0
Your Καλαθι
Ερωτόκριτος
Έκπτωση
30%
30%
Περιγραφή
Σημαντικός σταθμός στην ιστορία των νεοελληνικών σπουδών και ιδιαίτερα στη μελέτη της Κρητικής Λογοτεχνίας υπήρξε η πρώτη μεγάλη κριτική έκδοση του Ερωτοκρίτου το 1915 στο Ηράκλειο από τον Στέφανο Ξανθουδίδη, τον πατριάρχη των κρητολογικών σπουδών. Ο εκδότης, κορυφαίος μελετητής της μεσαιωνικής και μεταβυζαντινής ελληνικής λογοτεχνίας στην εποχή του, μας έδωσε ένα εντυπωσιακό δείγμα του κριτικού πνεύματος και της σπάνιας ικανότητάς του να αντιμετωπίζει μεγάλα και δυσεπίλυτα φιλολογικά προβλήματα, να χαράσσει νέους δρόμους και να δίδει εύστοχες λύσεις. Ως την εποχή του, ο Ερωτόκριτος κυκλοφορούσε σε λαϊκές εκδόσεις, που στηρίζονταν στην πρώτη έκδοση του κειμένου στη Βενετία το 1713.
Κάθε λαική έκδοση επαναλάµβανε την προηγούµενη πολλαπλασιάζοντας τα σφάλµατα στην ιδιωµατική κρητική γλώσσα του κειµένου και στη στιχουργία του. Ο Ξανθουδίδης µπόρεσε, πρώτος αυτός, να δώσει ένα ενιαίο κείµενο ιδιωµατικής λογοτεχνίας, αποκαθαρµένο και απαλλαγµένο από τα σφαλµατα και τις αδυναµίες της πρώτης έκδοσης. Το πιο σηµαντικό είναι ότι διέλυσε τις πλάνες πολλών λογίων της εποχής του (Κ. Σάθα, Ν. Πολίτη κ. α.), που πιστευαν ότι ο µεσαιωνικός πυρήνας του έργου ήταν «αθηναικός», είχε δηλαδή σχέση µε την Αθήνα, και συνέδεσε οριστικά και αναµφισβήτα το κείµενο µε τη βενετοκρατούµενη Κρήτη. Στον Ξανθουδίδη οφείλεται επίσης η σωστή γραµµατολογική µελέτη του έργου και η επισήµανση των µεγάλων προβληµάτων του. Για περισσότερα από 70 χρόνια αυτή η έκδοση ήταν η βάση για τη διδασκαλία του κειµένου στα σχολεία και στα Πανεπιστήµια, αλλά και για όλες τις σχετικές µε τον «Ερωτόκριτο» µελέτες φιλολόγων και ποιητών (Λ. Πολίτη, Εµµ. Κριαρά, Μ. Μανούσακα, Στ. Αλεξίου, Γ. Σεφέρη κ.α). Από αυτήν τροφοδοτήθηκαν επίσης και όλα τα ελληνικά λεξικά, όπως και το µνηµειώδες Λεξικό της Μεσαιωνικής Ελληνικής του Εµµανουήλ Κριαρά Κριαρά.
Η σύγχρονη κριτική έκδοση του Στ. Αλεξίου (Αθήνα, 1980) είναι ένα νέο µεγάλο βηµα στην αποκατάσταση του κειµένου και στη µελέτη των προβληµάτων του, αλλά δεν έχει ακυρώσει εντελώς την έκδοση του Ξανθουδίδη. Πολλά από τα προβλήµατα του Ερωτοκρίτου, που δεν µπόρεσε να λύσει ο Ξανθουδίδης, παραµένουν ακόµη και σηµερα ανοικτά και διχάζουν τους µελετητές, παρά την πρόοδο των βενετοκρητικών ερευνών.
Συµπληρώθηκαν ήδη εκατό χρόνια από την πρώτη µεγάλη κριτική έκδοση του «’Ερωτοκρίτου» του Ξανθουδίδη (Ηράκλειο, 1915). Λίγο πριν από τον θάνατό του ο Ξανθουδίδης έκαµε και δεύτερη έκδοση, τη λεγόµενη «µικρή», που ο ίδιος τη χαρακτήρισε «λαική», γιατί έγινε «χάριν των πολλών των µη δυναµένων να έχωσιν ή µη ευκαιρούντων να καµωσι χρήσιν της µεγάλης εκδόσεως», όπως γράφει στο σύντοµο πρόλογό του. Στην έκδοση αυτή ο εκδότης επέφερε µερικές διορθώσεις στο κείµενο της µεγάλης εκδόσεως, ώστε µπορούµε να θεωρούµε το νέο κείµενο του 1928 ως εγκυρότερο, όπως ο ίδιος δηλώνει: «Η λαική αύτη έκδοσις έχει και το πλεονέκτηµα ότι γενοµένη µετά δεκαπενταετίαν περίπου, αφ’ ου κατηρτίσθη το κείµενον της µεγάλης εκδόσεως περιέχει όσα εν τω µεταξύ χρόνω δεύτεραι φροντίδες του εκδότου η µελέται κατέδειξαν ως ορθότερα».
Ήταν λοιπόν εύστοχη η ιδέα της Εκδοτικής Εταιρείας «Μύστις» να προσφέρει στο ευρύ αναγνωστικό κοινό αυτό το κείµενο, σε µια νέα καλαίσθητη έκδοση. Η έκδοτική αυτή πρωτοβουλία πρέπει να θεωρηθεί και ως έκφραση ιδιαίτερης τιµης και µνηµης στον πρωτοπόρο µελετητή και εκδότη του Ερωτοκρίτου, µε τη συµπλήρωση εκατό χρόνων από τη πρώτη µεγάλη έκδοση του έργου.
Ανταποκρίθηκα στην παράκληση του εκλεκτού φίλου κ. Αντωνίου Τσιντάρη, να αναλάβω την επιµέλεια της νέας αυτής έκδοσης του «Ερωτοκρίτου». Σ’ αυτήν επανεκδίδεται µόνο το κείµενο της µικρής έκδοσης του Ξανθουδίδη, χωρίς επεµβάσεις στην ορθογραφία και τη στίξη. Θελήσαµε να προσφέροµε αυτούσιο το ξανθουδίδειο κείµενο, και για τον πρόσθετο λόγο, ότι η έκδοση του 1928 είναι πλέον ανεύρετη στο βιβλιεµπόριο. Διορθώθηκαν µόνο ορισµένα προφανή τυπογραφικά αβλεπτήµατα. Προτάσσεται σύντοµη εισαγωγή, µε στοιχεία από τη σηµερινή κατάσταση της έρευνας σχετικά µε τα προβλήµατα του «Ερωτοκρίτου» (τόπου, χρόνου, ποιητή, πηγών και επιδράσεων) και επιτάσσεται επιλογή βιβλιογραφίας. Ένα αρκετά πλούσιο γλωσσάριο, µε ενδεικτικές παραποµπες στους στίχους, ευκολύνει τον σηµερινό αναγνώστη να κατανοήσει πληρέστερα ένα κρητικό ιδιωµατικό κείµενο, που απέχει χρονικά τέσσερεις αιώνες από σηµερα, αλλά δεν έχει χάσει τη γοητεία και τη δροσερότητά του και παραµένει πάντοτε ένα από τα δηµοφιλέστερα λογοτεχνικά κείµενα.
ΘΕΟΧΑΡΗΣ ΔΕΤΟΡΑΚΗΣ
Κάθε λαική έκδοση επαναλάµβανε την προηγούµενη πολλαπλασιάζοντας τα σφάλµατα στην ιδιωµατική κρητική γλώσσα του κειµένου και στη στιχουργία του. Ο Ξανθουδίδης µπόρεσε, πρώτος αυτός, να δώσει ένα ενιαίο κείµενο ιδιωµατικής λογοτεχνίας, αποκαθαρµένο και απαλλαγµένο από τα σφαλµατα και τις αδυναµίες της πρώτης έκδοσης. Το πιο σηµαντικό είναι ότι διέλυσε τις πλάνες πολλών λογίων της εποχής του (Κ. Σάθα, Ν. Πολίτη κ. α.), που πιστευαν ότι ο µεσαιωνικός πυρήνας του έργου ήταν «αθηναικός», είχε δηλαδή σχέση µε την Αθήνα, και συνέδεσε οριστικά και αναµφισβήτα το κείµενο µε τη βενετοκρατούµενη Κρήτη. Στον Ξανθουδίδη οφείλεται επίσης η σωστή γραµµατολογική µελέτη του έργου και η επισήµανση των µεγάλων προβληµάτων του. Για περισσότερα από 70 χρόνια αυτή η έκδοση ήταν η βάση για τη διδασκαλία του κειµένου στα σχολεία και στα Πανεπιστήµια, αλλά και για όλες τις σχετικές µε τον «Ερωτόκριτο» µελέτες φιλολόγων και ποιητών (Λ. Πολίτη, Εµµ. Κριαρά, Μ. Μανούσακα, Στ. Αλεξίου, Γ. Σεφέρη κ.α). Από αυτήν τροφοδοτήθηκαν επίσης και όλα τα ελληνικά λεξικά, όπως και το µνηµειώδες Λεξικό της Μεσαιωνικής Ελληνικής του Εµµανουήλ Κριαρά Κριαρά.
Η σύγχρονη κριτική έκδοση του Στ. Αλεξίου (Αθήνα, 1980) είναι ένα νέο µεγάλο βηµα στην αποκατάσταση του κειµένου και στη µελέτη των προβληµάτων του, αλλά δεν έχει ακυρώσει εντελώς την έκδοση του Ξανθουδίδη. Πολλά από τα προβλήµατα του Ερωτοκρίτου, που δεν µπόρεσε να λύσει ο Ξανθουδίδης, παραµένουν ακόµη και σηµερα ανοικτά και διχάζουν τους µελετητές, παρά την πρόοδο των βενετοκρητικών ερευνών.
Συµπληρώθηκαν ήδη εκατό χρόνια από την πρώτη µεγάλη κριτική έκδοση του «’Ερωτοκρίτου» του Ξανθουδίδη (Ηράκλειο, 1915). Λίγο πριν από τον θάνατό του ο Ξανθουδίδης έκαµε και δεύτερη έκδοση, τη λεγόµενη «µικρή», που ο ίδιος τη χαρακτήρισε «λαική», γιατί έγινε «χάριν των πολλών των µη δυναµένων να έχωσιν ή µη ευκαιρούντων να καµωσι χρήσιν της µεγάλης εκδόσεως», όπως γράφει στο σύντοµο πρόλογό του. Στην έκδοση αυτή ο εκδότης επέφερε µερικές διορθώσεις στο κείµενο της µεγάλης εκδόσεως, ώστε µπορούµε να θεωρούµε το νέο κείµενο του 1928 ως εγκυρότερο, όπως ο ίδιος δηλώνει: «Η λαική αύτη έκδοσις έχει και το πλεονέκτηµα ότι γενοµένη µετά δεκαπενταετίαν περίπου, αφ’ ου κατηρτίσθη το κείµενον της µεγάλης εκδόσεως περιέχει όσα εν τω µεταξύ χρόνω δεύτεραι φροντίδες του εκδότου η µελέται κατέδειξαν ως ορθότερα».
Ήταν λοιπόν εύστοχη η ιδέα της Εκδοτικής Εταιρείας «Μύστις» να προσφέρει στο ευρύ αναγνωστικό κοινό αυτό το κείµενο, σε µια νέα καλαίσθητη έκδοση. Η έκδοτική αυτή πρωτοβουλία πρέπει να θεωρηθεί και ως έκφραση ιδιαίτερης τιµης και µνηµης στον πρωτοπόρο µελετητή και εκδότη του Ερωτοκρίτου, µε τη συµπλήρωση εκατό χρόνων από τη πρώτη µεγάλη έκδοση του έργου.
Ανταποκρίθηκα στην παράκληση του εκλεκτού φίλου κ. Αντωνίου Τσιντάρη, να αναλάβω την επιµέλεια της νέας αυτής έκδοσης του «Ερωτοκρίτου». Σ’ αυτήν επανεκδίδεται µόνο το κείµενο της µικρής έκδοσης του Ξανθουδίδη, χωρίς επεµβάσεις στην ορθογραφία και τη στίξη. Θελήσαµε να προσφέροµε αυτούσιο το ξανθουδίδειο κείµενο, και για τον πρόσθετο λόγο, ότι η έκδοση του 1928 είναι πλέον ανεύρετη στο βιβλιεµπόριο. Διορθώθηκαν µόνο ορισµένα προφανή τυπογραφικά αβλεπτήµατα. Προτάσσεται σύντοµη εισαγωγή, µε στοιχεία από τη σηµερινή κατάσταση της έρευνας σχετικά µε τα προβλήµατα του «Ερωτοκρίτου» (τόπου, χρόνου, ποιητή, πηγών και επιδράσεων) και επιτάσσεται επιλογή βιβλιογραφίας. Ένα αρκετά πλούσιο γλωσσάριο, µε ενδεικτικές παραποµπες στους στίχους, ευκολύνει τον σηµερινό αναγνώστη να κατανοήσει πληρέστερα ένα κρητικό ιδιωµατικό κείµενο, που απέχει χρονικά τέσσερεις αιώνες από σηµερα, αλλά δεν έχει χάσει τη γοητεία και τη δροσερότητά του και παραµένει πάντοτε ένα από τα δηµοφιλέστερα λογοτεχνικά κείµενα.
ΘΕΟΧΑΡΗΣ ΔΕΤΟΡΑΚΗΣ
Κριτικές
Δεν βρέθηκαν δημοσιεύσεις
