Το πείραμα της εκπαίδευσης

Πριν μερικά χρόνια ο Brody (2000, σ. 30) αναφερόμενος στην έννοια της «νοημοσύνης» σημείωνε: «Γνωρίζουμε πώς να μετράμε κάτι που αποκαλείται νοημοσύνη, αλλά δεν γνωρίζουμε τι ακριβώς μετρήθηκε»! Αν στην παραπάνω δήλωση αντικαταστήσουμε τη λέξη «νοημοσύνη» με τη λέξη «αποτελεσματικότητα», θα αποδοθεί αρκετά επιτυχημένα, ίσως, η σύγχυση που προκαλεί η εν λόγω έννοια, ακριβώς εξαιτίας της υποκειμενικότητας που ενέχει από τη μια, και της εννοιολογικής ευρύτητας που παρουσιάζει από την άλλη. Στέκεται, έτσι, τολμηρό να πειραματίζεται κανείς με έννοιες όπως η παραπάνω, με έννοιες όπως ποιότητα στην εκπαίδευση ή βελτίωση, συνδέοντάς τις με τη φύση και τον προσανατολισμό της ίδιας της εκπαίδευσης. Στο παρόν βιβλίο συγκεντρώνονται βασικές θεωρητικές κατευθύνσεις στον χώρο της εκπαίδευσης, όπως περιγράφονται από σημαντικούς ερευνητές του πεδίου, κατευθύνσεις και προσανατολισμοί που φέρνουν στον νου πειράματα των οποίων οι υποθέσεις, συχνά, συστήνονται βάσει δεδομένων που απέχουν πολύ από τα παιδαγωγικά ιδεώδη και τις ανθρωπιστικές αξίες πάνω στις οποίες χρειάζεται να θεμελιώνεται η εκπαίδευση, τόσο ως πολιτική όσο και ως επιστήμη. Τα λόγια του Νηλ εμφανίζονται πιο επίκαιρα από ποτέ: «Ήθελα να συστήσω στους νεώτερους δασκάλους μας, να γίνουν λίγο επαναστατικότεροι. Μια καλύτερη μόρφωση και περισσότεροι ακαδημαϊκοί βαθμοί δεν αποτελούν βοήθεια στην προσπάθειά μας να απαλλάξουμε την κοινωνία μας από τα δεινά. Ένας μορφωμένος νευρωτικός δε διαφέρει σε τίποτα από έναν αμόρφωτο νευρωτικό» (Νηλ, 1972, σ. 67).