Μάνη: Οδοιπορικό από την Καλαμάτα μέχρι τον Διρό

Είναι ήδη καλοκαίρι του 2010 καθώς γράφονται οι τελευταίες σελίδες του Οδοιπορικού. Δύσκολοι καιροί δεν μου επέτρεψαν να εκδώσω το βιβλίο αυτό νωρίτερα, και ας ήταν από τις αρχές της δεκαετίας του 1950 που άρχισα να περιηγούμαι συστηματικά κάθε γωνιά της ιδιαίτερης πατρίδας μου. Στις περιηγήσεις αυτές έπαιρνα μαζί μου και μια μηχανή Retina III C (από τις καλύτερες φωτογραφικές μηχανές τότε) και φωτογράφιζα ό,τι μου τραβούσε την προσοχή. Έτσι δημιουργήθηκε ένα αξιόλογο φωτογραφικό αρχείο, χρονικό μιας εποχής που πέρασε ανεπιστρεπτί.
Είχα την τύχη να έχω μια πολύ καλή βιβλιοθήκη (βιβλία που με μεγάλο μόχθο και πολλές στερήσεις είχα αποκτήσει) και να διαβάσω τις αρχαίες πηγές σχετικά με την ευρύτερη περιοχή. Στις περιηγήσεις μου είχα συχνά συνοδοιπόρο τον Παυσανία ή τον Στράβωνα, και φυσικά είχα πάντα μαζί μου μολύβι και χαρτί για να σημειώνω ό,τι ενδιαφέρον έβλεπα ή άκουγα. Τις σημειώσεις μου τις δακτυλογραφούσα έπειτα σε μια πολύ καλή δίγλωσση ελληνική/λατινική) γραφομηχανή Imperial 66 της εποχής. [...]
Μία πρωτοτυπία του Οδοιπορικού αυτού είναι η ενότητα "Από το ημερολόγιο ενός δασκάλου" στο τέλος του βιβλίου, βασισμένη σε σημειώσεις και σε φωτογραφίες μου από την εποχή που υπηρέτησα σε τέσσερα χωριά της Έξω Μάνης: την Σέλιτσα, την Καστανιά, την Μηλιά και τα Αλτομυρά. Στην ενότητα αυτή περιγράφεται η ζωή στα χωριά της Έξω Μάνης κατά την περίοδο 1952-1957, το ήθος, η απλότητα και η εργατικότητα των ανθρώπων της ελληνικής επαρχίας και παρατίθενται πολλές πληροφορίες σχετικές με τα καθήκοντα των δασκάλων και την λειτουργία των μονοθεσίων συνήθως σχολείων εκείνη την εποχή. [...]
Το βιβλιαράκι αυτό δεν εγράφη δια τους επαιόντας. Είναι ό,τι γνωρίζω για τον τόπο όπου γεννήθηκα, χωρίς να υπάρχουν αξιώσεις για την σύνταξη πλήρους ταξιδιωτικού οδηγού. Θέλει να παραμείνη ένας φιλικός συνοδοιπόρος για τον όποιο επισκέπτη της Μάνης, να ιδή μαζί του τα όσα έχει να ιδή και τίποτε περισσότερο.

Π. Δ. Κομπιλήρης
Προάστιον, 6 Ιουνίου 1966