Τα Πομακοχώρια της Θράκης

Στα Πομακοχώρια της Θράκης η μοναδική φυσική ομορφιά δεμένη με την ευγένεια των ανθρώπων ταξιδεύει το νου του επισκέπτη μέσα στο χρόνο. Τα καλοκαίρια είναι λουσμένα με ήλιο, οι χειμώνες στολισμένοι στα λευκά. Οι φιλόξενοι Πομάκοι πρόθυμα θα σας χαρίσουν τη φιλία τους. Θα σας καλωσορίσουν με ένα χαμόγελο και θα σας ξεναγήσουν στα μέρη τους. Αν τους πλησιάσετε πιο πολύ μπορεί να μοιραστούν μαζί σας κάποιες από τις παλιές τους ιστορίες. Αν τύχει και βρεθείτε μέσα σε ένα πομάκικο σπίτι μπορεί να χαρείτε έξυπνα ανέκδοτα και παραμύθια ή ακόμα να φτάσουν στα αφτιά σας οι ήχοι ενός παλιού πομάκικου τραγουδιού.

Τα Πομακοχώρια της Θράκης αποτελούσαν παλιότερα μια ιδιαίτερη πολιτιστική ενότητα που εκτεινόταν κατά μήκος της οροσειράς της Ροδόπης, από τον ποταμό Νέστο στα δυτικά μέχρι τον ποταμό Άρδα στα Βόρεια και λίγο πριν τον 'Εβρο στα Ανατολικά. Σήμερα, με τις πολιτιστικές αλληλεπιδράσεις που έχουν συντελεστεί τα όρια έχουν γίνει περισσότερο δυσδιάκριτα. 'Ομως, ο ζωτικός χώρος των Πομάκων παραμένει κυρίως ο ορεινός όγκος της Ροδόπης, όπως αυτή μοιράζεται ανάμεσα στην Ελλάδα και τη Βουλγαρία.

Η σημερινή θέση των Πομάκων ως τμήμα της μουσουλμανικής μειονότητας της Θράκης (μαζί με τους Αθίγγανους και τους Τουρκογενείς) προσδιορίστηκε στα νεότερα χρόνια από τη Συνθήκη της Λωζάννης. Οι Πομάκοι αποτελούν σήμερα το 35% της μουσουλμανικής μειονότητας της Θράκης και αριθμούν περίπου 40.000 κατοίκους.

Στα περισσότερα Πομακοχώρια του Ν. Ροδόπης η πομακική γλώσσα μιλιέται πια μόνο από τους γεροντότερους και έχει αντικατασταθεί από την τουρκική. Αντίθετα, στα περισσότερα Πομακοχώρια του Ν. Ξάνθης η πομακική γλώσσα επέζησε και επιζεί ακόμα. Στο Ν. Ξάνθης, οι περισσότεροι νέοι Πομάκοι, όταν βρίσκονται στην Ξάνθη, μιλούν κατά σειρά προτίμησης πρώτα στα ελληνικά, δεύτερον στα πομακικά και τρίτον στα τουρκικά. Και βέβαια, μέσα στα σπίτια τους η πομακική παραμένει η πρώτη γλώσσα που μιλούν. [...] (Από τον πρόλογο του βιβλίου)