Το ντροπαλό παιδί

Η διεθνής βιβλιογραφία εστιάζεται στη διασαφήνιση της έννοιας της ντροπαλότητας σε επίπεδο θεωρητικό, στους πιθανούς αιτιολογικούς παράγοντες εμφάνισής της αλλά και στις ακραίες μορφές της, όπως η κοινωνική φοβία.

Η ντροπαλότητα στο χώρο του σχολείου, ως αντικείμενο, έχει αρχίσει να διερευνάται συστηματικά τα τελευταία κυρίως χρόνια. Αυτό ίσως να οφείλεται στο γεγονός ότι η ντροπαλότητα δε δυσχεραίνει τη λειτουργία της τάξης, όπως για παράδειγμα η επιθετική συμπεριφορά (βλ π.χ. Coplan & Arbeau, 2008). Ωστόσο, παρότι τα ντροπαλά παιδιά ίσως να μην τραβούν πολύ την προσοχή, είναι πια ξεκάθαρο ότι έχουν ανάγκη να "τα προσέξουμε". Άλλωστε η ντροπαλότητα φαίνεται να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην ψυχοκοινωνική προσαρμογή των παιδιών, καθώς ενέχει τον κίνδυνο κοινωνικοσυναισθηματικών δυσκολιών αφενός, και της κακής σχολικής επίδοσης και των δυσλειτουργικών σχέσεων με τους άλλους (συμμαθητές και ενηλίκους) αφετέρου (Rubin, Coplan & Bowker, υπο δημοσίευση).

Σε αντίθεση λοιπόν με τα επιθετικά ή τα ιδιαίτερα δραστήρια παιδιά που συχνά τρομοκρατούν τους συμμαθητές τους, τα ντροπαλά παιδιά γίνονται τα ίδια θύματα της ίδιας τους της συμπεριφοράς (Coplan & Arbeau, 2008). Στο βαθμό μάλιστα που η ντροπαλότητα φαίνεται να έχει εξελικτική πορεία (Rubin, Coplan & Bowker, υπό δημοσίευση) και να επηρεάζει διαχρονικά (Coplan & Arbeau, 2008) την αυτοαντίληψη του προσώπου αλλά και τον τρόπο που το αντιλαμβάνονται οι άλλοι άνθρωποι, είναι σημαντικό να διερευνήσουμε τις διαστάσεις του φαινομένου αυτού.

Στη βιβλιογραφία, η έννοια της ντροπαλότητας προσεγγίζεται συνήθως και μέσα από συναφείς έννοιες, όπως παιδιά με κοινωνικές αναστολές, κοινωνική απόσυρση ή απλώς δειλά παιδιά.

Στο βιβλίο αυτό, θα επιχειρήσουμε να διακρίνουμε τη ντροπαλότητα από τις έννοιες αυτές, ώστε να την οριοθετήσουμε καλύτερα και να την επεξεργαστούμε πιο αποτελεσματικά.