Η Ελλάδα στη Μικρά Ασία

Ο Ξενοφών Στρατηγός υπήρξε διακεκριμένος αξιωματικός του στρατού και στη συνέχεια βουλευτής και υπουργός της αντιβενιζελικής παράταξης. Υπήρξε κατηγορούμενος στην περιβόητη Δίκη των Έξι (Οκτώ στην πραγματικότητα) και ο ένας από τους δύο που δεν καταδικάστηκε σε θάνατο, αλλά σε ισόβια δεσμά. Στο συγκεκριμένο έργο, το οποίο αρχικά δημοσιεύθηκε σε συνέχειες σε εφημερίδα της εποχής και κυκλοφόρησε εν τέλει σε βιβλίο με ανανεωμένα στοιχεία, το 1925, καταπιάνεται με την εμπλοκή της Ελλάδος στην Μικρά Ασία, από το ξεκίνημα του Εθνικού Διχασμού έως την Μικρασιατική Καταστροφή και παρουσιάζει αναλυτικά τόσο τα διπλωματικά και πολιτικά, όσο και τα στρατιωτικά γεγονότα. Έχουμε λοιπόν μια ανάλυση τόσο της βενιζελικής, όσο και της αντιβενιζελικής πολιτικής σε αυτό το θέμα. Βεβαίως ο Στρατηγός υπήρξε άμεσα εμπλεκόμενος στο ζήτημα, όντας σημαντικός παράγων της μίας από της δύο παρατάξεις, οπότε, ίσως κάποιος θεωρήσει ότι η αφήγησή του είναι εξ ορισμού μονόπλευρη. Ωστόσο, τα στοιχεία που παρουσιάζει ο Στρατηγός είναι πολύ δύσκολο να αμφισβητηθούν διότι προέρχονται αποκλειστικά από τα αρχεία του υπουργείου Εξωτερικών (π.χ. αλληλογραφία Βενιζέλου με συνεργάτες του και ξένους πολιτικούς), τα αρχεία της Μικρασιατικής Στρατιάς και ξένες πηγές (π.χ. αγγλικές και γαλλικές εφημερίδες, καθώς και τα πρακτικά των κοινοβουλίων αυτών των κρατών). Έτσι, αποδεικνύεται πέρα από κάθε αμφιβολία πως η στροφή των Ιταλών και Γάλλων εναντίον της Ελλάδος, είχε γίνει ήδη από την εποχή που κυβερνούσε ο Βενιζέλος και όχι επειδή επανήλθε στον θρόνο ο Κωνσταντίνος! Επίσης αποδεικνύεται ότι η στήριξη των ελληνικών θέσεων από τους Άγγλους, ήταν περισσότερο μια προσωπική πολιτική (και κυρίως ηθικού περιεχομένου) του Λόιντ Τζωρτζ και όχι συνολικά της Αγγλίας, η οποία πολιτική του, προκαλούσε έντονες αντιδράσεις σε διάφορους κύκλους της Αγγλίας. Βεβαίως, για να είμαστε ειλικρινείς, η επαναφορά του Κωνσταντίνου ήταν σαφώς ένα λάθος τακτικής των ανιτβενιζελικών, χωρίς όμως σε καμια περίπτωση να έχει το ειδικό βάρος που τις αποδίδουν οι φιλοβενιζελικοί. Γενικότερα, τα στοιχεία που παραθέτει ο Στρατηγός, οι τυφλά φιλοβενιζελικοί ιστορικοί, είτε τα αγνοούν, είτε τεχνηέντως τα προσπερνούν! Δεν έχει υπάρξει δηλαδή μέχρι στιγμής κάποια κριτική ανάλυση – αντίκρουση των στοιχείων του Στρατηγού (π.χ. να αποδειχθεί ότι επικαλείται ανύπαρκτα έγγραφα, ή ενδεχομένως αλλοίωσε το περιεχόμενο εγγράφων, ή απέκρυψε άλλα στοιχεία που δεν τον βόλευαν κλπ). Έτσι λοιπόν, απλά αποσιωπούν όσο μπορούν την ύπαρξή του. Είναι ευκαιρία τώρα πλέον, να ξαναδιαβαστεί και να επανεκτιμηθεί το έργο του Στρατηγού, εφόσον με την συμβολή των έργων των Σωτήρη Ριζά, Κωνσταντίνου Βλάσση, Ιωάννη Δασκαρόλη, Θανάση Διαμαντόπουλου και Σπυρίδωνα Πλουμίδη, έχει επέλθει μια ισορροπία και μια πιο αντικειμενική οπτική στο ζήτημα του Εθνικού Διχασμού, σε σχέση με τα παλαιότερα έτη. Το μόνο μειονέκτημα του έργου, όπως έχει τονίσει ο Θανάσης Διαμαντόπουλος, είναι πως το γεγονός ότι είναι γραμμένο σε βαριά καθαρεύουσα, ίσως αποτρέψει κάποιους νεότερους αναγνώστες από το να το διαβάσουν.

Εκπληκτικο βιβλιο γραμμενο ψυχραιμα απο εναν απο τους αρνητικους πρωταγωνιστες εκεινης της τραγικης εποχης.Η ηττα ειναι τεραστια και μη διαχειρισιμη,σημαδεψε για πολλα χρονια την ελληνικη κοινωνια.το βιβλιο αποτελει σοβαρο πλοηγο για οσους θελουν να ζησουν την ενταση εκεινης της εποχης.