Αναζητώντας την κανονικότητα

Προλογίζει η Σώτη Τριανταφύλλου:
«Συμμαζεύω την τριετία 2017-2020 μέσα από μικρά θραύσματα της δημόσιας γραφής. Είναι όλα μαζί μία γνώμη. Γνώμη για την πολιτική και για τη ζωή. Κλείνει μια στριφνή δεκαετία, σαν δρόμος μελαγχολικός. Με ενδιαφέρει η μακροσκοπική γωνία του εθνικού και του ευρωπαϊκού, αλλά και η μικρή οπτική των καθημερινών, καθώς η κρίση έτεινε (με μεγάλη καθυστέρηση) να κλείσει τον επικίνδυνο κύκλο της. Λειτουργώντας σαν ενεργός πολίτης και σαν παρατηρητής, έκανα συνεντεύξεις και συστηματική πολιτική αρθρογραφία, αποτύπωσα τις εξελίξεις δοκιμιακά, ημερολογιακά και μερικές φορές ίσως και πιο λογοτεχνικά. Η βασική αφετηρία ήταν πάντα το πολιτικό πεδίο, που τα εμπεριέχει όλα, και ακολουθούσε μια πιο ποιητική διάθεση να μιλήσω διαγώνια για κάποιες οπτικές της ζωής και για αυτά στα οποία καταστάλαξα, στην ωριμότητα πια».

Το νέο βιβλίο του Σταύρου Κωνσταντινίδη «Αναζητώντας την κανονικότητα», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Επίκεντρο», μπορεί κανείς να το διαβάσει με πολλούς τρόπους. Μέσα από τα δημόσια κείμενά του έχει την αίσθηση μιας εκλεκτικά επιλεκτικής ανασκόπησης της τελευταίας τριετίας. Μιας τριετίας ενδιαφέρουσας και προκλητικής, μιας και όπως σημειώνει ο ίδιος τη διακρίνει μια μετάβαση, «από τον πολιτικό ανορθολογισμό σε μια ελάχιστη κανονικότητα». Από την άλλη, διαβάζοντας τα «Κείμενα για την πολιτική, τις πόλεις, τη ζωή» του Σταύρου Κωνσταντινίδη έχει κανείς μπροστά του όχι μόνο τη θεώρηση ενός πολιτικά ενεργού και πνευματικά ανήσυχου ανθρώπου, αλλά με τον ένα ή άλλο τρόπο και μια ιδεολογική συνισταμένη της ματιάς στα πράγματα ενός ολόκληρου κοινωνικοπολιτικού χώρου, που ο ίδιος προτιμάει να τον ορίζει ως «ευρωπαϊκή φιλελεύθερη σοσιαλδημοκρατία». Τέλος, αλλά όχι έσχατο, το σώμα των κειμένων του Σταύρου Κωνσταντινίδη είναι καμωμένο με μια ήπια, ενίοτε και πλάγια, λογοτεχνική μορφή, που εκτός από την αναγνωστική απόλαυση προσφέρει σ’ αυτόν που θα της αφεθεί και μια μερικώς αποστασιοποιημένη, ψύχραιμη και ωστόσο συγκινητική αποτύπωση της πολιτικής, κοινωνικής, πνευματικής καθημερινότητας.

Ο Σταύρος Κωνσταντινίδης ονομάζει την πρώτη ενότητα των κειμένων του «Περιπέτειες προσώπων, κειμένων και βίων». Εδώ φανερώνει τις εκλεκτικές συγγένειες που διαμορφώνουν και τη δική του πνευματική σκευή. Το βλέμμα του πέφτει παντού: από τη δυαδική διακριτική γοητεία της Καρόλου Ντηλ και της Σκουφά, μέχρι τις ιδιαίτερες μορφές του Γιάννη Χατζηγώγα και του Γιάννη Μπουτάρη. Από τη νοσταλγία του Μοδιάνο και της Παλιάς Παραλίας στη Θεσσαλονίκη, μέχρι το Σύνταγμα και τη χειμωνιάτικη Σαντορίνη. Αλλά και από τις κουβέντες με ανθρώπους όπως ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης και ο Γιώργος Λαζόγκας και από τις αποτιμήσεις στο έργο των Άρη Σφακιανάκη, Νικόλα Σεβαστάκη, Πέτρου Τατσόπουλου, Χρήστου Χωμενίδη, Σπύρου Βούγια, ο Σταύρος Κωνσταντινίδης ψάχνει να βρει τη μεγάλη εικόνα μιας χώρας που αναζητά τα βήματά της. Γι’ αυτό και πάντα δίνει προσοχή σε «… πράγματα που μου έμαθε η ζωή».

Τα «Πολιτικά» είναι η δεύτερη ενότητα κειμένων του Σταύρου Κωνσταντινίδη κι εκεί μπορεί κανείς να βρει όλα όσα απασχόλησαν την κοινή γνώμη την τελευταία τριετία στην κεντρική πολιτική σκηνή, στην τοπική αυτοδιοίκηση, στην εξωτερική πολιτική. Αλλά βέβαια, ο συγγραφέας ενδιαφέρεται για τη σηματοδότηση των ευρύτερων γεγονότων: οι επενδύσεις, η πολιτική της ασφάλειας, το μεταναστευτικό, ο τουρισμός, τα πανεπιστήμια είναι θέματα που τα γνωρίζει καλά κι έχει στέρεες απόψεις. Αλλά ακόμη και ο έρωτας ή η ψυχανάλυση βρίσκουν εδώ τη θέση τους, ίσως ως καίρια στοιχεία της πολιτικής διαδικασίας.

Η τρίτη ενότητα κειμένων στο βιβλίο, με τίτλο «Βλέμματα στο σώμα της πόλης», είναι στην ουσία πρακτικές και άμεσα εφαρμόσιμες προτάσεις του συγκοινωνιολόγου Σταύρου Κωνσταντινίδη για κάτι που και ξέρει και αγαπάει πάρα πολύ: το αστικό περιβάλλον. Οι πράσινες πόλεις και η πράσινη ανάπτυξη, οι συγκοινωνίες, τα σκουπίδια, οι αναπλάσεις, τα τραπεζάκια, το Airbnb, η δημόσια τέχνη, είναι η κατασταλαγμένη ματιά του επαγγελματία που είναι παράλληλα και οραματιστής.

Ο Σταύρος Κωνσταντινίδης στο βιβλίο του «Αναζητώντας την κανονικότητα», αυτό που κάνει είναι να αναζητάει και μια ώσμωση. Αυτήν που περιγράφει στο προλογικό της σημείωμα η Σώτη Τριανταφύλλου: «Το 1968 ο Walter Lewino μιλούσε για τη φαντασία στην εξουσία: σήμερα ξέρουμε ότι για να ανθίσει η φαντασία χρειάζεται τη λογική, την ψυχραιμία, τη σύνεση. τις ιδιότητες που αποκτούν οι άνθρωποι και οι χώρες μετά από σκέψη και προσπάθεια».