Η αποδυνάμωση δικαιώματος στο ιδιωτικό δίκαιο

Η αποδυνάμωση δικαιώματος παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, τόσο ως προς τη δικαιοπολιτική της θεμελίωση όσο και ως προς τη μεθοδολογική προσέγγιση και ιστορική εξέλιξή της. Η παρουσίαση της αποδυνάμωσης δικαιώματος επιχειρείται στην μελέτη αυτή ακριβώς υπό το πρίσμα και των τριών αυτών ειδικότερων θεματικών, δηλαδή α) της δικαιοπολιτικής της θεμελίωσης, όπως αυτή συνάγεται από την επεξεργασία των γενικών αρχών του δικαίου, εξειδίκευση των οποίων είναι η αποδυνάμωση δικαιώματος, β) της μεθοδολογικής επεξεργασίας ενός "κινητού συστήματος" αξιολογικών κριτηρίων και γ) της επίδρασης της ιστορικοκοινωνικής εξέλιξης στην ερμηνεία και εφαρμογή τόσο των γενικών αρχών όσο και των ειδικότερων αξιολογικών κριτηρίων. Η μελέτη αποσκοπεί να φωτίσει τις παραπάνω πλευρές του θεσμού της αποδυνάμωσης και να επεξεργαστεί μία γενική, δογματικά συνεκτική και μεθοδολογικά συνεπή αντίληψη για το θεσμό, προσπαθώντας να συνδυάσει τα πορίσματα της θεωρητικής έρευνας με αυτά της νομολογίας.

H διάρθρωση της μελέτης ακολουθεί τους προαναφερθέντες σκοπούς. Στην § 1 περιγράφονται το αντικείμενο και οι θεματικές της μελέτες. Η Στην § 2 επιχειρείται μια προσέγγιση της δικαιοπολιτικής θεμελίωσης της αποδυνάμωσης, με σημείο εκκίνησης τις αρχές της καλόπιστης και συνεπούς συμπεριφοράς. Ως δεύτερο επίπεδο εξειδίκευσης παρουσιάζονται οι επιμέρους αρχές της προστασίας της εμπιστοσύνης και της απαγόρευσης της αντιφατικής συμπεριφοράς, οι οποίες –-ιδίως η πρώτη- φωτίζουν το ειδικότερο αξιολογικό βάρος της αποδυνάμωσης. Στην § 3 γίνεται αναφορά στην ιστορική διαδρομή του θεσμού της αποδυνάμωσης και παρατίθενται οι διάφορες προσπάθειες θεμελίωσης της (υπό Ι). Στη συνέχεια της § 3 οριοθετείται το πεδίο εφαρμογής της αποδυνάμωσης (υπό ΙΙ) και αναλύονται οι προϋποθέσεις εφαρμογής της σύμφωνα με την κρατούσα γνώμη (υπό ΙΙΙ). Το κεφάλαιο κλείνει με τις έννομες συνέπειες της αποδυνάμωσης (υπό IV). Στην § 4 εξετάζεται η νομολογιακή αντιμετώπιση της αποδυνάμωσης στην Ελλάδα και γίνεται η προσπάθεια συγκεκριμενοποίησης των κριτηρίων βάσει των οποίων επέρχεται με αφετηρία τις θέσεις που αναπτύχθηκαν στην § 2. Τέλος, στην § 5 αποσαφηνίζεται η σχέση μεταξύ της αποδυνάμωσης δικαιώματος και της παραγραφής αξιώσεων.