Το Ελληνικό Κοσμοσύστημα - Τόμος Ε’

Στον παρόντα Ε΄τόμο, πυρήνα αποτελεί η διαπίστωση ότι στη βυζαντινή οικουμένη ολοκληρώνεται η ανθρωποκεντρική μεθάρμοση του ελληνικού κοσμοσυστήματος και αναδύονται οι θεμέλιες προϋποθέσεις για τη μεταβολή κλίμακας, εντέλει για τη μετάβαση από τη μικρή στη μεγάλη κλίμακα που ορίζει το κράτος έθνος.

Υπό το πρίσμα αυτό, κληθήκαμε να αναζητήσουμε το περιεχόμενο, το πλαίσιο, τα όρια των εξελίξεων αυτών καθώς και τους όρους, δηλαδή τα αίτια, που επέτρεψαν στις δυνάμεις του παλαιού καθεστώτος να ορθώσουν αναχώματα στο εσωτερικό της βυζαντινής κοσμόπολης, έτσι ώστε να οδηγήσουν εντέλει στην ανάσχεση του ελληνικού δρόμου προς τη μεγάλη κλίμακα και στην επιδιαιτησία των δυνάμεων της ευρωπαϊκής περιφέρειας. Η αναζήτηση μιας απάντησης στο συγκεκριμένο ερώτημα μας φέρνει αντιμέτωπους αφενός με τις νέες πραγματικότητες που διαμορφώνονται στη δεσποτική περιφέρεια της ανθρωποκεντρικής οικουμένης ως αποτέλεσμα της μετακένωσης των παραμέτρων της μεγάλης κλίμακας σε αυτήν και αφετέρου με τη διαφορά φύσεως που υποκρύπτει η πρόσληψή της από την Εσπερία σε σύγκριση με την αντίστοιχη από τους Σλάβους και τους Άραβες.

Εκτιμάμε ότι η συγκεκριμένη προσέγγιση είναι από μόνη της ικανή να εξηγήσει γιατί η μετακένωση των παραμέτρων της μεγάλης ανθρωποκεντρικής κλίμακας στην Εσπερία επέτρεψε στην ιδιωτική δεσποτεία να επανέλθει στην Ιστορία με δίαυλο την κρατική/απολυταρχική δεσποτεία. Μας φέρνει παράλληλα αντιμέτωπους με το διακύβευμα της μεθάρμοσης ηγεσίας καθοδόν προς τη μεγάλη κλίμακα, συνακόλουθα και στην αναζήτηση των αιτιών που σε βάθος χρόνου οδήγησαν στην ήττα του ελληνικού δρόμου. Η διαλεκτική σχέση μεταξύ της ανθρωποκεντρικής/βυζαντινής μήτρας και της ευρωπαϊκής περιφέρειας επαναφέρει για μια ακόμη φορά το ζήτημα της λειτουργίας της δεσποτικής περιφέρειας ως εμβρυουλκού στις μεγάλες μεταβατικές φάσεις του ανθρωποκεντρικού κοσμοσυστήματος. Όντως, στην περίπτωση της Εσπερίας θα επαναληφθεί το προηγούμενο της Μακεδονίας και της Ρώμης, οι οποίες προσήλθαν να διαιτητεύσουν στις υποθέσεις της ανθρωποκεντρικής μήτρας, δίδοντας λύση στο εσωτερικό πρόβλημα που υπαγορεύει η ομόλογη κοσμοσυστημική βιολογία.

Εντούτοις, σε αντίθεση με τις προγενέστερες παρεμβάσεις της περιφέρειας, οι επιπτώσεις που είχε η ανάληψη της πρωτοβουλίας των κινήσεων από την εσπεριανή περιφέρεια θα αποδειχθούν κοσμοϊστορικές, καθόσον έμελλε να απολήξουν στην ανατροπή της ίδιας της ανθρωποκεντρικής βιολογίας. Η εν λόγω πρωτοβουλία θα οδηγήσει εντέλει στη μεγάλη κλίμακα, πλην όμως με την εξ ανάγκης ακύρωση του κεκτημένου της ανθρωποκεντρικής οικουμένης που διήγε ο ελληνικός κόσμος –και υποσχόταν ο ομόλογος δρόμος– και τη συνεπακόλουθη ανθρωποκεντρική επανεκκίνηση της νεοτερικότητας από τη μηδενική αφετηρία που βίωνε η ευρωπαϊκή περιφέρεια.

Οπωσδήποτε, παραμένει γεγονός ότι η «Ευρώπη» γεννήθηκε στο Βυζάντιο, προϋπέθετε δε την απόσειση του Μεσαίωνα.