Εξαγνισμός

Ήταν πέντε άτομα -όχι στην ίδια ομάδα- που περπατούσαν διασκορπισμένα κατά μήκος του δρόμου που είχε ακολουθήσει νωρίτερα το ίδιο πρωί το καραβάνι των συγγενών. Τρεις άνδρες, μια γυναίκα, και πίσω τους, πολύ μακριά για να μαντέψει κανείς το φύλλο του, ένας πέμπτος. Και αυτός ο πέμπτος ήταν ξυπόλυτος, και χωρίς ραβδί για τον δρόμο. Δίχως φλασκί ή σάκο με ρούχα. Δίχως τροφή. Μια μορφή δυσκίνητη που λόγω της ζέστης, φάνταζε λεπτή και υδάτινη, σαν κάποιος να είχε ρίξει μιά πέτρα μες στην λίμνη της ατμόσφαιρας που την περιέβαλλε και οι ρυτιδώσεις να είχαν διαθλάσει το είδωλό του.







Βρισκόμαστε στην έρημο της Ιουδαίας 2.000 χρόνια πριν, τότε που, μετά τη βάπτισή του στα νερά του Ιορδάνη, ο Χριστός αποσύρθηκε σε 40ήμερη νηστεία. Σήμερα, στην τοποθεσία που έχει μείνει γνωστή με το όνομα Όρος των Πειρασμών, υπάρχει ακόμα η σπηλιά, όπου εικάζεται, ότι ο Ιησούς νήστευσε και ήρθε αντιμέτωπος με το διάβολο.

Στο βιβλίο του, ο Τζιμ Κρέις, με τρόπο μυθιστορηματικό, προτείνει τη δική του φανταστική εκδοχή σχετικά με όσα διαδραματίστηκαν τότε: Πέντε ταξιδιώτες φτάνουν στην έρημο της Ιουδαίας και προσεύχονται επί σαράντα μέρες για την σωτηρία της ψυχής τους. Εκεί συναντούν τον Μούζα, έναν υστερόβουλο έμπορο που προσπαθεί να τους εξουσιάσει με κάθε τρόπο. Στην ίδια περιοχή έχει έρθει και ο Ιησούς, ο οποίος ζει απομονωμένος σε μια απόμακρη σπηλιά και προσπαθεί να έρθει σε επαφή με το Θεό μέσα από τη νηστεία.

Σύντομα διαδίδεται ανάμεσα στους ταξιδιώτες η φήμη ότι ένας Γαλιλαίος που ζει στην έρημη σπηλιά, έχει τη δύναμη να κάνει θαύματα. Οι κατασκηνωτές που αναζητούν κάποιο θαύμα για τη δική του περίπτωση ο καθένας, του φωνάζουν να τους αποδείξει τις θεϊκές του ιδιότητες και του στέλνουν τρόφιμα να φάει. Ο Ιησούς όμως δεν υποκύπτει στον πειρασμό να διακόψει τη νηστεία του και να προβεί σε επίδειξη ισχύος. Στο τέλος πεθαίνει από ασιτία. Οι ταξιδιώτες παίρνουν το δρόμο της επιστροφής, έχοντας βρει ο καθένας το δρόμο του και εγκαταλείποντας πίσω τον άπληστο έμπορο. Τότε είναι που ο αναστημένος Ιησούς κάνει πάλι την εμφάνισή του...

Ο εξαγνισμός έχει έρθει σε όλους εκείνους που τον ζητούσαν απεγνωσμένα. Ο Θεός, μεγαλοδύναμος, αν και τόσο απών στην άνυδρη γη της Ιουδαίας, είναι παρών με τα σημάδια που στέλνει σε όσους τον καλούν. Οτιδήποτε δεν επαληθεύεται ιστορικά στο βιβλίο, δικαιολογείται αν το δει κανείς από την εκδοχή της ποιητικής αδείας ενός άθεου. 'Ισως έτσι μόνο ιδωμένη η ιστορία, μπορεί να δικαιολογήσει την εικόνα ενός Χριστού που περιμένει θαύματα από το Θεό και κρύβεται από τους ανθρώπους που τον παρακαλούν να τους βοηθήσει. Η συμπεριφορά του παραπέμπει στο «Η κόλαση είναι οι άλλοι» του Ζαν Πολ Σάρτρ και οι σκέψεις του για τους αλλόθρησκους είναι φιλάνθρωπες αλλά και ποτισμένες από δογματική συμβατικότητα.



Αγάπη για τις ιστορίες



Ο Τζιμ Κρέις δεν πιστεύει στην Τριαδική φύση του Θεού. Ο λόγος που τον οδήγησε να ασχοληθεί με ένα θέμα που δεν πιστεύει, ήταν η απογοήτευση που ένιωσε με την αθεΐα του μετά το θάνατο του πατέρα του. Ωστόσο, ο ίδιος αρνείται ότι στο βιβλίο του μιλά σαν άθεος. Αυτό που τον ενώνει με τους πάσης φύσεως θρησκευόμενους είναι η αγάπη για τις ιστορίες: αυτοί τις πιστεύουν κι εκείνος τις γράφει.

Ο «Εξαγνισμός» του βρετανού συγγραφέα απέσπασε το Α' Βραβείο Μυθιστορήματος Whitbread το 1997. Όμως, πέρα από τις διεθνείς διακρίσεις, το επίτευγμα του βιβλίου είναι η πειστική μεταφορά στον αναγνώστη της αίσθησης πως, σ' εκείνο το άνυδρο τοπίο εν μέσω της ερήμου, ο πλούτος δεν βρίσκεται στη γονιμότητα της γης αλλά στη δύναμη της ανθρώπινης ψυχής.


Χαρά Μπουργάνη (Καθημερινή 29/10/2000)