιπόν, όλων όσων ασχολούμαστε με τα παιδιά μέσα από οποιονδήποτε ρόλο είναι να συμβάλουμε προς αυτήν την κατεύθυνση.
Τα προγράμματα πρόληψης και παρέμβασης στο χώρο του σχολείου αφορούν είτε όλο τον μαθητικό πληθυσμό, είτε μαθητές που διατρέχουν κίνδυνο να εκδηλώσουν ή έχουν ήδη εκδηλώσει δυσκολίες μάθησης και προσαρμογής. Δεδομένα ερευνών τονίζουν την αναγκαιότητα των προγραμμάτων αυτών τα οποία εφαρμόζονται την τελευταία δεκαετία σε πολλά εκπαιδευτικά συστήματα σε διεθνές επίπεδο. Σε μια προσπάθεια να εφαρμοστούν στη χώρα μας τα σύγχρονα μοντέλα παροχής σχολικών ψυχολογικών υπηρεσιών, προκειμένου να ανταποκριθούμε στις ανάγκες των Ελλήνων μαθητών, σχεδιάστηκε και εφαρμόστηκε το "Πρόγραμμα Προαγωγής της Ψυχικής Υγείας και της Μάθησης: Κοινωνική και Συναισθηματική Αγωγή στο Σχολείο" από την επιστημονική ομάδα του Κέντρου Έρευνας και Εφαρμογών Σχολικής Ψυχολογίας του Τομέα Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Πρόκειται για ένα πρόγραμμα πρωτογενούς πρόληψης, το οποίο αποσκοπεί στην προαγωγή της ψυχικής υγείας στο πλαίσιο του σχολικού περιβάλλοντος και στη διαμόρφωση ενός κλίματος αμοιβαίου σεβασμού, κατανόησης και αποδοχής των ιδιαιτεροτήτων μέσα στη σχολική τάξη, μέσω της καλλιέργειας δεξιοτήτων σε θέματα επικοινωνίας, διαπολιτισμικής κατανόησης και συνεργασίας, και εφαρμόζεται είτε από σχολικούς ψυχολόγους, είτε από τους ίδιους τους εκπαιδευτικούς μετά από ειδική σχετική κατάρτιση.
Στο σύνολό του το πρόγραμμα αυτό αποτελείται από δέκα θεματικές ενότητες. Στο συγκεκριμένο υλικό έχουν συμπεριληφθεί οι έξι πρώτες ενότητες: Ι. Δεξιότητες επικοινωνίας, (ISBN 960-402-128-1) ΙΙ. Αναγνώριση, έκφραση, χειρισμός συναισθημάτων, (ISBN 960-402-129-Χ) ΙΙΙ. Διαστάσεις της αυτοαντίληψης, αυτοεκτίμηση, (ISBN 960-402-130-3) IV. Αντιμετώπιση αγχογόνων καταστάσεων, (ISBN 960-402-131-1) V. Διαδικασία επίλυσης συγκρούσεων, (ISBN 960-402-132-Χ) VI. Διαφορετικότητα και πολιτισμός, (960-402-133-8).
Το συγκεκριμένο εκπαιδευτικό υλικό απευθύνεται σε μαθητές και εκπαιδευτικούς της Δ΄, Ε΄ και ΣΤ΄ Δημοτικού και απαρτίζεται από επτά τεύχη. Τα πρώτα έξι αποτελούν το Βιβλίο για τον Εκπαιδευτικό και αναφέρονται στις παραπάνω θεματικές ενότητες. Κάθε ένα από τα έξι αυτά τεύχη αποτελείται από δύο βασικά μέρη: α) το θεωρητικό μέρος, το οποίο περιλαμβάνει σύντομη ανασκόπηση της σύγχρονης βιβλιογραφίας σε σχέση με τη συγκεκριμένη θεματική ενότητα, και β) το πρακτικό μέρος το οποίο περιλαμβάνει τις σχετικές δραστηριότητες που εφαρμόζονται στην τάξη, καθώς και αναλυτική παρουσίαση των στόχων κάθε δραστηριότητας, της διαδικασίας εφαρμογής της με βάση συγκεκριμένους άξονες συζήτησης και το απαιτούμενο υλικό. Για τη διευκόλυνση των εκπαιδευτικών δίδονται χρήσιμες οδηγίες για την εφαρμογή του προγράμματος στην τάξη. Τέλος, το έβδομο τεύχος της σειράς αποτελεί το "Τετράδιο του "μαθητή", το οποίο περιλαμβάνει υλικό και οδηγίες για την εφαρμογή των δραστηριοτήτων από όλες τις παραπάνω θεματικές ενότητες.