0
Your Καλαθι
Κονδυλοφόρος 1/2002
Ετήσια έκδοση νεότερης ελληνικής φιλολογίας
Περιγραφή
Ο πρώτος τόμος του περιοδικού Κονδυλοφόρος, που είναι αφιερωμένο αποκλειστικά σε επιστημονικά θέματα Νεοελληνικής Φιλολογίας. Στο κύριο μέρος του τόμου δημοσιεύονται οι μελέτες: «Η Διαμήνυση προς την Α.Μ. τον Βασιλέα των Ελλήνων Γεώργιο Α' τον Μάρτιο του 1897» του ΄A. Eudald Sola- «Λογοτεχνία και παραλογοτεχνία» του Παν. Μουλλά - «Το σταυροκόπημα της Φραγκογιαννούς: Θρησκευτικότητα και λογοτεχνικότητα στη Φόνισσα του Παπαδιαμάντη» της Κ. Χρυσομάλλη-Henrich - «Ο Δροσίνης ως μεταφραστής» της Κατ. Κωστίου - «Κ.Π. Καβάφης - Γ. Σεφέρης και δημοτικό τραγούδι» της Σταμ. Λαουμτζή - «“Ισότητα και διαφορά”: Γυναικεία ποίηση στις αρχές του 20ού αιώνα» της Μ. Αθανασοπούλου - «Από την αλληλογραφία Γιώργου Θεοτοκά - Θράσου Καστανάκη: Το χρονικό μιας φιλικής σχέσης» του Χ.Λ. Καράογλου - «Ημερολόγιο Καταστρώματος, Β', “Ο Στράτης Θαλασσινός ανάμεσα στους αγάπανθους”» του Χρ. Παπάζογλου - «Διάλογος με τους νεκρούς: Από τον Γιώργο Σεφέρη στον Τάκη Σινόπουλο» του Παν. Νικολαΐδη - «Εκδόσεις κειμένων της νεοελληνικής δημώδους γραμματείας και μονοτονικό σύστημα» του Τάσου Α. Καπλάνη - «Η εξέλιξη του ενδεκασύλλαβου στη νεοελληνική ποίηση από τον 16ο ως τον 20ό αιώνα» της Anna Borisova. Δημοσιεύονται επίσης μικρότερα άρθρα για τον Χατζόπουλο, τη σχέση Γιώργου Σεφέρη - Γ.Π. Σαββίδη κ.ά.
ΚΡΙΤΙΚΗ
Έκπληξη προκαλεί το εισαγωγικό σημείωμα της οκταμελούς συντακτικής επιτροπής του νεόκοπου περιοδικού, στο οποίο ως φιλοδοξία τής εν λόγω περιοδικής έκδοσης ορίζεται η κάλυψη της έλλειψης περιοδικού αφιερωμένου αποκλειστικώς στη νεοελληνική φιλολογία. Εμείς, αλλά, υποθέτουμε, και σύμπαν το ενδιαφερόμενο αναγνωστικό κοινό, είχαμε μείνει με την εντύπωση πως αυτή η έλλειψη, εδώ και δεκατρία χρόνια καλύπτεται από τον θαυμάσιο «Μολυβδοκονδυλοπελεκητή» του Γ.Π. Σαββίδη, ο οποίος, σε πείσμα των καταστροφών, εξακολούθησε να εκδίδεται και μετά το θάνατο του εμπνευστή του, χάρη σε μια συντροφιά φίλων και μαθητών του. Μια οκταμελής ομάδα, που παραδόξως συμπίπτει με τη συντακτική επιτροπή του «Κονδυλοφόρου» (Ν. Βαγενάς, D. Haas, Χ.Λ. Καράογλου, R. Lavagnini, Ρ. Mackridge, Μ. Μητσού, Μ. Πιερής, Αλ. Πολίτης). Αφού ούτε ο «Μολυβδοκονδυλοπελεκητής» ούτε ο Γ.Π. Σαββίδης μνημονεύονται, απομένει να εικάσουμε πως ο χώρος της νεοελληνικής φιλολογίας θα ευτυχήσει διαθέτοντας πλέον δύο περιοδικές εκδόσεις. Αλλωστε, οι καθ' ημάς φιλόλογοι είναι τόσο δραστήριοι που με τις μελέτες τους καλύπτουν όχι ένα και δύο αλλά πολλαπλά περιοδικά. Εκτός πια κι αν πρόκειται για σιωπηρό μετασχηματισμό του «Μολυβδοκονδυλοπελεκητή», ταυτόχρονα με την αλλαγή για τέταρτη φορά εκδοτικής στέγης. Αν και στην περίπτωση αυτή, απορεί κανείς, ως προς τι η αλλαγή του τίτλου, τόσο πια βάρυνε η εκδοτική συντροφιά που δεν τους εκφράζει ο ανάλαφρος γλωσσοδέτης του δασκάλου τους.
Όπως και να έχει, στην τελευταία ενότητα του τεύχους αναδημοσιεύονται τέσσερις ανακοινώσεις από παλαιότερη ημερίδα αφιερωμένη στην εικοσάχρονη φιλία Σεφέρη - Σαββίδη. Στο κυρίως σώμα υπερισχύει ο λόγος για την ποίηση, πρωτοστατούντος του Σεφέρη: ο Χρ. Παπάζογλου εισηγείται την αναγκαιότητα μιας καινούργιας κριτικής έκδοσης των ποιημάτων του Σεφέρη όπου, με τον κατάλληλο υπομνηματισμό, θα φωτίζονται «σκοτεινοί» στίχοι και προς αποφυγήν κυρίως μεταφραστικών ολισθημάτων· ο Π. Νικολαΐδης σχολιάζει τον διάλογο με τους νεκρούς στον Σεφέρη και τον επίγονό του Τ. Σινόπουλο· η Στ. Λαουμτζή αναδεικνύει τον διάλογο με το δημοτικό τραγούδι Καβάφη - Σεφέρη· η Μ. Μητσού θυμίζει τον φίλο τού Σεφέρη, φυτοπαθολόγο Γιάννη Σαρεγιάννη. Αναμφιβόλως ωστόσο τον θησαυρό του τεύχους συνιστούν οι τριάντα σωζόμενες επιστολές της αλληλογραφίας Θεοτοκά - Καστανάκη, γραμμένες την πενταετία 1928-1932 και δύο τελευταίες το 1939, σε πρώτη σχολιασμένη παρουσίαση από τον Χ.Λ. Καράογλου. Στο τεύχος μία ακόμη ανέκδοτη επιστολή του κεφαλλονίτη λόγιου Παναγιώτη Βεργώτη προς τον Μ. Τριανταφυλλίδη, γραμμένη στις 6 Νοεμβρίου 1910, την οποία ανακαλύπτει ο Γ.Γ. Αλισανδράτος· προσθήκη στην προσφάτως εκδοθείσα «Αλληλογραφία» Μανόλη Τριανταφυλλίδη.
Κατά τα άλλα, το τεύχος ανοίγει με αναφορά στον καταλανό νεοελληνιστή Εουδάλ Αλέξη Σολά, που πέθανε πρόωρα σε ηλικία 55 ετών, Φεβρουάριο 2001, δημοσιεύοντας και ένα τελευταίο κείμενό του. Και συνεχίζει με τις ερεθιστικές, ίσως και επικίνδυνες για τη «μεταμοντέρνα» εποχή μας, απόψεις του Π. Μουλλά περί παραλογοτεχνίας, μία ακόμη «ενδοκειμενική» ανάγνωση της παπαδιαμάντειας «Φόνισσας» από την Κ. Χρυσομμάλλη-Henrich, την ενασχόληση του Δροσίνη με τη μετάφραση από την Κ. Κωστίου και μερικά πρόσθετα κείμενα ειδικότερου ενδιαφέροντος. Τω όντι ένα τεύχος ικανοποιητικά πελεκημένο.
ΚΡΙΤΙΚΗ
Έκπληξη προκαλεί το εισαγωγικό σημείωμα της οκταμελούς συντακτικής επιτροπής του νεόκοπου περιοδικού, στο οποίο ως φιλοδοξία τής εν λόγω περιοδικής έκδοσης ορίζεται η κάλυψη της έλλειψης περιοδικού αφιερωμένου αποκλειστικώς στη νεοελληνική φιλολογία. Εμείς, αλλά, υποθέτουμε, και σύμπαν το ενδιαφερόμενο αναγνωστικό κοινό, είχαμε μείνει με την εντύπωση πως αυτή η έλλειψη, εδώ και δεκατρία χρόνια καλύπτεται από τον θαυμάσιο «Μολυβδοκονδυλοπελεκητή» του Γ.Π. Σαββίδη, ο οποίος, σε πείσμα των καταστροφών, εξακολούθησε να εκδίδεται και μετά το θάνατο του εμπνευστή του, χάρη σε μια συντροφιά φίλων και μαθητών του. Μια οκταμελής ομάδα, που παραδόξως συμπίπτει με τη συντακτική επιτροπή του «Κονδυλοφόρου» (Ν. Βαγενάς, D. Haas, Χ.Λ. Καράογλου, R. Lavagnini, Ρ. Mackridge, Μ. Μητσού, Μ. Πιερής, Αλ. Πολίτης). Αφού ούτε ο «Μολυβδοκονδυλοπελεκητής» ούτε ο Γ.Π. Σαββίδης μνημονεύονται, απομένει να εικάσουμε πως ο χώρος της νεοελληνικής φιλολογίας θα ευτυχήσει διαθέτοντας πλέον δύο περιοδικές εκδόσεις. Αλλωστε, οι καθ' ημάς φιλόλογοι είναι τόσο δραστήριοι που με τις μελέτες τους καλύπτουν όχι ένα και δύο αλλά πολλαπλά περιοδικά. Εκτός πια κι αν πρόκειται για σιωπηρό μετασχηματισμό του «Μολυβδοκονδυλοπελεκητή», ταυτόχρονα με την αλλαγή για τέταρτη φορά εκδοτικής στέγης. Αν και στην περίπτωση αυτή, απορεί κανείς, ως προς τι η αλλαγή του τίτλου, τόσο πια βάρυνε η εκδοτική συντροφιά που δεν τους εκφράζει ο ανάλαφρος γλωσσοδέτης του δασκάλου τους.
Όπως και να έχει, στην τελευταία ενότητα του τεύχους αναδημοσιεύονται τέσσερις ανακοινώσεις από παλαιότερη ημερίδα αφιερωμένη στην εικοσάχρονη φιλία Σεφέρη - Σαββίδη. Στο κυρίως σώμα υπερισχύει ο λόγος για την ποίηση, πρωτοστατούντος του Σεφέρη: ο Χρ. Παπάζογλου εισηγείται την αναγκαιότητα μιας καινούργιας κριτικής έκδοσης των ποιημάτων του Σεφέρη όπου, με τον κατάλληλο υπομνηματισμό, θα φωτίζονται «σκοτεινοί» στίχοι και προς αποφυγήν κυρίως μεταφραστικών ολισθημάτων· ο Π. Νικολαΐδης σχολιάζει τον διάλογο με τους νεκρούς στον Σεφέρη και τον επίγονό του Τ. Σινόπουλο· η Στ. Λαουμτζή αναδεικνύει τον διάλογο με το δημοτικό τραγούδι Καβάφη - Σεφέρη· η Μ. Μητσού θυμίζει τον φίλο τού Σεφέρη, φυτοπαθολόγο Γιάννη Σαρεγιάννη. Αναμφιβόλως ωστόσο τον θησαυρό του τεύχους συνιστούν οι τριάντα σωζόμενες επιστολές της αλληλογραφίας Θεοτοκά - Καστανάκη, γραμμένες την πενταετία 1928-1932 και δύο τελευταίες το 1939, σε πρώτη σχολιασμένη παρουσίαση από τον Χ.Λ. Καράογλου. Στο τεύχος μία ακόμη ανέκδοτη επιστολή του κεφαλλονίτη λόγιου Παναγιώτη Βεργώτη προς τον Μ. Τριανταφυλλίδη, γραμμένη στις 6 Νοεμβρίου 1910, την οποία ανακαλύπτει ο Γ.Γ. Αλισανδράτος· προσθήκη στην προσφάτως εκδοθείσα «Αλληλογραφία» Μανόλη Τριανταφυλλίδη.
Κατά τα άλλα, το τεύχος ανοίγει με αναφορά στον καταλανό νεοελληνιστή Εουδάλ Αλέξη Σολά, που πέθανε πρόωρα σε ηλικία 55 ετών, Φεβρουάριο 2001, δημοσιεύοντας και ένα τελευταίο κείμενό του. Και συνεχίζει με τις ερεθιστικές, ίσως και επικίνδυνες για τη «μεταμοντέρνα» εποχή μας, απόψεις του Π. Μουλλά περί παραλογοτεχνίας, μία ακόμη «ενδοκειμενική» ανάγνωση της παπαδιαμάντειας «Φόνισσας» από την Κ. Χρυσομμάλλη-Henrich, την ενασχόληση του Δροσίνη με τη μετάφραση από την Κ. Κωστίου και μερικά πρόσθετα κείμενα ειδικότερου ενδιαφέροντος. Τω όντι ένα τεύχος ικανοποιητικά πελεκημένο.
Μ. ΘΕΟΔΟΣΟΠΟΥΛΟΥ, ΤΟ ΒΗΜΑ , 18-08-2002
Κριτικές
Δεν βρέθηκαν δημοσιεύσεις
