Θωμάς ο απατεώνας

Ο πόλεμος άρχισε μέσα στην πιο μεγάλη αταξία. Η αταξία αυτή δεν σταμάτησε καθόλου, από τη μία άκρη στην άλλη. Γιατί ένας σύντομος πόλεμος θα μπορούσε να πάει προς το καλύτερο και για να το πούμε έτσι, να πέσει από το δέντρο, ενώ ένας πόλεμος παρατεταμένος, εξαιτίας περίεργων συμφερόντων και στερεωμένος δια της βίας στο κλαδί, προσέφερε πάντοτε βελτιώσεις που υπήρξαν τόσο απαρχές όσο και διδάγματα.
Η κυβέρνηση μόλις είχε εγκαταλείψει το Παρίσι ή, σύμφωνα με την αφελή διατύπωση ενός μέλους της, είχε πάει στο Μπορντό για να οργανώσει τη νίκη του Μάρνη.
Αυτή η νίκη, που έγινε γνωστή σαν θαύμα, εξηγείται θαυμάσια. Αρκεί να έχει πάει κανείς σχολείο. Οι κακοήθεις την επιρρίπτουν πάντοτε στους δυνατούς της υπόθεσης, αρκεί μια κατάσταση να εμποδίσει τους τελευταίους να ακολουθήσουν τυφλά το σχέδιο που κατέστρωσαν. Η μακροχρόνια αταξία, νικήτρια της μαζικής τάξης, δεν έπαυε να είναι αταξία. Ευνόησε τον παραλογισμό.
Η κόρη ενός υψηλού αξιωματούχου της Δημοκρατίας είχε μετατρέψει μέσα στο ήσυχο Παρίσι την κλινική του γιατρού Βερν σε Ερυθρό Σταυρό. Δηλαδή είχε μετατρέψει το κάτω μέρος αυτού του παλιού και θαυμάσιου κτιρίου της αριστερής όχθης και είχε αφήσει το υπόλοιπο για τους άρρωστους πολίτες. Είχε επιδείξει σ' αυτό το φιλανθρωπικό έργο έναν τέτοιο ζήλο, που τίποτα δεν μπόρεσε να τον ψυχράνει, παρά μόνο η αναχώρηση της κυβέρνησης. Δικαιολογήθηκε εξηγώντας στο γιατρό την υποχρέωση που είχε απέναντι στον πατέρα της να τον ακολουθήσει, παρόλο που βρισκόταν σε μια ηλικία που θα μπορούσε να μην υπακούσει.
Έφυγε λοιπόν, αφήνοντας τις αίθουσες γεμάτες κρεβάτια και μηχανήματα στα χέρια των χειρούργων, των εθελοντριών νοσοκόμων και των καλογριών.
Ο γιατρός Βερν ήταν πνευματιστής. Παραμελούσε την πολυπληθή πελατεία του εξαιτίας των πρώτης τάξεως ειδικών που ήταν συνδεδεμένοι με το ίδρυμα.
Ο Βερν, που τον υποπτευόταν ότι έπινε, κλεινότανε ένα μέρος της ημέρας στο γραφείο του, ένα παλιό θυρωρείο που έβλεπε στην αυλή και από κει υπνώτιζε το προσωπικό.
-Κουτσαίνετε, διέταζε τον ένα. -Βήξτε, διέταζε τον άλλο. Τίποτα δεν τον διασκέδαζε περισσότερο απ' αυτά τα αστεία φαινόμενα. Είχε αποκομίσει, με δόλο σχεδόν, όλο το σπίτι και οι ασθενείς, από τότε, από την επιρροή του γίνονταν θύματά του. Η πελατεία τον ήξερε για ιδιόρρυθμο, αλλά αγνοούσε τη μανία του. Δεχότανε την καθημερινή του επίσκεψη. Ο γιατρός περιοριζότανε στο να συμβουλεύεται τον πίνακα με τη θερμοκρασία και στο να προφέρει, από δωμάτιο σε δωμάτιο, μερικές φράσεις οικοδεσπότη που περνάει από τραπέζι σε τραπέζι. [...]