Ιστορία του ελληνικού εργατικού κινήματος

«Εμείς οι εργάτες είμαστε, που με τον ιδρώτα μας
ποτίζαμε τη γη για να γεννά
καρπούς, λουλούδια, τ' αγαθά του κόσμου ολόγυρά μας,
φτωχή, αλουλούδιαστη, άκαρπη μονάχα η εργατιά.

Εμείς οι εργάτες είμαστε, που με τον ιδρώτα μας
ζυμώνουμε του Κόσμου το ψωμί
πιο δυνατά από τα σπαθιά τα χέρια τα δικά μας
που μ' όλο τ' αλυσόδεμα σκάφτουν κι η γη πλουτεί.

Στου Κόσμου τους θησαυριστές το βιός σου, εργάτη, νόμοι
στο τρώνε αδικητές, χωρίς ντροπή.
Αγκαλιαστήτε αδέρφια, όρθοι με μια
καρδιά, μια γνώμη.
-Δικαιοσύνη, βρόντηξε και λάμψε προκοπή...»

Κ.Παλαμάς

Το 1931 τύπωσα σε δύο τεύχη την "Ιστορία του ελληνικού εργατικού κινήματος" που την έγραψα με βάση τα αρχεία που είχαν την καλωσύνη να θέσουν στη διάθεσή μου ο Πλάτων Δρακούλης, ο Δημ. Καραμπίλιας, ο Π. Ευμορφόπουλος, ο Δ. Σαράτσης και άλλοι. Η μελέτη μου εκείνη εξαντλήθηκε. Από τη μεγάλη ζήτησή της όμως βγαίνει το συμπέρασμα πως είναι ανάγκη να ξανατυπωθεί.
Στο αναμεταξύ συγκέντρωσα και άλλο αρχειακό υλικό, κι έτσι το ιστορικό μέρος πλουτίστηκε με αξιόλογες πληροφορίες, που συμπληρώνουν πολλά κενά της ιστορίας του ελληνικού εργατικού κινήματος στο πρώτο ξεκίνημά του.
Όπως σ' όλο τον κόσμο, από τον περασμένο αιώνα, η εργατική τάξη άρχισε να παίζει σπουδαίο ρόλο στην πολιτικοκοινωνική ζωή κάθε χώρας, έτσι και στην Ελλάδα οι εργάτες σιγά - σιγά αποχτήσανε συνείδηση κι άρχισαν να διεκδικούνε τα δικαιώματά τους.
Αλλού οι αντικειμενικές συνθήκες φέρανε την εργατική τάξη πολύ γρήγορα στο προσκήνιο της πολιτικής και κοινωνικής ζωής. Σε μερικές μάλιστα χώρες το προλεταριάτο, σε στενή συμμαχία με τους φτωχοαγρότες, πήρε την εξουσία και παίζει ρόλο πρωταγωνιστή στα παγκόσμια ζητήματα.
Στη χώρα μας, που με πολύ αργητό ρυθμό διαλύθηκαν οι παλιές γεωργοοικονομικές συνθήκες και παράλληλα άργησαν ν' αναπτυχθούν νέες παραγωγικές δυνάμεις, το προλεταριάτο μας, στην ανοδική του πορεία, πέρασε από διάφορα στάδια, ώσπου ν' αποχτήσει ξεκαθαρισμένη αντίληψη της ιστορικής του αποστολής.
Ως το 1910 βρισκόταν ακόμα στη νηπιακή του περίοδο. Από το 1910 ως το 1918 στην εφηβική του και απεκεί και πέρα ανδρώθηκε κι άρχισε να παίζει τον ιστορικό του ρόλο.