Η ζωή δεν είναι χρήσιμη

ΜΙΑ ΟΞΕΙΑ ΚΡΙΤΙΚΗ ΤΟΥ ΔΥΤΙΚΟΥ ΚΑΤΕΣΤΗΜΕΝΟΥ ΤΡΟΠΟΥ ΖΩΗΣ
Όταν το τελευταίο ψάρι μείνει στο νερό και το τελευταίο δέντρο αφανιστεί από τη Γη, μόνο τότε θα καταλάβει ο άνθρωπος ότι δεν μπορεί να φάει τα λεφτά του. Το βιβλίο του σπουδαίου οικολόγου και ακτιβιστή Αΐλτον Κρενάκ μάς παίρνει από το χέρι και μας ταξιδεύει στα βάθη του Αμαζονίου, στα εδάφη λαών που δοκιμάζονται, όπως αυτά του λαού Κρενάκ, από τον οποίο ο ίδιος διαχωρίστηκε βίαια όταν ήταν μόλις 9 ετών. Μέσα από μια σειρά από κείμενα που βασίστηκαν σε ομιλίες του ίδιου, τα τελευταία χρόνια, απαντά στην πεποίθησή του ότι «Είμαστε η μάστιγα του πλάνητη» με το εξίσου ισχυρό «Είμαστε η φύση», θέλοντας να θεμελιώσει μέσα στη συνείδηση του κόσμου πώς ως ζωντανοί, είμαστε και ικανοί να νιώσουμε τα ποτάμια, τα δάση, τους ανέμους και τα σύννεφα, μα κυρίως να τα προστατέψουμε διασχίζοντας όποια απόσταση αυτό απαιτεί.

Μπορεί να γίνει διανοητός ένας τρόπος ύπαρξης που δεν θα είναι βασισμένος σε έννοιες όπως η παραγωγικότητα, η εργασία, η κατανάλωση, αλλά και πάσης φύσεως προσπάθειες να νοηματοδοτηθεί η ζωή μέσω της απόδοσης χρησιμότητας σε αυτήν; Στα δοκίμια που απαρτίζουν το Η Ζωή δεν είναι Χρήσιμη, ο Αΐλτον Κρενάκ ασκεί κριτική στη χρησιμοθηρική προσέγγιση απέναντι στη ζωή και το περιβάλλον, προβληματοποιώντας τον ορισμό εννοιών όπως είναι η «ανθρωπότητα», αλλά και –καίρια– τον υποτιθέμενο διαχωρισμό μεταξύ των ανθρώπινων όντων και του περιβάλλοντος. Η ματιά του είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη θεσιακότητά του ως αρχηγού του ιθαγενούς λαού των Κρενάκ, τα εδάφη των οποίων βρίσκονται στον πολλάκις μολυσμένο από την εξορυκτική δραστηριότητα ποταμό Ντόσε, στο Μίνας Ζεράις της Βραζιλίας. Στο ανά χείρας βιβλίο, η σκέψη και η παράδοση ιθαγενών λαών, συμπεριλαμβανομένων και των Κρενάκ, συνδυάζονται με τις ευρείες πολιτισμικές αναφορές του συγγραφέα, από την ποίηση του Κάρλος Ντρουμόντ ντε Αντράντε μέχρι τη μουσική του Μίλτον Νασιμέντο και του Καετάνο Βελόζο, ενώ παράλληλα συνομιλούν με την πολιτική, κοινωνιολογική και περιβαλλοντική θεωρία. Τα δοκίμια, που έχουν ως βάση τους συνεντεύξεις και ομιλίες του Κρενάκ, χαρακτηρίζονται από πλούσιες, ζωντανές εικόνες και αφηγήσεις, και από την ενάργεια και την αμεσότητα ενός ώριμου προφορικού λόγου. Επιλέχθηκε από το Mongabay ως ένα από τα 10 πιο αξιόλογα βιβλία του 2023 για το περιβάλλον και την προστασία του.