Η αναγέννηση της Ελλάδας

Ένα Υπόμνημα του Αδαμάντιου Κοραή στο Παρίσι το 1803, την εποχή που ο Ναπολέων ήταν ακόμα Ισόβιος Ύπατος, είναι η αφετηρία της διεθνοποίησης του Ελληνικού Ζητήματος τις δύο πρώτες δεκαετίες του 19ου αιώνα, αλλά και η αφορμή για έναν νεαρό Γάλλο ευγενή, τον Σατωμπριάν, να επισκεφθεί την Ελλάδα, τρία χρόνια αργότερα, το 1806, να γοητευθεί από τη λάμψη του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού και να απογοητευθεί από τους σύγχρονους Έλληνες, που δεν έμοιαζαν σε τίποτα με τους αρχαίους προγόνους τους. Δέκα χρόνια αργότερα, το Ελληνικό Ζήτημα, έχοντας ευαισθητοποιήσει ακόμα περισσότερους διανοούμενους και ανθρώπους του πνεύματος στην Ευρώπη, οδηγεί έναν νέο Γάλλο συγγραφέα με το καλλιτεχνικό ψευδώνυμο Σταντάλ να γράψει ένα κείμενο για την Αναγέννηση της Ελλάδας, και μάλιστα το 1816, την πρώτη χρονιά της Ιεράς Συμμαχίας, χρονιά σκοτεινή για όλους τους επαναστάτες της Ευρώπης. Είναι γοητευτικό να παρασυρθούμε σε μία μάλλον απλουστευτική προσέγγιση της επίδρασης που ασκεί η μία προσωπικότητα στην άλλη, καθώς οι διαδρομές των ιδεών του φιλελληνισμού ούτε γραμμικές υπήρξαν ούτε οι φορείς τους έδιναν το ίδιο περιεχόμενο στις έννοιες Έλληνας, Γραικός, Ρωμιός, Ελλάδα, ωστόσο εδώ, μέσα από την παράθεση των αντιλήψεων αυτών των τριών για το Ελληνικό Ζήτημα, αναδεικνύεται μία πανευρωπαϊκή αλήθεια που είχαν αρχίσει πια να την υποψιάζονται πολλοί. Το παλιρροϊκό κύμα της νεωτερικότητας που ξεκίνησε το 1789, παρά την προσωρινή του ήττα, ήταν αδύνατον να φρεναριστεί πλέον από οποιαδήποτε Ιερά Συμμαχία.